ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZAR-BİBLİYOMAN SEDAT KAPTAN

“BU  KİTAPTA  MUTLAKA KENDİNİZDEN BİR ŞEYLER VE GEÇMİŞİNİZDEN BİRİLERİNİ BULACAKSINIZ. BU                   KİTAPLA TARİH MÜZESİNDE 500 YILLIK BİR YOLCULUK YAPACAKSINIZ  ” SEDAT KAPTAN.

IV.BÖLÜM

D-KÖYÜMÜZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER:

"GEÇMİŞİ YAZMAK,ONU ÖLÜMÜN ELİNDEN KURTARMAKTIR"

   

                                                                      “ KÖYÜMÜZDEN GENEL BİR GÖRÜNÜM”

“NEŞELİ İNSANLAR SU KENARLARINA GİTSİNLER. EĞLENMEK İSTEYEN İNSANLAR DAĞLARA ÇIKSINLAR.         ERDEMLİ OLMAK İSTEYEN İNSANLAR İSE MAĞARALARA GİTSİNLER”  KONFİÇYÜS.

GİRİŞ : YÜCE YARATICIMIZIN BİZ  KULLARINA  İLK KELAMI  "OKU" OLMUŞTUR. DAHA İLK KELİMEDE İLMİ İNSANOĞLUNA FARZ KILMIŞTIR. BİLENİ BİLMEYENE ÜSTÜN TUTARAK İLMİ KENDİSİNDEN İSTEMEMİZİ  EMRETMİŞTİR. ALİMLERİ PEYGAMBERLERİNE VEKİL TAYİN ETMİŞTİR. HER KÖTÜLÜĞÜN CEHALETTEN GELECEGİNİ, KÖTÜLÜĞÜN CEHALET İÇİNDE BÜYÜYÜP HAYAT BULACAGINI, İLMİN OLDUĞU YERDE  BAĞNAZLIĞA VE SAPKINLIĞA YER OLMADIĞINI,  AKLIN, VİCDANIN  VE İNANCIN  CEHALETİ LANETLEDİĞİNİ  BİLDİRMİŞTİR.  PEYGAMBERİMİZ "İLİM ÇİN’DE DE OLSA  ALINIZ.” BUYURMUŞLARDIR. ATALARAMIZ DA “CAHİL DOSTUN OLACAGINA AKILLI DÜŞMANIN OLSUN” DEMİŞLERDİR. ANCAK BAŞARIYA , İYİYYE, DOĞRUYA, GÜZELE   ULAŞMAK İÇİN SADECE İYİ DİLEKLERDE BULUNMAK YETMİYOR ARTIK.. HEDEFE  GİTMEK İÇİN KURAL VE KAİDELERE UYMAK GEREKİYOR. TARİH CAHİL MİLLETLERİN YOK OLUŞ  HİKAYELERİ İLE DOLUDUR. CAHİL OLAN VE CAHİL KALAN HİÇ BİR MİLLET VARLIĞINI DEVAM ETTİREMEMİŞTİR, ETTİREMEZDE. HER ZAMAN İÇİNDE YAŞANILAN  ÇAGIN GEREGİ İLİM VE BİLİMİ  ARAYIP BULMAK VE KULLANMAK GEREKİR. EN BÜYÜK SAVAŞ CEHALETE KARŞI VERİLEN  VE VERİLECEK SAVAŞ OLMALIDIR. BU KISA AÇIKLAMADAN SONRA  KONUMUZA DÖNERSEK : KÖYÜMÜZ HAKKINDAKİ BU İLK SOSYOLOJİK ARAŞTIRMANIN ARŞİVİ; KONU İLE İLGİLİ KİTAPLARIN, MAKALELERİN, DOKTORA TEZLERİNİN OKUNMASI ,ARŞİV BELGELERİNİN TARANMASI,İNTERNET KAYNAKLARINDAN ARAŞTIRMA, YAZARLAR VE BÖLGE ÜZERİNDE ÇALIŞMIŞ AKADEMİSYENLERLE GÖRÜŞME NOTLARININ, HAYATTAKİ KİŞİLERLE BİRE BİR  GÖRÜŞME, RESİMLERİN ÇEKİLMESİ, BİZZAT YERİNDE  YAPILAN TESBİTLER VE ESKİ HİKAYELERİN DİNLENMESİ SURETİYLE OLUŞTURULMUŞTUR.  BELGEYE BAGLI OLAN KONULAR BELGELERİ İLE, BELGEYE BAGLI OLMAYAN KONULARDA TEVATÜR (BELGESİZ-SÖZLÜ ANLATIM) ŞEKLİNDE YAZILARAK SUNULMUŞTUR. HER YÖNÜYLE KÖYÜMÜZÜ TANITMAYA BAŞLAYACAĞIM BU BÖLÜME ; İLK ÇAĞLARDAN GÜNÜMÜZE KADAR BÖLGEYE HAKİM OLMUŞ DEVLETLERİN TARİHLERİNİ  ANLATARAK GİRİŞ YAPACAĞIM. DAHA SONRA KÖYÜMÜZÜN TARİHİNİ, KURULUŞUNU VE GEÇEN ZAMAN İÇİNDE RESMİ BELGELİ OLARAK TESPİT EDEBİLDİĞİM KABİLELERİN /SÜLALELERİN BİLGİLERİNİ VERECEĞİM. SONRAKİ BÖLÜMLERDE İSE ZAMAN ZAMAN TARİH  İÇİNDE  YOLCULUKLAR YAPARAK 1700-2010 YILLARI ARASINDAKİ  300 YILLIK DÖNEMİ KAPSAR ŞEKİLDE KÖYÜMÜZÜN ÖRF, ADET, GELENEK, GÖRENEKLERİNİ, SEVİNÇLERİNİ, KEDERLERİNİ, ACILARINI, AŞKLARINI, AYRLIKLARINI, İNANÇLARINI, İBADETLERİNİ, DOĞUMLARINI, ÖLÜMLERİNİ, YEDİKLERİNİ, GİYDİKLERİNİ, ZEVKERİNİ, ÖZLEMLERİNİ, HAYALLERİNİ SOSYOLOJİK-EKONOMİK - KÜLTÜREL AÇIDAN DEĞERLENDİREREK SİZLERLE PAYLAŞACAGIM. BOL MİKTARDA RESİM KULLANARAK SIKICILIKTAN UZAK KALMAYA ÇALIŞTIM. RESİMLERİN BİR KISMI KÖYÜMÜZDEN BİR KISMIDA İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR. AYRICA GÖRSELLERİNDEN FAYDALANDIĞIM SİTE SAHİPLERİNEDE TEŞEKKÜRÜ BİR BORÇ BİLİRİM. KAYNAK KONUSUNDA İLK KİTABIM OLMASI NEDENİYLE HUKUKİ YANLIŞLARIM OLURSA ŞİMDİDEN ÖZÜRDİLERİM. BİLĞİ PAYLAŞILDIKÇA ÇOĞALIR KURALINDAN HARKETLE SİZLERİN HOŞ GÖRÜSÜNE SIĞINIYORUM.... ARALIK-2010 -İSTANBUL ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZAR VE BİBLİYOMAN SEDAT  KAPTAN

AMAÇ : BU ARAŞTIRMAM KÖYÜMÜZ HAKKINDA YAPILAN İLK SAHA ÇALIŞMASIDIR. GELECEK KUŞAKLARIN DAHA FAZLA BELGE VE BİLĞİ İLE DAHA GENİŞ ARAŞTIRMALAR YAPACAKLARINA VE BU GÜN İÇİN CEVAPSIZ KALAN BİR TAKIM SORULARIN CEVAPLARINI BULACAKLARINA,DAHA KIYMETLİ ESERLER VERECEKLERİNE YÜREKTEN  İNANIYORUM. TESBİT EDEBİLDİĞİM, GÖRDÜĞÜM, DUYDUGUM, ARAŞTIRDIĞIM HEMEN HEMEN HERŞEYİ BAZI İSTİSNALAR HARİÇ KAYDA GEÇİRDİM. BUNLARIN İÇİNDE KÜÇÜK ÇAPLIDA OLSA BELKİ ÜZÜLECEGİMİZ, ALINACAGIMIZ  KONULAR OLABİLİR. OKUYUCULARIMDAN RİCAM OLAYA KİŞİSEL BAKMAMALARI.  KÖYÜMÜZLE İLĞİLİ 300 YILLIK BİR RESİM ÇEKİLMİŞTİR. RESİMDE NE VARSA  O ANLATILMIŞ / YAZILMIŞTIR. BU BİZİM GERÇEĞİMİZDİR VE  YAŞANMIŞTIR. ARTIK ONU DEĞİŞTİRME ŞANSIMIZ YOKTUR. HER ŞEYİYLE O GEÇMİŞ BİZİMDİR. ANLATILANLAR  TÜRK KÜLTÜRÜNÜN 300 YILLIK BİR BÖLÜMÜNDE TESBİT EDİLENLER İLE GEÇMİŞTEN GETİRDİĞİMİZ GELENEK, GÖRENEK, ÖRF, ADET, İNANÇ VE ALIŞKANLIKLARIMIZIN YAZILI BİR YANSIMASIDIR. BU GÜN SİZE TERS GELEBİLECEK ŞEYLER O GÜN DOĞRUYDU VEYA TAM TERSİDE OLABİLİR. ANLATIMLARIMDA KONUYU OKUYUCUNUN HAFIZASINDA CANLANDIRMAK İÇİN TASVİR EDER GİBİ  GEÇMİŞ ZAMANI KULLANARAK ANLATMAYA ÇALIŞTIM. ZAMAN ZAMAN BU KURALIN DIŞINA ÇIKTIGIM DURUMLARDA OLMUŞTUR. HATALARIMI HOŞGÖRÜ İLE KARŞILAYACAGINIZA İNANIYORUM. GELECEK DÖNEMDE ORTAYA ÇIKACAK BELGELER IŞIGINDA  ÖZELLİKLE 1500'LÜ YILLARDAN ÖNCEKİ KÖYÜMÜZÜN SAKİNLERİ KİMLERDİ, YER ALTI ŞEHİR YADA MAĞARALARI, ÜÇ TAŞLAR / BİNGEÇ / KAYA MEZARLARINI SIRRI NEYDİ BU KONULARIN  ORTAYA ÇIKACAGINA İNANIYORUM. BEN  BU BELGELERLE ANCAK 300-500 YIL  GERİYE GİDEBİLDİM. GELECEK NESİLLERİN GÖREVİ İSE BİNLERCE YIL GERİLERİ AYDINLATMAKTIR. BU BİLĞİLERİ İNSANIMIZLA PAYLAŞMAKTIR. GELECEK MUTLU, AYDINLIK, GÜZEL GÜNLER, BİLĞİ ÇAGINI YAKALAMIŞ VE BİLĞİ TOPLUMU OLMUŞ İNSANLARLA KURULUR.   İNSANIN EN BÜYÜK DÜŞMANI CEHALET VE CAHİLLİKTİR. YANİ BİLĞİSİZLİKTİR. GELECEK GÜZEL GÜNLERDE BULUŞMAK DİLEĞİYLE…..ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZAR VE BİBLİYOMAN SEDAT KAPTAN- ARALIK 2010

                                                 “BİZ GÖREVİMİZİ YAPTIK.BİZİ YAŞATAN YAŞASIN”

1-İLK ÇAĞLARDAN GÜNÜMÜZE BÖLGEYE HAKİM OLAN DEVLETLER:

KÖYÜMÜZÜN  NE ZAMAN VE KİMLER TARAFINDAN KURULDUĞU KONUSUNDA KESİN VE BELGEYE DAYALI BİR BİLĞİ YOKTUR. BÖLGEDE HÜKÜM SÜREN HİTİT, ASUR, ROMA, BİZANS, SELÇUKLU- MOĞOLLAR-DULKADİROĞLU BEYLİĞİ VE OSMANLI İMPARATORLUGU DÖNEMİNDE KURULDUGUNA DAİRDE  BİLĞİ YOKTUR. ANCAK EPEY ESKİ BİR YERLEŞİM YERİ OLDUGUNA DAİR  SOMUT DELİLLER VARDIR. KÖYÜN MUHTELİF YERLERİNDE BULUNAN MAGRALAR, ÜÇ TAŞLAR BÖLGESİNDE BULUNAN KAYA MEZARLARI KALINTILARI BU TEZİMİZİ DESDEKLER MAHİYETTEDİR. KÖYÜMÜZÜN 1534 TARİHLİ MARAŞ SANCAGININ YERLEŞİM YERLERİNİ GÖSTERİR HARİTALARDA VE AYNI TARİHLİ MARAŞ TAHRİR DEFTERLERİNDE İSMİ GEÇMEMEKTEDİR. O TARİHLERDE KÖYÜMÜZ KÜÇÜK BİR YERLEŞİM YERİ EKİNLİK /MEZRA OLARAK  VE DEVELİ KAZASI HUDUTLARINA DAHİLKEN , DAHA SONRAKİ RESMİ KAYITLARDA İSE İSMİ  GERMÜR / KEDMÜR  MEZRASI OLARAK GEÇMEKTEDİR. 1831 YILINDA YAPILAN RESMİ NUFÜS SAYIMINDA İSE KÖY STATÜSÜNE KAVUŞTURULMUŞ VE KARYE / KÖY/ KÖMÜR  OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR. CUMHURİYET DÖNEMİNDEDE KÖMÜR ADI İLE  KÖY OLARAK VARLIĞINI DEVAM ETTİRMEKTEDİR. KÖYÜMÜZÜN İÇİNDE BULUNDUĞU COĞRAFYAYA SIRASI İLE AŞAĞIDAKİ DEVLETLER  SAHİP OLMUŞ / HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR. ŞİMDİ KISACA BÖLGEYE HAKİM OLAN  BU DEVLETLERİ TANIYALIM.  
 

A-HİTİTLER  DEVLETİ  DÖNEMİ : ANADOLU YARIMADASI'NIN BUGÜN İÇİN BİLİNEN EN ESKİ ADI HATTUŞAŞ ÜLKESİ İDİ VE BU TOPRAKLAR 1500 YIL BOYUNCA HATTİ ÜLKESİ OLARAK BİLİNDİ. BOĞAZKÖY (HATTUŞAŞ) ÇORUM'UN SUNGURLU İLÇESİNİN 22KM GÜNEYDOĞUSUNDAKİ BOĞZKALE İLÇESİNİN (BOĞAZKÖY) 4KM DOĞUSUNDADIR. BU AD O KADAR YERLEŞMİŞTİ Kİ ANADOLU'YU İSTİLA EDEN HİTİTLER BİLE YENİ YURTLARINDAN SÖZ EDERKEN HATTİ ÜLKESİ DEYİMİNİ KULLANMIŞLARDIR. TÜRKÇE'DE İSE ÖNCELERİ “ETİ” SÖZCÜĞÜ KULLANILDI, ŞİMDİ İSE “HİTİT” DEYİMİ YERLEŞMİŞTİR. ANADOLU'YA GELİŞ YÖNLERİ İSE KAFKASYA ÜZERİNDEN ANADOLU'YA İNDİKLERİDİR. BOĞAZKÖY'DE (HATTUŞAŞ) M.Ö. III. BİNDEN İTİBAREN YERLEŞİM GÖRÜLMEKTEDİR.  TARİHTEKİ İLK KRALLARI KUŞŞARA KRALI LEONUGUR'DIR. İLK YERLEŞİM YERLERİ İSE HATTUŞAŞ'DIR. BAŞKENTLERİ NEŞA (KANİŞ-KÜLTEPE) OLMUŞTUR. HİTİTLER YERLİ HALKIN EKONOMİK VE KÜLTÜREL ETKİLERİNDEN ETKİLENEREK DİL VE DİNLERİNİ BENİMSEMİŞ VE IRKLARINI HATTİ IRKININ İÇİNDE ERİTMİŞLERDİR.HİTİTLER, ASURLULARIN ANADOLU’ DAN ÇIKMAK ZORUNDA KALMASIYLA DEVLET İDARESİNİ ELLERİNE ALMIŞLARDIR. ANADOLU’NUN YERLİ HALKIYLA KAYNAŞIP HİTİT DEVLETİ’Nİ KURMUŞLARDIR. BU DEVLETİN KURUCUSU LABARNA‘DIR. BAŞKENTİ İSE HATTUŞAŞ’ DIR. (BOĞAZKÖY). HİTİT TARİHİ M.Ö. 1650 - M.Ö. 1450 ESKİ KRALLIK DEVRİ VE M.Ö. 1450 - M.Ö. 1200 İMPARATORLUK DEVRİ OLMAK ÜZERE İKİ SAFHADA İNCELENİR. BİRBİRİNİ İZLEYEN AKINLARLA ORTA ANADOLU İÇLERİNE YAYILAN HİTİTLER, ZAMANLA ETKİ ALANLARINI GENİŞLETMİŞLER, HATTİLİ PRENSLERİN ARAZİLERİNE HAKİM OLMUŞLARDIR. HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN M.Ö. 1200’DEN KISA BİR SÜRE SONRA YIKILMIŞTIR. İMPARATORLUĞUN YIKILMASINA ÇEŞİTLİ ETKENLERİN NEDEN OLDUĞU DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR. SON BÜYÜK KRALIN HÜKÜM SÜRDÜĞÜ DÖNEMDE, HALK İÇİNDE HUZURSUZLUKLAR VE HİTİT ARİSTOKRASİSİNDE GİDEREK ARTAN ÇATIŞMALAR BAŞ GÖSTERMİŞTİR. HİTİT DEVLETİNİN AYAKTA OLDUĞU SON YILLARA TARİHLENEN YAZILI KAYNAKLAR, SEFALET İÇİNDE OLDUĞU BELİRTİLEN ANADOLU’YA SURİYE VE MISIR’DAN BÜYÜK MİKTARLARDA TAHIL SEVK EDİLDİĞİNİ KANITLAMAKTADIR. AYNI ZAMANDA ANADOLU’DAKİ HUZURSUZLUKLAR VE SURİYE ÜZERİNDEKİ HİTİT ETKİSİNİN AZALMASI DA HİTİT İMPARATORLUĞU’NUN YIKILMASINDA NEDEN YA DA SONUÇ OLARAK DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR... MÖ II. BİN BAŞLARINDA, YUKARI MEZOPOTAMYA’DAKİ ASSUR ŞEHRİNİN ZENGİN TÜCCARLARININ ANADOLU İLE YOĞUN BİR TİCARİ İLİŞKİYE GİRMİŞ OLDUKLARINI GÖRÜYORUZ. ORTA ANADOLU'NUN GENİŞ TOPRAKLARI ÜZERİNDE KURULAN KÜÇÜK KRALLIK VEYA BEYLİKLER, "KARUM" ADI VERİLEN PAZAR YERLERİ İLE SON DERECE CANLI BİRER TİCARET MERKEZLERİYDİLER. ASSURLU TÜCCARLARLA BİRLİKTE GELİŞEN BİR BAŞKA VE ÇOK ÖNEMLİ OLGU İSE, M.Ö. II. BİN DE ANADOLU'DA  BİLİNMEYEN FAKAT MEZOPOTAMYA’DA M.Ö. 3000 YILINDAN BERİ KULLANILAN ÇİVİ YAZISININ ANADOLU'YA GELİŞİDİR. BÖYLECE ANADOLU TARİHİ ÇAĞLARA GİRMEKTEDİR. KİLDEN YAPILMIŞ TABLETLER ÜZERİNE YAZILAN MEKTUPLARDAN, ASSURLU TÜCCARLARIN ANADOLU’YA KUMAŞ, KOKU VE KALAY MADENİ GETİREREK YERLİ KRALLARA VE HALKA SATTIKLARINI, KARŞILIĞINDA ALTIN, GÜMÜŞ VE BAZI TUNÇ MALZEME ALDIKLARINI ÖĞRENİYORUZ. KOLONİ ÇAĞI'NI İZLEYEN ESKİ HİTİT ( M.Ö. 18. YY.)VE BÜYÜK HİTİT KRALLIĞI DÖNEMLERİ SONUNDA, TAKRİBEN 1200 YILLARINDA BATIDAN GELEN VE DENİZ KAVİMLERİ DİYE ADLANDIRILAN TOPLULUKLARIN İSTİLASI İLE HİTİT İMPARATORLUĞU SON BULMUŞ VE HİTİTLER YAŞAMLARINA ŞEHİR BEYLİKLERİ HALİNDE DEVAM ETMİŞLERDİR.

B-BİZANS /DOĞU ROMA İMPARATORLUGU DÖNEMİ  : BÖLGEDE HİTİLERDEN SONRA; M.Ö.306 DA ROMA İMPARATORLUĞUNDAN AYRILAN  VE “BİZANS İMPARATORLUĞU” OLARAK DA BİLİNEN ESKİ DOĞU ROMA İMPARATORLUĞU M.Ö.306'DAN M.S.1453'E KADAR HÜKÜM  SÜRMÜŞTÜR. BAŞKENTİ İSTANBULDUR.   FATİH SULTAN MEHMET TARAFINDAN 1453 YILINDA BU İMPARATORLUĞA SON VERİLMİŞTİR.KURULUŞUNDAN YIKILIŞINA KADAR Kİ GEÇEN ZAMAN DİLİMİNDE  ZAMAN ZAMAN KAYSERİ VE YÖRESİNE  HAKİM OLMUŞTUR .EMEVİLER,ABBASİLER VE SELÇUKLULARLA SIK SIK BÖLGE İÇİN SAVAŞLAR YAPMIŞLARDIR. BÖLGEDE BU İMPARATORLUGA AİT TARİHİ KÜLTÜREL KALINTILAR BULUNMAKTADIR.

KAYNAK : HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR.

C-İLK İSLAM AKINLARI DÖNEMİ :       

1-Arap Emevi Devleti Dönemi :MÜSLÜMAN VE HAŞİMİ SOYUNDAN OLAN ARAPLAR TARAFINDAN KURULAN BU DEVLET 661-750 YILLARI ARASINDA HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR.BAŞKENTİ ŞAMDIR. 632-661 YILLARI ARASINDA HÜKÜM SÜREN DÖRT BÜYÜK  HALİFE DÖNEMİ’NİN SONUNDA ( 661’DE HZ. ALİ’NİN ÖLDÜRÜLMESİNDEN SONRA)BAŞA GEÇEN EMEVİLER, 750’DE ABBASİLER TARAFINDAN YIKILINCAYA KADAR HÜKÜM SÜRMÜŞLERDİR. EMEVİ EGEMENLİĞİ DOĞUDA HİNDİSTAN SINIRINA, BATIDA KUZEY AFRİKA'YA, ORADAN DA GÜNEY İSPANYA'YA KADAR YAYILMIŞTIR. EMEVİ DEVLET BAŞKANLARI AYNI ZAMANDA MÜSLÜMANLARIN HALİFESİYDİ. SÜLEYMAN’IN HALİFELİĞİ SIRASINDA BİZANS İMPARATORU III. LEO'UN 717'DE EMEVİ ORDUSUNU AĞIR BİR YENİLGİYE UĞRATMASI, EMEVİ DEVLETİ’NİN GERİLEME DÖNEMİNİN BAŞLANGICI OLDU. SON EMEVİ HALİFESİ  II. MERVAN DÖNEMİNDE (744-750) ABBASİLER DENETİMİNDE GELİŞEN MUHALEFET EMEVİ EGEMENLİĞİNİ SARSTI. ZAB MUHAREBESİ'NDE MAĞLUP OLAN II. MERVAN DEVLETİNİN YIKILIŞINI ÖNLEYEMEDİ. EMEVİ DEVLETİ’NİN YIKILIŞINDA ABBASİLERİ DESDEKLEYEN TÜRK KOMUTAN “EBU MÜSLİM HORASANİ” ÖNEMLİ ROL OYNADI.  750’DE ABBASİLERİN ÖNDERİ EBU'L-ABBAS SEFFAH, EMEVİ EGEMENLİĞİNE SON VERDİ VE EMEVİ HANEDANININ BÜTÜN ÜYELERİNİ ÖLDÜRTTÜ. YİNE MÜSLÜMAN HAŞİMİ ARAP SOYUNDAN GELEN ABBAS OĞULLARI, ABBASİLER DEVLETİNİ KURDU. BU DEVLET DÖNEMİNDE ANADOLU İÇLERİNE İLK İSLAM AKINLARI YAPILMAYA BAŞLANMIŞTIR. BÖLGEMİZ BU TARİHLERDE DE ARAP AKINCILARIN FETİH HAREKETLERİNE SAHNE OLMUŞTUR. BİR SÜREDE BÖLGEDE EMEVİLER VE SONRASINDA YERİNE KURULAN ABBASİLER HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR. KAYNAK: HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR.

2-ARAP ABBASİ  DEVLETİ DÖNEMİ  :MÜSLÜMAN VE HAŞİMİ SOYUNDAN OLAN ARAPLAR TARAFINDAN KURULAN BU DEVLET 750-1258 YILLARI ARASINDA HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR. BAŞKENTLERİ BAĞDATTIR.BUNLAR ZAMANINDA DA ANADOLU İÇLERİNE BİR ÇOK SEFER YAPILMIŞ VE ANADOLUDA BAZI BÖLGELER ELE GEÇİRİLMİŞTİR.ÖZELLİKLE ORDU İÇİNDEKİ TÜRK UNSURLAR ANADOLUNUN TÜRK VE İSLAMLAŞMASINDA BÜYÜK YARARLIKLAR GÖSTERMİŞTİR.838 YILINDA MUTASIM ANADOLU'YA BİZANS ÜZERİNE BİR SEFER DÜZENLEMİŞ, ORDUSUNUN BİR KOLU BİZANS İMPARATORU THEOFİLOS VE ORDUSUNU "ANZİN SAVAŞI" ADI VERİLEN BİR ÇARPIŞMADA BÜYÜK YENİLGİYE UĞRATMIŞ, BİZANS'IN İKİNCİ BÜYÜK KENTİ AMORİOM'U KUŞATIP ELİNE GEÇİRMİŞ VE ABBASİ ORDULARI İZNİK KENTİNİN YAKINLARINA KADAR İLERLEMİŞTİR. HALİFE VE SULTAN VÂSIK'IN ÖLÜMÜNDEN SONRA ABBASİ DEVLETİ PARÇALANMA SÜRECİNE GİRMİŞTİR. YIKILMASINDAN SONRA ABBASİ TOPRAKLARI ÜZERİNDE TAHİRÎLER, SAMANİLER, KARAHANLILAR, FATIMİLER, TOLUNOĞULLARI VE HAMDANİLER GİBİ BAĞIMSIZ DEVLETLER KURULMUŞTUR. KAYNAK:HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR.

D-BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEMİ :1038 DE SELÇUKLULAR BAĞIMSIZLIKLARINI İLÂN EDEREK İLK İDARÎ DÜZENLEMELERİ YAPMIŞLARDIR. TUĞRUL BEY ELE GEÇİRİLEN NİŞAPUR'U DEVLET MERKEZİ İLÂN ETMİŞTİR. BÖLGEDEKİ EN BÜYÜK GÜÇ HÂLİNE GELEN SELÇUKLULAR, TÜRKLERİ BİR BAYRAK ALTINDA TOPLAMAYA BAŞLAYACAK VE İSLÂMİYET'İN ÖNCÜLÜĞÜNÜ ÜSTLENECEKLERDİR. DANDANAKAN SAVAŞI'NIN  HEMEN ERTESİNDE TUĞRUL BEY SELÇUKLU SULTANI İLÂN EDİLDİ. TUĞRUL BEY, FETİH BÖLGELERİNE DAHA YAKIN OLMASI SEBEBİYLE NİŞAPUR' U BIRAKARAK, REY'İ DEVLETİN YENİ BAŞKENTİ YAPTI .(1042)TUĞRUL BEY ZAMANINDA BİZANS VE GÜRCÜLERE KARŞI DA BÜYÜK BAŞARILAR SAĞLANMIŞTIR. ARSLAN YABGU'NUN OĞLU KUTALMIŞ VE İBRAHİM YINAL, BİZANS-GÜRCÜ KUVVETLERİNİ PASİNLER SAVAŞI İLE BÜYÜK BİR HEZİMETE UĞRATMIŞLARDIR (1048). BU SAVAŞTA GÜRCÜ KRALI LİPARİT ESİR EDİLMİŞ; İSTANBUL'DAKİ YIKIK BİR CAMİNİN ONARIMI VE TUĞRUL BEY ADINA BURADA HUTBE OKUNMASI ŞARTIYLA SERBEST BIRAKILMIŞTIR. 1054 YILINDA TUĞRUL BEY AZERBAYCAN'DAKİ  MAHALLÎ HÜKÜMDARLARI İTAAT ALTINA ALDIKTAN SONRA ANADOLU'YA  YÖNELMİŞ VE MALAZGİRT'İ KUŞATMIŞTIR. ANCAK KIŞIN YAKLAŞMASI ÜZERİNE GERİ DÖNMÜŞ, YAKUTÎ'Yİ ANADOLU AKINLARINI DEVAM ETMEKLE GÖREVLENDİRMİŞTİR.ALP ARSLAN, AZERBAYCAN VE ANADOLU ÜZERİNE SEFERE ÇIKMIŞTIR. TUĞRUL VE ÇAĞRI BEYLER, HENÜZ DEVLET KURULMADAN BU BÖLGELERE AKINLAR DÜZENLEMİŞLER, KALABALIK TÜRKMEN KİTLELERİ BATIYA YÖNELMİŞLERDİR. BU SEBEPLE ALP ARSLAN, YENİ FETİH ALANI OLARAK ANADOLU'YU SEÇMİŞTİR. ALP ARSLAN AZERBAYCAN VE KAFKASYA'DA BİRÇOK KALEYİ ELE GEÇİRDİKTEN SONRA DOĞU ANADOLU'YA GİRMİŞTİR. BÜTÜN GAYRETİNİ ANADOLUNUN FETHİNE SARF ETMEYE BAŞLAMIŞTIR.ALP ARSLAN ORDUSU İLE DOGU ANADOLUYA SEFERE ÇIKAN BİZANS İMPARATORU ROMEN DİYOJEN'İ MALAZGİRT'TE  AĞIR BİR YENİLGİYE UĞRATTI. BU SAVAŞTAN SONRA TÜRKLER İÇİN ANADOLU'DA YENİ BİR DÖNEM BAŞLAMIŞTIR. ALP ARSLAN'IN BİR ESİR TARAFINDAN HANÇERLENEREK ÖLÜMÜ ÜZERİNE OĞLU MELİKŞAH  HENÜZ 18 YAŞINDA İKEN SULTANLIĞA GETİRİLMİŞTİR (1072). BİZANS DEVLETİNİN  MALAZGİRT SAVAŞINDAN SONRA ANLAŞMAYA UYMAMALARI ÜZERİNE ANADOLU İÇLERİNE AKINLAR HIZLANDIRILDI. KUTALMIŞ'IN OĞULLARI VE BAZI TÜRKMEN BEYLERİ BATI ANADOLU'YA KADAR AKINLAR DÜZENLEDİLER. BU ARADA TÜRKMEN LİDERLERİNDEN ATSIZ SURİYE'Yİ ELE GEÇİRDİ. KUDÜS ŞEHRİ FATIMÎLERDEN ALINDI. MELİKŞAH, KARDEŞİ TUTUŞ'A SURİYE'NİN İDARESİNİ VERDİ (1078).ANADOLU FATİHLERİNDEN ARTUK BEY, MELİKŞAH'IN EMRİYLE ARABİSTAN YARIMADASI'NDAKİ HİCAZ, YEMEN VE ADEN'İ SELÇUKLU TOPRAKLARINA KATTI.SULTAN MELİKŞAH HENÜZ 38 YAŞINDA İKEN ZEHİRLENEREK ÖLDÜRÜLDÜ ( 1092).MELİKŞAH ZAMANINDA BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ EN GENİŞ SINIRLARINA ULAŞMIŞTIR. BU SINIRLAR, BATIDA ANADOLU VE MISIR'DAN, DOĞUDA BALKAŞ VE ISIK GÖLÜNE; KUZEYDE KAFKASLARDAN GÜNEYDE ARABİSTAN YARIMADASI'NA KADAR UZANMAKTAYDI.ANCAK MELİKŞAH'IN ÖLÜMÜNDEN SONRA GELİŞEN BAZI OLAYLAR DEVLETİN GÜCÜNÜ KIRMIŞTIR. MELİKŞAH'IN ÖLÜMÜYLE BAŞLAYAN TAHT MÜCADELELERİNİ FIRSAT BİLEN HRİSTİYANLAR, HAÇLI SEFERLERİNİ BAŞLATTILAR (1096). SURİYE VE FİLİSTİN'İN BÜYÜK BÖLÜMÜ HAÇLILARIN ELİNE GEÇTİ.TAHT KAVGALARI, BAĞLI BEYLİKLERİN BAĞIMSIZLIĞINI İLÂN EDEREK BİRBİRLERİYLE MÜCADELE ETMELERİ VE İSYANLAR ,ÜLKENİN DÜZENİNİ BOZMUŞTUR .SULTAN SENCER, BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ'NİN SON BÜYÜK HÜKÜMDARIDIR. ONUN ZAMANINDA DEVLET TEKRAR ESKİ GÜCÜNÜ TOPARLAMAYA BAŞLAMIŞTIR. BU SEBEPLE SULTAN SENCER ZAMANI İÇİN İKİNCİ İMPARATORLUK DEVRİ ADI VERİLİR.FAKAT 1141 YILINDA DOĞUDAN GELEN KARA-HITAYLAR 'A KARŞI YAPTIĞI KATAVAN SAVAŞI'NDA YENİLİNCE İTİBARINI KAYBETTİ. MAVERÂÜNNEHİR KARA-HITAYLARIN ELİNE GEÇTİ . ÜLKEDE TEKRAR OTORİTE BOŞLUĞU DOĞDU. NİTEKİM İRAN ASILLI MEMURLARIN FAZLA VERGİ İSTEMESİ ÜZERİNE, DEVLETİN ASIL UNSURU OLAN OĞUZLAR (TÜRKMENLER ) İSYAN ETTİLER, DAHA FAZLA TOPRAK İSTEDİLER. SULTAN SENCER SOYDAŞI OLDUĞU OĞUZLARA ESİR DÜŞTÜ (1153). OĞUZLAR HORASAN BÖLGESİNİ ELLERİNE GEÇİRDİLER. SULTAN SENCER SERBEST BIRAKILDI. FAKAT BİR MÜDDET SONRA ÖLDÜ. SENCER'İN ÖLÜMÜYLE BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ FİİLEN SON BULMUŞTUR (1157).BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ, KARAHANLILAR VE GAZNELİLER İLE BAŞLAYAN TÜRK-İSLÂM DEVLET GELENEĞİNİ SAĞLAM TEMELLERE OTURTAN İLK BÜYÜK CİHAN DEVLETİDİR. DAHA SONRA KURULAN TÜRK DEVLETLERİNE HER AÇIDAN ÖRNEK OLMUŞLARDIR. “ALTIN ARAMIYORUM, ALTIN OLMAYA YETENEĞİ OLAN BAKIR NEREDE? HZ. MEVLANA”

Büyük Selçuklu Sultanlarının İsimleri Şunlardır: SELÇUK BEY 1000–1038 -TUĞRUL BEY 1037-1063 -ALP ARSLAN 1063-1072 -MELİKŞAH 1072-1092 I.MAHMUD (SELÇUKLU) 1092-1093 -BERKYARUK 1093-1104 -MÜİZZEDDİN MELİKŞAH 1105 -MEHMED TAPAR 1105-1118 -II. MAHMUD (SELÇUKLU) 1118-1131 -AHMED SENCER 1131-1157. KAYNAK:HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR

E-DANİŞMENTOĞULLARI BEYLİĞİ DÖNEMİ :DANİŞMENTLİLER (DANİŞMENTLİLER) 1080 – 1178 YILLARI ARASINDA SİVAS MERKEZ OLMAK ÜZERE ÇORUM, TOKAT, NİKSAR, AMASYA, MALATYA, KAYSERİ ŞEHİRLERİ CİVARINDA KURULMUŞ BİR ANADOLU BEYLİĞİDİR. DANİŞMENT KELİME ANLAMI FARSÇA'DA “ÖĞRETİCİ ADAM”’DIR.

DANİŞMENTLİLERİN KURULUŞ YILLARINDA İLK ÖNDERİ OLAN DANİŞMEND AHMET GAZİ 1063 YILINDAN İTİBAREN SELÇUKLU SULTANI ALPARSLAN’IN HİZMETİNE GİRMİŞ BİR 'SEYYİD' KOMUTANDI. MALAZGİRT SAVAŞI'NA DA KATILAN DANİŞMEND GAZİ, ZAFERİN KAZANILMASINDA ÖNEMLİ ROL OYNADI. 1080 YILINDA BİZANSLILARDAN SİVAS’I ALDI VE

DANİŞMENTLİ HANEDANINI KURDU.SİVAS’I BİR ÜS OLARAK KULLANAN DANİŞMEND GÂZİ; ÇAVULDUR, TURSAN, KARA DOĞAN, OSMANCIK, ILTEKİN VE KARATEKİN ADLI EMİRLERİYLE AMASYA, TOKAT, NİKSAR, KAYSERİ, ZAMANTI, DEVELİ VE ÇORUM’U FETHEDEREK, BEYLİĞİNE KATTI. I. KILIÇARSLAN’LA  MARAŞ CİVÂRINDA YAPILAN SAVAŞTA YENİLEN DANİŞMENT GAZİ, 1104 YILINDA VEFAT ETTİ. BEYLİĞİN BAŞINA OĞLU MELİK GAZİ GEÇTİ.DANİŞMENTLİLERİN PARÇALANMASI :MELİK GAZİ'NİN VEFATINDAN SONRA, 1134 YILINDA, YERİNE OĞLU MEHMED, EMİR OLDU VE 1146 SENESİNE KADAR SALTANAT SÜRDÜ. MELİK MEHMED, FETİH HAREKETLERİNDEN GERİ KALMADI VE FİNİKE’YE KADAR UZANDI. BİZANSLILARI YENDİ, SİVAS’I BAŞŞEHİR YAPTI. VEFAT EDİNCE, KAYSERİ’DE BİR MEDRESEYE DEFNEDİLDİ VE YERİNE BÜYÜK OĞLU ZÜNNUN GEÇTİ. ANCAK, KARDEŞİ SİVAS EMÎRİ NİZAMEDDİN YAĞIBASAN, EMİRLİĞİNİ TANIMADI VE KENDİ MELİKLİĞİNİ İLAN ETTİ. DURUMA HAKİM OLAN YAĞIBASAN, 1146’DAN 1164 SENESİNE KADAR HÜKÜM SÜRDÜ. ISTANBUL’A SEFERE ÇIKTI, FAKAT BAŞARILI OLAMADI. YAĞIBASAN ZAMANI, BEYLİĞİN SELÇUKLULARLA MÜNASEBETLERİNİN EN BOZUK OLDUĞU BİR DÖNEMDİR. YAĞIBASAN, DIŞTA SELÇUKLULARLA, İÇTE DE KARDEŞLERİYLE ÇARPIŞTI. AĞABEYİ ZÜNNÛN, KAYSERİ’Yİ; YAĞIBASAN DA MALATYA’YI ELE GEÇİRMİŞTİ. SELÇUKLULARLA MÜNASEBETLERİNİ BOZAN VE SALTUKLULAR 'LA DA İYİ GEÇİNEMEYEN YAĞIBASAN, 1164 SENESİNDE KAYSERİ’DE VEFAT ETTİ. 1175 SENESİNDE DANİŞMENDLİLER BEYLİĞİ SONA ERDİ. TOPRAKLARI II. KILIÇARSLAN TARAFINDAN ANADOLU SELÇUKLU TOPRAKLARINA KATILDI. DANİŞMENDLİLERDEN BİR KOL, MALATYA’DA BİR MÜDDET DAHA HÜKÜM SÜRDÜ. FAKAT BUNLAR DA, 1178 SENESİNDE SELÇUKLU SULTANI II. KILIÇARSLAN TARAFINDAN, SELÇUKLU ÜLKESİNE KATILDI. BÖYLECE, DANİŞMENDLİ BEYLİĞİ TARİHE KARIŞMIŞ OLDU. KAYNAK:HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR.

 

F-MOĞOLLAR /İLHANLAR DEVLETİ  DÖNEMİ :İLHANLILAR (İLHANLI) DEVLETİ CENGİZ HAN'NIN (ÇİNGİZ HAN) TORUNU HÜLAGÛ HAN TARAFINDAN, MERKEZ TEBRİZ OLMAK ÜZERE İRAN'DA KURULAN MOĞOL DEVLETİDİR(1256). "İLHANLI" İSMİ; "BÜYÜK KAĞANLI" ANLAMINA GELMEKTEDİR. ÇÜNKÜ İLHANLILAR'IN KENDİ BAYRAKLARI VE PARALARI OLSA DA, BİR ÇEŞİT EYALET SİSTEMİYLE YÖNETİLMEKTEYDİLER VE MOĞOLLAR'IN BÜYÜK KAĞAN'INA BAĞLIYDILAR.SON DERECE BÜYÜK VE HIZLI HAREKET EDEN BİR ORDULARI VARDI.BU ORDULAR İLE ASYAYI ,ANADOLUYU VE ORTADOĞUYU KASIP KAVURMUŞLAR, DEVLETLERİ YIKIP,İNSANLARI KILIÇTAN GEÇİRMİŞLER,HALKLARA ZÜLÜM,YOKLUK VE ACI GETİRMİŞLERDİR.AZERBAYCAN'I ELE GEÇİREN HÜLAGÛ HAN, 1258'DE BAĞDAT'I ALARAK ABBASÎ DEVLETİ'NE SON VERDİ. ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ'Nİ EGEMENLİĞİ ALTINA ALDI. MOĞOLLAR, ANADOLU'NUN BİLİM, KÜLTÜR VE TİCARET MERKEZLERİ OLAN KENTLERİNİ YAKIP YIKTILAR VE YAĞMALADILAR. BU DÖNEMDE ANADOLU'DA TİCARET GERİLEDİ. TÜRKLER, DOĞU VE ORTA ANADOLU'DAN BATI BÖLGELERİNE DOĞRU GÖÇ ETMEK ZORUNDA KALDILAR. MOĞOLLAR, ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ'NİN YIKILMASINDA ÖNEMLİ ROL OYNADILAR. İLHANLILAR DÖNEMİNDE ANADOLU'NUN BÜYÜK KISMI İLHANLILARA'A AİT OLDUĞU İÇİN ORTA ASYA’DAN ANADOLU’YA YOĞUN TÜRKMEN GÖÇLERİ OLMUŞTUR.İLHANLILAR, SURİYE VE FİLİSTİN'İ İŞGALDEN SONRA MISIR'A DOĞRU İLERLEMEYE BAŞLADILAR. ANCAK MEMLÜKLER, AYN-I CÂLUT SAVAŞI'NDA İLHANLILARI YENİLGİYE UĞRATARAK FİLİSTİN VE SURİYE'DEN ÇIKARDILAR (1260). MEMLÛK SULTANI BAYBARS, İLHANLILARI İKİNCİ KEZ ELBİSTAN'DA YENİLGİYE UĞRATTI (1277). MEMLUKLER TARAFINDAN UĞRATILDIKLARI YENİLGİLER DIŞINDA MOĞOLLAR SAVAŞ KAYBETMEDİLER. İLHANLILAR, GAZAN MAHMUD HAN (1295-1304) ZAMANINDA MÜSLÜMANLIĞI KABUL ETTİLER. DAHA SONRA GERİLEMEYE YÜZ TUTTULAR VE 14. YÜZYILIN BAŞLARINDA ÇIKAN İÇ KARIŞIKLIKLAR SONUCU İLHANLILAR PARÇALANDILAR (1336). İLHANLI TOPRAKLARININ AZRBAYCAN BÖLÜMÜNDE ÇOBANOĞULLARI, GERİYE KALAN BÜYÜK BÖLÜMÜ ÜZERİNDE İSE CELÂYİRLİLER DEVLETİ KURULDU.MOĞOL İSTİLASINDA KAYSERİ ANADOLUNUN DİĞER BÖLGELERİ GİBİ EN ZOR YILLARINI YAŞAMIŞTIR.

G-ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ  DÖNEMİ :ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ,BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ YIKILDIKTAN SONRA  (1157 )ORTAYA ÇIKAN SELÇUKLU DEVLETLERİNDEN BİRİDİR. ANADOLUDA MOĞOL İSTİLASINA KADAR (1307 )  HÜKÜM SÜRMÜŞTÜR.KAYSERİ BÖLGESİDE HÜKÜMRANLIK SAHASI İÇİNDEDİR.ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ HÜKÜMDARLARI LİSTESİ AŞAĞIDADIR.KUTALMIŞ 1060-1077 (BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ TAHTI İÇİN ALP ARSLAN'LA SAVAŞMIŞTIR.) KUTALMIŞOĞLU SÜLEYMAN ŞAH 1077-1086 EBU'L-KASIM'IN YÖNETİME EL KOYMASI 1086-1092 I. KILIÇ ARSLAN 1092-1107 -MELİKŞAH (ANADOLU SELÇUKLU) (ŞAHİNŞAH) 1107-1116

I. RÜKNEDDİN MESUD 1116-1156 II. KILIÇ ARSLAN 1156-1192 -I. GIYASEDDİN KEYHÜSREV 1192-1196

II. SÜLEYMAN ŞAH (RÜKNEDDİN) 1196-1204 -III. KILIÇ ARSLAN 1204-1205 -I. GIYASEDDİN KEYHÜSREV (İKİNCİ DEFA) 1205-1211 I. İZZEDDİN KEYKAVUS 1211-1220 -I. ALAEDDİN KEYKUBAD 1220-1237

II. GIYASEDDİN KEYHÜSREV 1237-1246 -II. İZZEDDİN KEYKAVUS 1246-1260 -IV. KILIÇ ARSLAN (RÜKNEDDİN) 1248-1265 -II. ALAEDDİN KEYKUBAD 1249-1257 -III. GIYASEDDİN KEYHÜSREV 1265-1282

II. GIYASEDDİN MESUD 1282-1284 -III. ALAEDDİN KEYKUBAD 1284 -II. GIYASEDDİN MESUD (İKİNCİ DEFA) 1284-1293 -III. ALAEDDİN KEYKUBAD (İKİNCİ DEFA) 1293-1294 -II. GIYASEDDİN MESUD (ÜÇÜNCÜ DEFA) 1294-1301 -III. ALAEDDİN KEYKUBAD (ÜÇÜNCÜ DEFA) 1301-1303 -II. GIYASEDDİN MESUD (DÖRDÜNCÜ DEFA) 1303-1307-BU DEVLET ZAMANINDA KAYSERİ VE BÖLGESİ EKONOMİK ALANDA BARİZ BİR KALKINMAGÖSTERMİŞTİR. ANCAK MOĞOLLARIN BÖLGEYİ İŞGALİ İLE BAŞLAYAN TALAN,SOYGUN VE KATLİAMLARDA BÖLGE AGIR YARA ALMIŞ VE UZUN YILLAR TABİR YERİNDEYSE BELİNİ DOĞRULTAMAMIŞTIR.
 

H-MISIR MEMLUKLULARI DÖNEMİ :TÜRK MISIR MEMLÛKLULARI  DEVLETİ BAHRİ HANEDANI VE BURCİ HANEDANI OLMAK ÜZERE İKİ DÖNEMDİR.

BAHRİ HANEDANI (1250 - 1390) –BURCİ HANEDANI DÖNEMİ (1382-1517)  YILLARI ARASINDADIR.1517 YILINDA MISIR SEFERİNE ÇIKAN OSMANLI PADİŞAHI YAVUZ SULTAN SELİM BU DEVLETİ   FETH EDEREK SON VERMİŞTİR. BU DEVLET ZAMAN ZAMAN ANADOLUNUN BİR KISMINA HAKİM OLMUŞTUR. ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ,DANİŞMENDOĞULLARI DULKADİR OĞULLARI VE OSMANLILARLA SAVAŞMIŞLARDIR.BÖLGE BU DÖNEMLERDE SIK SIK EL DEĞİŞTİRMİŞ. BEYLERDE ZAMAN ZAMAN OSMANLIYA ZAMAN ZAMANDA MISIR  MEMLUKLU DEVLETİNE BAĞLILIK GÖSTERMİŞTİR.KAYNAK:HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR.

I-DULKADİR / ZÜLKADİR OĞULLARI BEYLİĞİ DÖNEMİ  :  

DULKADİROĞLU BEYLİĞİ 1337-1515 YILLARI ARASINDA HARİTADA KABACA GÖSTERİLEN ANADOLU TOPRAKLARINDA HÜKÜM SÜMÜŞTÜR.ÖZELLİKLE KAYSERİ-SİVAS-MARAŞ  ADANA-MALATYA BÖLGELERİNE HAKİM OLMUŞTUR.OSMANLI İMPARATORLUĞU TARAFINDAN 1515 DE BEYLİĞE SON VERİLMİŞTİR.BAŞKENTİ ELBİSTANDIR. AŞAGIDA BÖLGEDE HÜKÜM SÜREN BEYLİĞİN BEY LİSTESİ BULUNMAKTADIR.HANEDANIN ATASI: HASAN DULKADİR BEYDİR.ZEYNEDDİN KARACA BEY (1337-1353) -GARSEDDİN HALİL BEY (1353-1386) ŞABAN SÜLİ BEY (SEVLİ BEY) 1386-1398) -SADAKA BEY (1398-1399) -NASİREDDİN MEHMED BEY (1399-1442) -DULKADİROĞLU SÜLEYMAN BEY (1442-1454) -MELİK ARSLAN BEY (1454-1465) -ŞAH BUDAK BEY (1465-1467) -ŞEHSUVAR BEY(1467-1472) -ŞAH BUDAK BEY (İKİNCİ KEZ) (1472-1480) -ALAÜDDEVLE BOZKURT BEY (1480-1515) -DULKADİROĞLU ALİ BEY (1515-1522) (OSMANLI BEYLERBEYİ OLARAK HÜKÜM SÜRDÜ.)BU BEYLİK DÖNEMİNDEDE KÖYÜMÜZÜN BULUNDUĞU BÖLGE DULKADİR/ZULAKDİROĞLU BEYLĞİ SINIRLARI İÇİNDE KALMIŞTIR. AYNI ZAMANDA BU BEYLİK DÖNEMİNDE ÖZELLİKLEDE  BEYLİĞİN YIKILMASINDAN SONRAKİ  DÖNEMDE ÇIKAN CELALİ İSYANLARI NEDENİYLE BÖLGEDEN DIŞARIYA YOĞUN BİR GÖÇ OLMUŞTUR.BU GÖÇLER ANADOLUNUN ÇEŞİTLİ YERLERİ İLE İRANA OLMUŞTUR.İSYANLAR SONUCU OLUŞAN GÖÇLER NEDENİYLE BİR ÇOK BÖLGE  HARAP KALMIŞTIR. TARIM DURMUŞ, ÇOGU YERLEŞİM YERİ VİRANE OLMUŞTUR. BU DURUM 18 YÜZYILA KADAR SÜRMÜŞTÜR. 18 YÜZYILDAN SONRA BÖLGE TEKRAR GÖÇ ALARAK  ÖZELLİKLE TARIM CANLANMAYA BAŞLAMIŞTIR. KAYNAK:HARİTALAR İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALIMIŞTIR.

1-DULKADİR OĞLU BEYLİĞİNİN YIKILMASININ BÖLGEYE ETKİLERİ:

İ-OSMANLI  İMPARATORLUĞU DÖNEMİ  :1515 DE BÖLGEYİ DULKADİR OĞLU BEYLİĞİNDEN OSMANLI İMPARATORLUĞU ALMIŞTIR. BU TARİHTEN SONRADA 1922 YILINA KADAR BÖLGEDE OSMANLI İMPARATORLUĞU HÜKÜM  SÜRMÜŞDÜR. 1922 DE OSMANLI İMPARATORLUGUN YIKILMASI İLE BÖLGE YENİ KURULAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ TOPRAKLARINA KATILMIŞTIR.HALEN TÜRKİYE CUMHURİYETİ TOPRAKLARI İÇİNDEDİR. KAYSERİ VE YÖRESİ OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE DE DEVLETİN CANLI BİR TİCARET MERKEZİ OLMAYI SÜRDÜRMÜŞTÜR.OSMANLI İMPARATORLUĞU: EN SON   ELE GEÇİRDİĞİ BEYLİKLERDEN BİRİ OLAN DULKADİROĞLU BEYLİĞİNE SON VERDİKTEN,SONRA ELE GEÇİRDİĞİ DİĞER BÖLGELERDE YAPTIGI UYGULAMAYI BURDADA YAPARAK,BÖLGEDE HEMEN VERĞİ KAYDI VE ARAZİ TESBİTİ YAPMIŞTIR. KİMİN NEKADAR ARAZİSİ VAR,  KİM NE KADAR VERGİ VERECEK BUNLARIN KAYITLARI ÇIKARILMIŞ VE BU UYGULAMA SON DÖNEME  KADARDA DEVAM ETTİRİLMİŞTİR.BUGÜN ÇEVİRİLERİ YAPILAN BU KAYITLARDAN KÖYÜMÜZÜN 1584 YILINA AİT VERĞİ YÜKÜMLÜLERİNİN İSİM VE  HANGİ KALEMLERDEN NE KADAR VERĞİ VERDİKLERİNİ TESBİT EDEBİLİYORUZ.

J- İSTİKLAL / KURTULUŞ / BAĞIMSIZLIK SAVAŞI DÖNEMİ :BATILI  EMPERYALİST /SÖMÜRGECİ GÜÇLERCE PARÇALANIP,KENDİ ARALARINDA BÖLÜŞÜLEN OSMANLI TOPRAKLARINDAN KAYSERİ YÖRESİDE FRANSIZLARIN VE ONLARIN KONTROLÜNDEKİ ERMENİLERİN İŞGAL SAHASI OLARAK BELİRLENMİŞTİR. BU AMAÇLA  ADANADAN FRANSIZ ORDUSU İLE  HAREKET EDEN ERMENİ MİLİSLERİ TOROSLAR ÜZERİNDEN AŞARAK DEVELİDEN KAYSERİYE  GİRMEYİ PLANLAMIŞLAR ANCAK BÖLGEDE KURULAN KUVAY-İ MİLLİYE GÜÇLERİ BU İŞGALE ENGEL OLMUŞLAR,İŞGALCİLER TOROSLARI AŞAMAMIŞLARDIR .YERLİ HALKIN ÇEŞİTLİ BÖLGELERDE  GÖSTERDİĞİ DİRENİŞLER SONUCU DA BİR SÜRE SONRADA YERLİ İŞBİRLİKÇİ ERMENİ ASİLERİDE YANLARINA ALARAK BÖLGEYİ TERKETMİŞLERDİR. O TARİHTEN SONRADA BÖLGE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TOPRAKLARINA KATILMIŞTIR.

1-İstiklal / kurtuluş savaşının bölgeye etkileri:

 KONUMUZU ANLATMAYA BAŞLARKEN SÖZE ULU ÖNDER ATATÜRK’ÜN  BİR TESBİTİ VE VASİYETİ İLE BAŞLAMAK İSTİYORUM.

 

"MİLLÎ HAYATIMIZDA YEDİDEN YETMİŞE HEPİMİZİN BİLMESİ GEREKEN ZAFER GÜNLERİMİZ OLMAKLA BERABER,ACISINI DÜNYA DURDUKÇA İÇİMİZDEN ATAMAYACAĞIMIZ  MİLLİ FELAKET GÜNLERİMİZDE VARDIR…1877 RUS HARBİ SONU BÜYÜK MUHACERETLER!...TÜRK’ÜN AVRUPA’DAN ADETA KÖKÜNÜN KAZINMASI İSTEĞİYLE HORTLAYAN HAÇLI ZİHNİYETİNİN GİRİŞTİĞİ TOPLU KATLİAMLAR!... 1912 BALKAN SAVAŞI SONRASI TÜRKLERE REVA GÖRÜLEN ZULÜM VE İŞKENCELER!..TARİHİN BU ACI MİRASLARI HER TÜRK'ÜN KALBİNDE UNUTULMAMAK ÜZERE DÜNYA DURDUKÇA MUHAFAZA EDİLMELİDİR.MİLLETİMİZİN KALBİNDE HİSS-İ İNTİKAM OLMALI!..BU ALELÂDE BİR İNTİKAM DEĞİL; HAYATINA, İKBALİNE, REFAHINA DÜŞMAN OLANLARIN MAZARRATLARINI İZALEYE MATUF BİR İNTİKAMDIR"(16.3.1923) GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK DEVLETİN EHİL OLMAYAN KİŞİLERCE YÖNETİLMESİ, SÜREKLİ YANLIŞ KARARLAR ALINMASI, DEVLET MEKANİZMASININ TÜRK OLMAYAN KİŞİLERE ÇEŞİTLİ KILIFLAR İLE VERİLMESİ /MÜSLÜMAN OLDU-TÜRK VATANDAŞLIĞINA GEÇTİ-BU KONUDA UZMAN-DÜŞMANIMIN DÜŞMANI DOSTUMDUR-ŞEHZADE ANALARININ TÜRK IRKINDAN OLMAYIŞI-SARAYIN DOLAYISIYLA DEVLET YÖNETİMİNİN DÖNME HANEDEN KADINLARININ VE DIŞ ÜLKELERİN SATIN ALDIĞI YERLİ İŞBİRLİKÇİLERİN KONTRÖLÜNE GİRMESİ-EKONOMİNİN GAYRİ MÜSLÜMLERİN KONTROLÜNDE OLMASI- İLİM VE BİLİMDE ÇAGI TAKİP EDEMEMEK-NİTELİKLİ VE TÜRK IRKINDAN  DEVLET ADAMI YETİŞTİRİLEMEMESİ-İMPARATORLUĞUN DOĞAL SINIRLARINA ULAŞMASI- VB. NEDENLERLE / DEVLET ÇÖKMÜŞ VE NİHAYETİNDEDE YIKILMIŞTIR. BU YIKIM SONRASI TÜRKLER VE TÜRK YURDU ÜZERİNDE TARİHİ EMELLERİ OLAN DİĞER MİLLEETLER HEMEN VATANIN HER YANINI İŞGALE BAŞLAMIŞLARDIR. BU FELAKET GÜNLERİNDE  ÇEŞİTLİ KİŞİLER VATANIN KURTULUŞU İÇİN ÇARELER ARAMAYA, TEŞKİLATLAR KURMAYA, İNSANLARI ÖRĞÜTLEMEYE BAŞLAMIŞTIR. BU ÇALIŞMALARIN SONUCUNDA  GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK LİDERLİĞİNDEKİ KADROLAR  TÜRKİYE TOPRAKLARI ÜZERİNE TÜRKİYE DEVLETİ ADI  İLE VE CUMHURİYETLE YÖNETİLECEK  TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİ KURARAK, VATANIN KALAN KISMININ ELDE TUTULMASINI VE TÜRK MİLLETİNİN YOK EDİLMESİNİ  ÖNLEMİŞLERDİR. İŞTE BU SAVAŞ VERİLİRKEN YURDUN HER YANI GİBİ BİZİM  KÖYÜMÜZDE  SAVAŞIN, İŞGALLERİN GETİRDİĞİ OLUMSUZ ETKİLERİ İLİKLERİNE KADAR HİSSETMİŞTİR, YAŞAMIŞTIR. BU ETKİLER EKONOMİK KRİZ, KITLIKLAR, SALGIN HASTALIKLAR, ASKERDEN DÖNMEYEN KOÇ YİĞİTLERİN ACILARI, DUL, YETİM  KALANLARIN ACILARI ŞEKLİNDE YANSIMIŞTIR.  DİĞER BİR YANSIMASIDA KURTULUŞ SAVAŞI BAŞLAMDAN ÖNCE ÜLKE İÇİNDE BULUNAN SÖZDE AZINLIKLAR -ASLINDA ÇOGUNLUGUN HAKLARINDANDA FAZLASINA SAHİP VE ÜLKENİN EKONOMİSİNİ ELLERİNDE TUTAN VE TÜRKÜ TÜRK’ÜN ELİ İLE SÖMÜREN GRUPLAR-DA İSYAN ETMİŞ VE YAŞADIKLARI BÖLGELERDEKİ TÜRK HALKINA TARİHTE ÖRNEGİNE SIK RASTLANILMAYAN SOYKIRIMLAR VE ACILAR YAŞATMIŞLARDIR. BUNLARIN NEDEN OLDUĞU ACILARDA; GENÇ NUFÜSUN CEPHLERDE YOK OLMASI, ÜRETİMİN DÜŞMESİ, SALGIN HASTALIKLAR, KARABORSA ZENGİNLERİNİN TÜREMESİ, İŞĞAL EDİLEN YERLERDEN GELEN GÖÇMENLERİN  ÇEKTİĞİ ACILAR VE NEDEN OLDUĞU SORUNLAR, İNSANLARIN KATLEDİLMESİ, MALLARININ YAĞMALANMASI, NAMUSLARINA İLİŞİLMESİ ŞEKLİNDE KENDİNİ GÖSTERMİŞTİR. “EY TÜRK İSTİKBALİNİN EVLADI! İŞTE, BU AHVAL VE ŞERAİT İÇİNDE DAHİ VAZİFEN; TÜRK İSTİKLAL VE CUMHURİYETİNİ KURTARMAKTIR! MUHTAÇ OLDUĞUN KUDRET DAMARLARINDAKİ ASİL KANDA, MEVCUTTUR!”MUSTAFA KEMAL ATATÜRK. TOPRAK ANANIN SESİ : EĞİLDE KULAK VER ŞU TOPRAK ANANIN  SESİNE !!!  BAK ! DUY ! HİSSET!  SANA NELER DİYOR NELER… TAA YÜZYILLARIN GERİSİNDEN … SESSİZCE  VE  DERİNDEN…. “BİLİRMİSİN ÜZERİNDE YAŞADIĞIN,  SENİ VAR EDEN, EN İYİ GARDAŞDAN DAHA CÖMERT OLAN BEN TOPRAK ANA/ GARA TOPRAK, BAĞRIMDA NELER NELER BARINDIRDIM  VE HALENDE BARINDIRMAYA DEVAM EDİYORUM.  HELE  BİR BAK ŞU KAYALARA, TEPELERE ,YOLLARA , YOKUŞLARA , DÜZLERE, PINARLARA,  TARLALARA,  BAĞLARA, BAHÇELERE,  EVLERE….  BURALARDAN KİMLER GELDİ,KİMLER  GEÇTİ BİLİRMİSİN?  KİMLERİN SESİ, KİMLERİN NEFESİ, KİMLERİN  İZLERİ KALDI BURALARDA … KİMLERİN KOKUSU SİNDİ ŞU KUYUNUN  BAŞINDAKİ HAVTA…  KİMLERİN,  NEREDE SON NEFESLERİNİ ALDI DA  HOYRAT DELİ RÜZGAR,  GÖTÜRDÜ SONSUZLUĞA… HANGİ SEVGİLİLER ,HANGİ KAYANIN ALTINDA BULUŞTULAR, HANGİ AĞACIN GÖLGESİNDE UYUDULAR, HANGİ PINARIN SUYUNDAN İÇTİLER. YÜREKLERİ İLK AŞK ATEŞİ İLE NEREDE, NASIL ÇARPTI. HANGİ SELVİ BOYLU, AL CEYLANIN SAÇLARINI DAĞITTI  HÖYÜĞÜN BAŞINDAN ESEN  SEHER YELLERİ … HANGİ  YEŞİL GÖZLÜ AHU DİLBER YAMACA ÇIKARKEN YORĞUNLUGUNU  ATMAK İÇİN  FESİNİ ÇIKARTIPTA,TOPUKLARINA İNEN SIRMA SAÇLARINI HANGİ AĞACIN ALTINDA İMBAT RÜZGARLARI İLE SERİNLETTİ… YENİ AŞIK OLAN GENÇ KIZ BUĞDAY BAŞAKLARI GİBİ DALGALANAN SARI SAÇLARINI DELİ RÜZGARLARA VEREREK YUKARI AANIN BAŞINDAN, KÖMÜR GARASI SİMSİYAH GÖZLERİ İLE DEVREKTEN GELECEK SEVGİLİSİNİ BEKLEDİ. BEKLERKEN  YANAKLARINDAN SÜZÜLEN İKİ DAMLA HASRET  YAŞINI KİMSELERE GÖSTERMEMEK İÇİN NASIL  SAKLADI… NE SIRMA  SAÇLI,  KALEM KAŞLI,  SELVİ BOYLU,  AL YAZMALI,  AĞĞ GELİNLER,  NE AL PÜRÇEKLİ ANALAR GELDİ VE GEÇTİLER BİLİRMİSİN BU DEVR-İ ALEMDEN….   ALACA KARANLIKLARDA HARMAN YELLERİ, HANGİ AL YANAKLARI, KİRAZ DUDAKLARI, OK KİRPİKLERİ  YALAYARAK ESİP,  YARİN KOKUSUNU GETİRDİ  BİR DİĞERİNE BİLİYORMUSUN…  NE KOÇ  YİĞİTLER, NE AK SAKALLI KOCALAR,  ERMİŞLER GEZDİ BU TOPRAKLARDA BİLİRMİSİN… YÜREGİ AŞK ATEŞİ İLE YANAN HANGİ DELİKANLI  ELİNDEKİ SAZLA ÇIKTI  DEVREĞE DE, HAYKIRDI  SEVDİĞİNİ TÜM DAĞLARA TAŞLARA “SENİİİ… SEVİYORUMMM…..” DİYE…  NE AŞKLAR YAŞANDI BU TOPRAKLARDA  BİLİRMİSİN… TARİFİ İMKANSIZ  NE  BÜYÜK SEVDALARA VE SEVDALILARA ŞAHİT  OLDUM BEN, YÜZLERCE BİNLERCE YILDIR... AYNI  ANDA DA NE ACILARI GÖRDÜ  BU AYAKLARININ ALTINDAKİ  SESSİZ DURAN TOPRAK BİLİRMİSİN… HANGİ MAVİ GÖZLÜ MARAL, SEVDİĞİNE,  ONU SEVDİĞİNİ SÖYLEYEMEDEN  GARA TOPRAĞA GİRDİ DE KİMSELER  DUYMADI BENDEN BAŞKA… HANGİ GARA YAZILI GELİN  YILLARCA  ASKERDEN GELMEYEN YARİNİN YOLUNU BEKLEDİ BİR GÖZ FAKİR ODASINDA… HANGİ YETİMLER BABA !!! BABA!!! DİYE  AĞLADI YILLARCA…  HANGİ YOKSUL  ZENGİN OLMA HAYALİNİ KURDU İN EVİNİN YER DÖŞEĞİNDE…  SABAHA ASKERE GİDECEK DELİKANLI  YAVUKLUSUNU SON BİR DEFA GÖRMEK İÇİN HANGİ KUYU BAŞINDA BEKLEDİ SAATLERCE...  ŞU TOZLU YOLLAR, NE ACILARI, NE SEVİNÇLERİ TAŞIDI.  NE AYRILIKLARA, NE KAVUŞMALARA ŞAHİT OLDU BİLİRMİSİN…  BU TOPRAKLAR KİMLERE HAYAT VERDİ ,KİMLERİN  DE HAYATINA SON VERDİ… HİÇ BİLİRMİSİN… KİMİLERİ DAHA ÖMÜRLERİNİN  BAHARINDA,  MURAD ALMADAN,  ÇEKİP GİTTİLER BU TOPRAKLARDAN.  HEMDE  HİÇ ARKALARINA BİLE  BAKMADAN, BAKAMADAN, APANSIZ  GİDİVERDİLER ... GERİDE  KALAN YANMIŞ, KOR  DÜŞMÜŞ YÜREKLERE,  DAĞLANMIŞ SİİNELERE ALDIRMADAN… UÇUP GİTTİLER SONSUZLUĞA … DAHA NELER NELER… HANGİ BİRİNİ ANLATAYIM…  İŞTE BÖYLE  DOSTUM … SIRASI GELEN  GELDİ, YAŞADI VE GİTTİ …  İYİSİYLE  KÖTÜSÜYLE,  AŞKIYLA  AŞIĞIYLA ,GENCİYLE YAŞLISIYLA  BİRER BİRER GÖÇÜP GİTTİLER… İŞTE BEN BUNLARIN HEPSİNİ TANIYORUM. HEPSİNE CAN VERDİM, KAN VERDİM, BESLEDİM BÜYÜTTÜM , HEPSİYLE HERŞEYLERİNİ PAYLAŞTIM,  ŞİMDİ HEPSİNİDE BAĞRIMDA SAKLIYORUM. EĞER SEN BUNLARIN KİM OLDUĞUNU MERAK EDİYORSAN, SESİME DAHA  DERİNDEN KULAK VER.  BUNLARIN KİM OLDUKLARINI TARİH SAYFALARINDA BULACAKSIN. ARAŞTIR, BUL, YAZ VE OKUT!!!  … ÇÜNKÜ ORADA SEN KENDİNİ BULACAKSIN, KENDİNİ OKUYACAKSIN VE KENDİNİ GÖRECEKSİN. ÇÜNKÜ ONLAR SENSİN, SENSE ONLAR … BU SENİN VEFA BORCUNDUR…  SONRA DERİN VE UZUN BİR SESSİZLİK BAŞLADI… TOPRAK  ANA SUSMUŞTU… TAKİİ BİZ KONUŞUNCAYA KADAR DA SUSACAKTI…” EVET SEVGİLİ DOSTLAR BÖYLE DİYOR TOPRAK ANA. BUNLAR KİMLERDİLER, KİMLERİN NESİYDİLER, KİMLERİN YARİ, YARENİYDİLER, İSİMLERİ NEYDİ, NASIL YAŞADILAR, NELER YAPTILAR ,  HANGİ SOYDANDILAR, HANGİ BOYDANDILAR, NEREDEN GELMİŞLERDİ, NEREYE GİTMİŞLERDİ?  MAALESEF AMA MAALESEF BU GÜN HİÇ BİRİNİ TANIMIYORUZ , BİLMİYORUZ. HEPSİ GEÇMİŞİN SONSUZLUK DENİZİN DE YOK OLUP GİTMİŞLER. YOK HİÇ BİRİNDEN NE BİR İZ, NE BİR HABER…ACI BİR VEFASIZLIK TABLOSU VAR KARŞIMIZDA.  ANCAK BU BÖYLE OLMAMALIYDI. BUNLAR  BENİM DEDEM, SENİN NİNENDİ. BİRİ  AMCAM, ÖTEKİ  HALANDI. DİĞERİ  BUNUN TEYZESİ,  ÖTEKİ ŞUNUN DAYISIYDI. BU AMCAYIN KIZI, ŞU DAYIYIN OĞLUYDU . YANİ BENİM, SENİN, ONUN, BUNUN, ŞUNUN  HEPİMİZİN KÖKLERİYDİ BUNLAR.  VARLIK SEBEPLERİMİZDİ. BİZİ BU GÜNLERE TAŞIYAN İNSANLARDI , GEÇMİŞİMİZDİ…. YANİ ONLAR BİZDİK, BİZSE ONLARDIK….. EVET SEVGİLİ  DOSTUM  İŞTE BÖYLE. BAK GÖRDÜNMÜ SENİN  HİÇ DÜŞÜNMEDEN ÇİĞNEYİP GEÇTİĞİN  TOPRAK ANA SANA NELER  NELER SÖYLÜYOR . BAĞRINDA NELER  BARINDIRIYORMUŞ  NELERDE HABERİMİZ YOKMUŞ . MEĞER BİZDENDE NELER İSTİYORMUŞ NELER. ÜZERİNDE DOĞDUĞUMUZ, DOYDUĞUMUZ, HAYAT BULDUĞUMUZ, YOKLUGUNDA DAĞLAR AŞIP HERTÜRLÜ ACILAR ÇEKTİĞİMİZ, VATAN BİLDİĞİMİZ, UĞRUNA ÖLDÜĞÜMÜZ, ÖLDÜRDÜĞÜMÜZ, ÜZERİNDE SEVDALANDIĞIMIZ, HERŞEYİMİZDEN KUTSAL BİLDİĞİMİZ  BU TOPRAKLARA BORÇLU OLDUĞUMUZU SÖYLÜYOR. BUNUN ADINA DA VEFA BORCU DİYOR. VEFA  BORCUMUZU DA ONUN TARİHİNİ YAZARAK  ÖDEMEMİZİ İSTİYOR… İŞTE BU NOKTADA  BİZ  YAŞAYANLARA DÜŞEN GÖREV TOPRAK ANANIN  SESİNE KULAK VERİP GİDENLERİN HATIRALARINI GELENLERE  ANLATMAK İÇİN YAZMAKTIR…  ONLARIN  UNUTULUP GİTMELERİNE,YOK OLMALARINA İZİN VERMEMEKTİR, ONLARI YAŞATMAKTIR, ARAŞTIRMAKTIR,  YAZMAKTIR, TARİHE NOT DÜŞMEKTİR…  EMİNİM Kİ O ZAMAN ATALARIMIZDA  BİZE DÖNEREK ŞÖYLE DİYECEKLERDİR  “ BİZ GÖREVİMİZİ YAPTIK, BİZİ YAZARAK YAŞATANLAR YAŞASIN !!!  ( OCAK-2012 / İSTANBUL ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZAR VE BİBLOYOMAN SEDAT KAPTAN ) 2-KÖYÜMÜZÜN  KURULUŞU VE  TARİHÇESİ :    KÖYÜMÜZÜN KURULUŞ TARİHİ İLE İLĞİLİ OLARAK ELİMİZDE  MİLATTAN ÖNCESİNE VE  MİLATTAN SONRAKİ 1500’LÜ YILLARA KADAR Kİ DÖNEME AİT  ŞİMDİLİK BİLGİ YOKTUR.ANCAK KÖYÜMÜZ  VARDIR VE İNSANLAR YAŞAMIŞTIR.YUKARIDAKİ BÖLÜMLERDE  ANLATMAYA ÇALIŞTIĞIM GİBİ;BÖLGEDE HÜKÜM SÜREN DEVLETLERİN  TARİHİ KAYITLARINDA DA KÖYÜMÜZLE İLĞİLİ  BİR KAYIT YOKTUR-VEYA BİZ ULAŞAMADIK.2002’Lİ YILLARDA TOMARZA KAYMAKAMLIĞI VE KAYSERİ VALİLİĞİ İLE YAPTIGIM RESMİ YAZIŞMALARDA  DA KONU İLE İLGİLİ ARŞİVLERİNDE BİR BİLĞİ OLMADIĞINI BELİRTTİLER.ANCAK KÖYÜMÜZ VE ÇEVRE KÖYLERDE BULUNAN ESKİ ESERLERDEN BÖLGEDE MİLATTAN ÖNCEKİ DÖNEMDEN BAŞLAMAK ÜZERE  İNSAN YERLEŞLİMİNİ OLDUĞU. BU YERLEŞİMİNİLK ÖNCE YER ALTI ŞEHRİ DENEN  ŞEHİRLERDE BAŞLADIĞI DAHA SONRA İN EVLER ,TAŞ EVLER VE GÜNÜMÜZ EVLERİ OLMAKÜZERE SÜRDÜĞÜ TESBİT EDİLMİŞTİR. KÖYÜMÜZÜN  MUHTELİF MEVKİİLERİNDE YER ALTI ŞEHRİ OLMASI MUHTEMEL YERLER VARDIR.KOMŞU KÖY MARDINDA KIRKİLİSE VEYA KARAKİLİSE  MEVKİİNDE MİLATTAN ÖNCEKİ DÖNEME AİT YAPILANMALAR VARDIR. AYRICA DEVELİ GEREMEM ANTİK KENTİ BÖLGEYE ÇOK YAKIN BİR MESAFEDEDİR.BU GÜN KÖYÜMÜZ SINIRLARI İÇİNDE BULUNAN GÜNÜMÜZDE “ÜÇ TAŞLAR” VEYA PLARASA “BİNGEÇ ŞEHRİ” DİYE İSİMLENDİRİLEN YERDE  BULUNAN KAYA MEZARLARI İLE İLĞİLİ YAPTIGIM ARAŞTIRMADA İSE; BÖLGEYİ SANAT TARİHÇİLERİNDEN PROF…………………. GEZDİĞİ,YAPTIGI İNCELEME SONUCUNDA : KAYA MEZARLARINDAN BÖLGENİN M.Ö.  DÖNEME TARİHLENDİĞİNİ,KAYA MEZARLARININ BULUNDUĞU BU BÖLGENİN TARİHİ İPEK YOLU ÜZERİNDE OLDUĞUNU,BURDAN DEVELİ İLÇESİNE  GEÇİLDİĞİNİ,BURADA BULUNAN VE GÜNÜMÜZDE “SIGIRLIĞIN KAYALIKLARI” OLARAK BİLİNEN YERİN KAYA MEZARI  ÜRETİM / YAPIM  ATÖLYESİ OLDUĞU,BURADA  YAPILAN KAYA MEZARLARIN KIŞIN BUZ TUTAN DERE ÜZERİNDEN VEYA KAGNILAR VASITASI İLE İSTENEN YERE GÖNDERİLDİĞİ,AYRICA BÖLGECE 25-30 M.TOPRAK / LAV ALTINDA KALMIŞ BİR ŞEHİR KALINTISININ OLMASININ KUVVETLE MUHTEMEL OLDUĞU  BELİRTİLMEKTEDİR.ANCAK KÖY VE ÇEVRESİ İLE KAYSERİ BÖLGESİNDE, BURDA BULUNAN MEZARLARIN BENZERİ BİR KAYA MEZARI KALINTISI GÖRÜLMEMİŞTİR. BU DURUMDA O MEZARLAR SIRF ORA İÇİN Mİ YAPILDI,VEYA  ATÖLYE BİR BAŞLANGIÇMIYDI DİYE SORULAR İNSANIN AKLINA GELİYOR. BU  VERİLERDEN ÇIKARTTIĞIMIZ SONUÇ İSE ŞU OLUYOR; KÖYÜMÜZ VE CİVARINDA ESKİ KAVİMLERİN YERLEŞİK DÜZEN KURDUKLARI VE YAŞADIKLARI ,FAKAT BU HALKLARDAN  GÜNÜMÜZE ,YAZILI PEK FAZLA BİR ŞEY KALMADIĞI İÇİN-VEYA BİZ HENÜZ BULAMADIĞIMIZ VEYA TOPRAK ALTINDAN GÜN YÜZÜNE ÇIKARTAMADIĞIMIZ İÇİN- TARİHLENDİRME YAPAMAMAKTAYIZ. VE HANGİ HALKLARIN YAŞADIĞINI TESBİT EDEMEMEKTEYİZ.TÜM BU BİLĞİLERİN SONUNDA KÖYÜMÜZÜN İLK ÇAĞLARDAN BERİ YERLEŞİM YERİ OLDUĞU,ZAMAN ZAMAN KÜÇÜK EKİNLİK /MEZRA ZAMAN ZAMANDA KÖY OLARAK VARLIĞINI SÜRDÜĞÜ SONUCUNA VARMAKTAYIZ. ANCAK KESİN OLARAK ŞU ŞU DÖNEMLERDE KURULMUŞTUR VE ŞU KAVİMLER YAŞAMIŞLARDIR DİYE ESKİ DÖNEME AİT KESİN YARGIDA BULUNAMIYORUZ.ANCAK M.S 1500 LÜ YILLARDAN İTİBAREN RESMİ BELGELERDE ADI GEÇMEKTEDİR. BU BELGELERDE AŞAGIDA VERİLMİŞTİR. .(SEDAT KAPTAN-ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZARVE BİBLİYOMAN-EKİM:2011) 3-KÖYÜMÜZÜN İSMİNİN GEÇTİĞİ RESMİ BELGELER : A-M.S.1500’LÜ YILLARIN BAŞINDAN İTİBAREN BÖLGEDE HÜKÜM SÜRMEYE BAŞLAYAN OSMANLI İMPARATORLUGUNUN 1530 YILI MARAŞ LİVALIĞI, ZAMANTU / ZAMANTI KAZASI HARİTASINDA ŞUAN Kİ KÖYÜMÜZÜN İSMİ “GERMÜR” OLARAK GEÇMEKTEDİR. ANCAK;KÖY YADA MEZRAOLDUGUNA DAİR BİR  BİLĞİ BULUNMAMAKTADIR. VE MARAŞ SANCAGI / ZAMANTU KAZASI  DIŞINDA  GÖRÜNMEKTEDİR. (HARİTA …) BU HARİTADAN DA KÖYÜMÜZÜN 1530 YILINDA  VAR OLDUĞUNU ANLIYORUZ. B- YAZAR SEYİT BURHANEDDİN AKBAŞ’IN KİTABINDA İSE 1500’LÜ YILLARDA KÖYDE BULUNAN TÜRK BOYUNUN  BOY BEYİNİN İSMİNİN “AHMET BİN KÖMÜROGLU”  OLDUGU,BOY BEYİNİN İSMİNE ATFEN KÖYÜN İSMİNİN “KÖMÜR” OLDUGU ŞEKLİNDE, KÖYÜN İSMİ İLE  İLĞİLİ  BİR BİLĞİ   YER ALMAKTADIR.ANCAK KURULUŞU İLE BİLĞİ YOKTUR. C- KÖYÜMÜZÜN İSMİNİN GEÇTİĞİ ÜÇÜNCÜ BİR KAYNAKTA:KAYSERİ BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI OLARAK HİZMETE SUNULAN “KAYSERİ İLİ TAHRİR /YAZMA  DEFTERLERİNDEN (HİCRİ 922,971,983 / MİLADİ 1584,1563,1575 )” 136 NUMARALI MİLADİ 1584 TARİHLİ TAHRİR DEFTERİNDE KÖYÜMÜZÜN İSMİ  GEÇMEKTE VE VERĞİ KAYDI BULUNMAKTADIR. BU DEFTERLERDE O DÖNEME AİT VERĞİ TÜRLERİ VE VERĞİ MÜKELLEFLERİNİN İSİMLERİ BULUNMAKTADIR.BU DEFTERLERLE İLĞİLİ KISA BİLĞİ ANILAN KAYNAK KİTABIN ÖN SÖZ VE GİRİŞ SAYFALARINDAN ALINARAK AŞAĞIYA ÇIKARTILMIŞTIR.  a-“İÇİNDEKİ BİLĞİLER  BAKIMINDAN ÖNEMLİ OLDUĞU BİLİNEN BU DEFTERLERDEN KAYSERİ İLİNE AİT OLANLARI ANKARA TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İLE İSTANBULDA DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ,OSMANLI ARŞİVİNDE BULUNMAKTADIR. BİZ BU DEFTERLERDEN ANKARA TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARŞİVİNDE BULUNAN  136  NUMARALI “KAYSERİ MUFASSAL /AYRINTILI DEFTERİNİN “  TÜMÜNÜ,135 NUMARALI ” NİĞDE MUAFASSAL /AYRINTILI DEFTERİNDE”YER ALAN “KARAHİSAR VE DEVELİ KAZALARI”İLE ,108 NUMARALI “ MARAŞ MUFASSAL/AYRINTILI DEFTERİNİN”  İÇİNDEKİ “ZAMANTI /ZAMANTU KAZASI KISIMLARININ TRANSKRİPSİYONLARINI YAPARAK GENEL DEĞERLENDİRME İLE YAYINA HAZIRLAMIŞ BULUNMAKTAYIZ.BU DEFTERLER KAYSERİ  YÖRESİNE AİT SON DEFTERLER OLUP,SAYFA ARALARINA KONULMUŞ EK PUSULALARDAN OSMANLI DEVLETİNİN SON DÖNEMLERİNE KADAR KULLANILDIĞI ANLAŞILMAKTADIR. AYRICA BU DEFTERLERDE KAYSERİ YÖRESİNDE  HEMEN HER KÖYDE MESKUN /YERLEŞİK BULUNAN OĞUZ BOYLARINA MENSUP 200’E YAKIN CEMAAT KAYDEDİLMİŞTİR.BU CEMAATLERE MENSUP TOPLUMLAR,BU DEFTERLER SAYESİNDE YÜZYILLAR ÖTESİNE GİDEREK KENDİLERİNİ BULACAKLARDIR.”(KAYNAK:CİLT-I ÖNSÖZ SAYFA VII. VE DEVAMI) b-“BU DEFTERLERİN İÇERİĞİ İSE ŞU ŞEKİLDEDİR:BİRİNCİ CİLTTE KAYSERİ İLİ DEFTERLERİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİ İLE,136 NUMARALI KAYSERİ SANCAĞINA AİT DEFTERİN TRANSKRİPSİYONUNU, İKİNCİ CİLTTE; NİĞDE SANCAĞI İÇİNDE OLAN VE BUGÜN KAYSERİYE BAĞLI OLAN DEVELİ,YEŞİLHİSAR VE YAHYALI İLÇELERİNİ İÇİNE ALAN “KARAHİSAR KAZASI” İLE “DEVELİ KAZASI” VE 108 NUMARALI MARAŞ SANCAĞI DEFTERİ İÇİNDEKİ “ZAMANTU/ZAMANTI KAZASININ “TRANSKRİPSİYONU / ÇEVİRİSİ VE ÜÇÜNCÜ CİLT İSE BU DEFTERLERİN TIPKI BASIMLARINDAN OLUŞMAKTADIR. “(KAYNAK:CİLT-I ÖNSÖZ SAYFA VIII.)” c-“ARŞİVLERDE KAYSERİYE AİT “MUFASSAL /AYRINTILI TAHRİR /YAZMA DEFTERİ”YANINDA İCMAL/ ÖZET VE EVKAF/ VAKIF ARAZİSİ DEFTERLERİDE BULUNMAKTADIR.ANKARA TAPU KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARŞİVİNDE 136 NUMARADA KAYITLI OLAN DEFTER HİCRİ:922 /MİLADİ:1584 TARİHİNE AİT OLUP “DEFTER-İ MUFASSAL-I LİVA-I KAYSERİYYE “ ADINI TAŞIMAKTADIR.DEFTER GÜNMÜZDE KAYSERİ İLİ SINIRLARI DAHİLİNDE KALAN ALANI TÜMÜYLE  KAPSAMAMAKTADIR. ÇALIŞMAMIZ GÜNÜMÜZDEKİ KAYSERİ İLİNİ  İÇİNE ALAN SAHANIN XVI. YÜZYIL İKİNCİ YARISINA AİT VE SON MUFASSAL TAHRİR DEFTERLERİ OLDUGUNDAN, YUKARIDA BELİRTİLEN ARŞİVDE YAPTIGIMIZ ARAŞTIRMADA ÖNCE KAYSERİ İLİNİN ÜÇ AYRI DEFTER İÇİNDE OLDUĞUNU TESBİT ETTİK. BU DEFTERLER  136 NUMARALI “KAYSERİ MUFASSAL DEFTERİ”- 135 NUMARALI “NİĞDE MUFASSAL DEFTERİ “ VE -108 NUMARALI “MARAŞ MUFASSAL DEFTERİ”DİR.ÇALIŞMALARI SÜRDÜRÜRÜKEN   DEFTERLERDEKİ YERLEŞMELERİN YERLERİNİ TESBİT EDİP HARİTA ÜZERİNE AKTARMAYIDA YAPIYORDUK. BU SIRADA BU GÜN KAYSERİYE BAĞLI BİR İLÇE OLAN FELAHİYE VE ÇEVRESİNİN ÜZERİNDE ÇALIŞTIĞIMIZ ÜÇ DEFTER İÇİNDE OLMADIGINI GÖRDÜK. ARAŞTIRMALARI SÜRDÜRMEYE BAŞLADIK VE SONUNDA FELAHİYE VE ÇEVRESİNİN “BOZOK” DEFTERİ İÇİNDE AKDAĞ NAHİYESİNE BAĞLI OLDUĞUNU GÖRDÜK. BÖYLECE  BU GÜNKÜ KAYSERİ İLİ BİLĞİLERİNİN SANILDIĞI GİBİ ÜÇ DEFTERDE DEĞİL DÖRT DEFTER İÇİNDE YER ALDIĞI BELİRLENMİŞ OLDU.” d-“BİZ BURADA KAYSERİ İLİNİN GENİŞ SAHALARINA AİT VERİ VE BİLĞİLERİN BULUNDUĞU 136,135  VE 108 NUMARALI DEFTERLERİN TRANSKRİPSİYONUNU YAPARAK GENEL BİR DEĞERLENDİRME İLE YAYINA SUNUYORUZ.” e-“KAYSERİ İLİNİN ALANINI KAPSAYAN DEFTERLER TAPU VE KADATRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARŞİVİNDE BULUNAN VE  TARİHİ H-992/M-1584  OLAN VE 136 NUMARALI KAYSERİ İLE 135 NUMARALI NİĞDE, TARİHİ H-971/M- 1563 OLAN 108 NUMARALI MARAŞ DEFTERİ VE TARİHİH-983/ M-1575 OLAN 30 NUMARALI BOZOK DEFTERLERİDİR. f-BU DEFTERLERDE VERGİ MÜKELLEFLERİNİN İSİMLERİ,BU YÖREDE YAŞAYANLARIN HANGİ İSİMLER KULLANDIKLARI ORTAYA KONULMAKTADIR.BU İSİMLERE BAKARAK YÖREDE YAŞAYANLARA ÖZELLİKLE DİNİ VE ETNİK YAPISI HAKKINDA BİLĞİLENMEK MÜMKÜN OLDUĞU GİBİ, AİLE YAPISI VE AKRABALAIK BAĞLARIDA ORTAYA KONULABİLMEKTEDİR.” g-136 NUMARALI M-1584 TARİHLİ İLK DEFTER KAYSERİ SANCAGINA AİT DEFTER OLUP, DEFTER TEK KAZA OLARAK DÜZENLENMİŞTİR. BU KAZADA “KAYSERİYYE “ ADINI TAŞIMAKTADIR. BUNA GÖRE KAYSERİYYE KAZASINA BAĞLI NAHİYELER ŞUNLARDIR.A-SAHRA B-KORAMAZ-C-CEBEL-İ ALİ D-CEBEL-İ ERCİYES E- KENAR IRMAK  VE KARAKAYA    KARATAŞ G-MALYA  H-İSLAMLU    I-KÖSTERE /GÖSTERE  NAHİYELERİDİR h-135 NUMARALI VE  M- 1563 TARİHLİ OLAN İKİNCİ DEFTER NİĞDE SANCAGI DEFTERİDİR.DEFTERDE BU GÜN KAYSERİ İLİNE BAĞLI OLAN YERLER KARAHİSAR  VE DEVELİ KAZALARI OLARAK KAYDEDİLMİŞ OLUP BU KAZALAR NAHİYELERE AYRILMAMIŞTIR. ı-108 NUMARALI VE M-1563 TARİHLİ OLAN ÜÇÜNCÜ DEFTERDE İSE İL TOPRAKLARININ DOĞUSUNDAKİ SAHALARIN BİLĞİLERİ İSE MARAŞ SANCAGI DEFTERİNİN İKİNCİSİNİN İÇİNDE ZAMANTU /ZAMANTI KAZASI OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR. ZAMANTU KAZASINA BAĞLI NAHİYELER İSE:A-ZAMANTU  B-PINARBAŞI  C-ÇÖRMÜŞEK  D- HINZIRI /HIZBERİ  NAHİYELER OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR. i-YUKARIDA BELİRTİLEN KAYNAKTA KÖYÜMÜZÜN 1584 YILINA AİT VERĞİ KAYDI  ŞU ŞEKİLDEDİR.“KAYSERİ LİVASI KÖSTERE NAHİYESİNİN 136 NUMARALI M-1584 TARİHLİ VERGİ DEFTERİNDE KAYITLI BULUNAN KARYE-İ GERMÜR, KÖSTERE YÖRÜKLERİNDEN EMİR KETHÜDA CEMATI TEMEKKÜN(YERLEŞİP) İDÜP KARYE OLMUŞDUR ,TABİ-İ(BAĞLI) KÖSTERE./(BAĞLI OLDUĞU NAHİYE KÖSTEREDİR.) SÜLEYMAN VELED-İ ESEN GAZİ ,EKİNLÜ; İLYAS VELED-İ HIZIR,EKİNLÜ;HIZIR VELED-İ O, K; PİR VELİ BİRADER –İ O, CABA; HABİL VELED-İ YUSUF ,EKİNLÜ;YUSUF VELED-İ O, CABA; NASUH BİRADER –İ O,  k; HALİL  VELED-İ ALİ , EKİNLÜ;  OĞUZLU VELED- İ  İSA FAKIH ,K;  AHMED BİRADER-İ  O,EKİNLÜ;MEHMED BİRADER-İ  O,  K; HIZIRI BİRADER –İ  O, K;HACI YUSUF VELED-İ  MURAD , EKİNLÜ; HASAN ALİ VELED-İ  O,K; MİNNET VELED-İ İBRAHİM , EKİNLÜ; İNSAN VELED-İ  O, K ; İSA VELED-İ  MUSA,  K;VELİ VELED-İ  AYDOĞMUŞ,  K; ALİ BİRADER-İ  O, CABA ; TANRIVERDİ VELED-İ EYNE BEG ; ALİ VELED-İ   O, CABA ;EMİR HASAN VELED-İ  AHMED HACI , EKİNLÜ ;HASAN BALİ BİRADER –İ   O,  S; HİMMET BİRADER-İ O, CABA; SÜLEYMAN  BİRADER-İ O, K;İSA BALİ BİRADER-İ O, CABA; MURAD VELED-İ  ALİ GAZİ, EKİNLÜ; KUBAD VELED-İ O, CABA ; İSMAİL BİRADER-İ O,CABA; TURGUT  VELED-İ  HAMZA,EKİNLÜ;HAMZA VELED-İ  O,CABA. ZEMİN DER-YED-İ PİR AHMED VELED-İ ALİ DÖNÜM 30. NEBİ VELED-İ O; ALİ BİRADER-İ O; HÜSEYİN BİRADER-İ, O. ZEMİN DER-YED-İ  HASAN VELED-İ KUBAD , DÖNÜM 30. SİPAHİZADEGAN HANİFİ BİRADER-İ O; MUSTAFA BİRADER-İ O;  MUSA BİRADER-İ O; RAMAZAN BİRADER-İ O, CABA. TASARRUF  İTDİKLERİ YERİN RESMİN VERİRLER. HASIL-I  KARYE-İ GERMÜR. GENDÜM (BUGDAY)                                                              KEYL / KİLE  40 KIYMET                280 ŞA’İR (ARPA)                                                                           KEYL / KİLE  40 KIYMET                200 RESM-İ ÇİFT BENNAK CABA                                                                                                             354 REM-İ AGNAM  (KOYUN ,KEÇİ)                                                                                                        166 ÖŞR-İ KOVAN                                                                                                                                           20    RESM-İ TAPU VE DEŞTBANİ (KIRBEKÇİSİ)                                                                                  100 NISF-I BAD-I HAVA VE RESM-İ ARÜS                                                                                               80 YEKUN                                                                                                                                                   1.200 KISA SÖZLÜK: ADET-İ AGNAM : KOYUNLARDAN VE KEÇİLERDEN ALINAN VERGİ.AĞNAM:KOYUNLAR,KEÇİLER.ATİK:ESKİ.ASESİYE:GECE BEKÇİSİ.AVARIZ–I DİVANI:DİVANİ VERGİLER.BAC:EŞYA VE EMTİADAN ALINAN VERGİ.BAD-İ HAVA:HAVADAN GELEN GAYRİ MUAYYEN VERGİ.BENNAK:ADINA İŞLETTİGİ TOPRAĞI ALMAYAN  EVLİ  REAYA.BESATİN:BOSTANLAR.CELEBKEŞAN:HAYVAN TÜCCARI.CİZYE: HİRİSTİYANLARDAN ALINAN BAŞ VERGİSİ.COZ:HARİÇ.ÇİFT:REAYA ADINI YAZILAN ARAZİ. DEŞTBANİ:KIR BEKÇİSİ VERGİSİ.GALLAT:ZAHİRELER,MAHSULLER,EL EMEKLERİ.GEBRAN:GAYRİ MÜSLİM.HARAC-I BAĞAT:BAĞLARDAN ALINAN VERGİ.HASS-I ŞAHİ:PADİŞAH HASSI.HINTA:BUGDAY. İSPENÇE:GAYRİ MÜSLİMLERDEN ALINAN VERGİ. KADİM:ESKİ. KALİL:AZ.KAPAN:YİYECEKLERİN VE GİYECEKLERİN TOPTAN SATILDIĞI YER.KARYE:KÖY.KEMA KAN:OLDUGU GİBİ. KEVVARE:KOVAN PETEK.KEYL:TAHIL HUBUBAT ÖLÇÜSÜ,KİLE ,ÖLÇEK.KIST :HİSSE, PAY.MÜCERRED:İŞ VE KAZANÇ SAHİBİ OLACAK YAŞA GELMİŞ BEKAR ERKEK.NEFEREN:ERKEK KİŞİLER ADAMLAR.NISF:YARIM.NİM :YARIM. PENBE: PAMUK. PİYAZ:SOGAN.RAİYYET:HÜKÜMDARA BAGLI VERGİ VEREN KİŞİ.REAYA: DEVLETE İTAAT EDEREK VERGİSİNİ VEREN HALK. RESM: VERGİ.RESTE:BAZAR BOŞ ARAZİ.RÜSUM:VERGİLER. SAL:SENE.SÜDÜS:ALTIDA BİR.SÜFLA:AŞAGI.SÜLÜS:ÜÇTE BİR.SÜLÜSAN:ÜÇTE İKİ.SÜMÜN: SEKİZDE  BİR.ŞA’İR:ARPA. KAYNAK : KAYSERİ İLİ TAHRİR /YAZMA  DEFTERLERİ (HİCRİ 922,971,983 / MİLADİ 1584,1563,1575 )CİLT I.Prof.Dr.Refet YİNANÇ ve Prof.Dr.Mesut ELİBÜYÜK KAYSERİ BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI YAYIN NO:65a  2009 BU KAYNAKLARDAN DA KÖYÜMÜZÜN 1584 YILINDA VAR OLDUĞUNU,İNSANLARIN İKAMET ETTİKLERİNİ,VERGİ VERDİKLERİNİ ANLIYORUZ.ANCAK VERGİ MÜKELLEFLERİ LİSTESİNE BAKARAK BURADA YAZILI İSİMLERİN GÜNÜMÜZDE KİMLERİN  DEDELERİ OLDUGUNU TESBİT EDEMİYORUZ. D-YİNE YAZAR SEYİT BURHANEDDİN AKBAŞ’IN “1584 TARİHİNDE KAYSERİDE YÖRÜK VE TÜRKMENLER” İSİMLİ KİTABININ  (E) MADDESİNİN 162’NCİ SIRASINDA  KÖMÜR KÖYÜNÜN ADI “KEDMÜR” OLARAK VE KÖY OLARAK GEÇMEKTEDİR. E- YİNE BAŞKA BİR KAYITTA :PROF.MEHMET İNBAŞIN “XVI YY.DA KAYSERİ KALESİNİN TAMİRİ” İLE İLĞİLİ YAYINLADIĞI MAKALESİNDE  XVII.YY.DA SULTAN II.BEYAZIT DÖNEMİNDE KALENİN 1507 VE 1553 TARİHLERİNDE İKİ DEFA TAMİR / ONARIM GÖRDÜĞÜNÜ,İLK TAMİRİNDE DİGER KÖYLERLE BİRLİKTE KÖYÜMÜZDEN DE 245 KAĞNI YÜKÜ YAPI TAŞI ALINDIGINI,  TAMİR İÇİN YÖREDEKİ KÖYLERDEN SATIN ALINAN MALZEMELERİN KAYDININ TUTULDUĞU,BU KATITTA  KÖYÜMÜZÜN İSMİNİN “GERMÜR” OLARAK GEÇTİĞİNİ KAYDETMEKTEDİR. AYRICA BU KAYITLARDA  YİNE KAYSERİ BÖLGESİNDE-GÜNÜMÜZ DE MELİKGAZİ BELEDİYESİ SINIRLARI İÇİNDE- BİRDE GERMİR İSİMLİ BAŞKA BİR KÖY DAHA OLDUGU,ANCAK BU KÖYÜN BAŞKA BİRKÖY OLDUGU,SADECE ÇOK YAKIN SÖYLENİŞ VE YAZILIŞLARI NEDENİYLE  BİRBİRİYLE KARIŞTIRILABİLECEGİ DÜŞÜNCESİYLE GELECEK DÖNEM ARAŞTIRMACILARIMIZ REHBER OLMASI İÇİN BU KÜÇÜK AÇIKLAMAYI YAZIYORUM. F-1831 TARİHLİ İLK RESMİ  NUFÜS SAYIMINDA İSE KÖYÜMÜZÜN  “KÖMÜR” İSMİ İLE NUFÜS  SAYIMINA YAZILDIĞINI BU  KAYITLARDAN  ANLIYORUZ. G-YİNE BUNUN HARİCİNDE  KAYSERİ TİCARET ODASI TARAFINDAN  25’Cİ YAYIN SIRASINDA YAYINLANAN 1834 TARİHLİ VERGİ KAYDINDA DA “1834 TARİHLİ KAYSERİ TEMETTUAT/VERGİ KAYDI / DEFTERİ III.CİLT”  -631 SAYFA 115 SIRADA KÖYÜMÜZÜN “KÖMÜR KÖYÜ” OLARAK RESMİ KAYITLARDA BULUNDUGU GÖRÜLMEKTEDİR. Ğ-CUMHURİYET DÖNEMİNDE DE  KÖYÜMÜZÜN İSMİ AYNI ŞEKİLDE KÖMÜR KÖYÜ OLARAK GEÇMEKTEDİR. H-BU RESMİ KAYNAKLARIN DIŞINDA KÖYÜMÜZÜN İSMİNİN GEÇTİĞİ DAHA ESKİ TARİHLİ  BELGE İLE KURULUŞU,KURUCULARI,İLK YERLEŞENLER VE TARİHLERİ İLE  İLĞİLİ BİLĞİ ŞİMDİLİK YOKTUR.HALK ARASINDA SÖYLENEN TEVATÜRE(SÖZLÜ ANLATIM.BELGEYE DAYANMAYAN SÖZE) GÖRE İSE ;KÖYE İLK GELENLER ESELER /İSA’LAR VE MULLA (MOLLA)ALİLER GELİYOR KÖYE (GARA AHMETLER) .  SONRA DA  MEMİŞLER  VE BU GÜN İÇİN TESBİT EDEMEDİĞİM DİĞER SÜLALELER GELMİŞLER.KÖYÜMÜZ BÖYLECE  BU GÜNKÜ KABİLELERİN ATALARINI TEMSİL EDEN İLK AİLELERİN GELMESİ İLE  OLUŞMUŞTUR. HALK ARASINDA ANLATILAN YAKIN DÖNEME AİT BİLİNEN TEVATÜR BU.BUNLARIN HARİCİNDE SÖYLENEN BELGE VE BİLĞİYE  DAYANMAYAN TEYİDE MUHTAÇ BİLĞİLERDİR.MUHTARLIK ARŞİVİNDE Kİ BİLĞİ VE BELGELERDE  CUMHURİYET TARİHİNİN SON 50-60 YILLIK DÖNEMİNİ  KAPSAMAKTADIR.TÜM BU VERİŞLERDEN SONRA YAPTIGIMIZ DEĞERLENDİRMEDE KÖYÜMÜZÜN ORTALAMA 500-600 YILLIKBİR ZAMAN DİLİMİNDEN BU YANA TÜRK KÖYÜ OLDUĞU, BÖLGEDE  ZAMAN ZAMAN YÖNETİMİNİN DEĞİŞMESİ İLE HALKININ GÖÇTÜĞÜ VEYA  DAHA  SONRA GÖÇ ALDIĞI,KÖYLERDE UZUN SÜRELİ YERLEŞEN BİR KABİLE BULUNMADIĞI,KÖYLERDE BULUNAN KABİLELERİN ÇEŞİTLİ NEDENLERLE ÖZELLİKLE GÜNEYDEN,ADANA-MARAŞ-ELBİSTAN–ANTEP-URFA-ADIYAMAN-HATAY-HALEP-RAKKA İLE KUZEYDEN SİVAS-YOZGAT VE DOĞUDAN  ERZURU-KARS VE İRAN BÖLGESİNDEN GELEN TÜRK  AŞİRETLERİNE BAGLI  KABİLELER,OYMAKLAR CEMAATLER OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR.(SEDAT KAPTAN-ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZARVE BİBLOYOMAN-AGUSTOS-2011)                                KAYNAKLAR: 1-YAZAR SEYİT BURHANETTİN AKBAŞIN. 1584 TARİHİNDE KAYSERİ’DE YÖRÜKLER VE TÜRKMENLER’ KİTABI. 2-PROF.MEHMET İNBAŞIN “XVI YY.DA KAYSERİ KALESİNİN TAMİRİ” İLE İLĞİLİ YAYINLADIĞI MAKALESİ. 3-KAYSERİ BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI OLARAK HİZMETE SUNULAN “KAYSERİ İLİ TAHRİR /YAZMA  DEFTERLERİNDEN (HİCRİ 922,971,983 / MİLADİ 1584,1563,1575 )” 136 NUMARALI MİLADİ 1584 TARİHLİ TAHRİR DEFTERİ. 4-KAYSERİ TİCARET ODASI TARAFINDAN  25’Cİ YAYIN SIRASINDA YAYINLANAN 1834 TARİHLİ VERGİ KAYDINDA DA “1834 TARİHLİ KAYSERİ TEMETTUAT/VERGİ KAYDI / DEFTERİ III.CİLT”  -631 SAYFA 115 SIRADA. 5-KAYSERİDE İLK NUFÜS SAYIMI-1831-HÜSEYİN CÖMERT –İL KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ YAYINI -SAYFA 252-253                                                           “BİZ GÖREVİMİZİ YAPTIK.BİZİ YAŞATAN YAŞASIN” 3-KÖYÜMÜZ DE BULUNAN  ESKİ TARİHLİ KABİLELER İLE  İLĞİLİ RESMİ  BİLĞİLER: BU BİLĞİLERİ  VERMEDEN ÖNCE CEMEAAT,SÜLALE, SOY /KABİLE,OBA,OYMAK /AŞİRET, BOY,BUDUN İL VE BENZER KELİMELERİN NE ANLAMA GELDİĞİNİ  VE OLUŞUMLARI HAKKINDA İNTERNET KAYNAKLARINDAN ALINAN BİR TAKIM BİLĞİLERİ  VERMEK İSTİYORUM.BU ŞEKİLDE KONUNUN DAHA İYİ ANLAŞILACAGINI VE İNSANLARIMIZIN BU DEĞERLENDİRME  IŞINDA KENDİLERİNİN KONUMLARININ NE OLDUKLARINI DAHA İYİ ANLAYACAKLARINI SANIYORUM. CEMAAT:KALABALIK,TOPLULUK DEMEKTİR. AYNI DİNDEN VEYA AYNI KÜLTÜRDEN İNSANLARIN OLUŞTURDUĞU TOPLULUKLARA CEMAAT DENİR. CEMATLERİN ORTAK NOKTALARI DİN,MESHEP VEYA EKONOMİK BİR BİRLİKTELİK VEYA ORTAK  BİR MESLEĞİ YAPIYOR OLMAKTIR.BU  TERİM GENELDE 19 YY. SONU İLE 200 YY. BAŞINDA YOĞUN OLARAK KULLANILMIŞTIR. 21 YY. BAŞLARINA İSE  TEKRAR KULLANILMAYA BAŞLANMIŞTIR. SÜLALE :SOY ,ZÜRRİYET,HISIM AKRABA.BİRKİMSENİNCİVAR AKRABASININ TÜMÜ, GERİDEN GELENLER VE ÖNDEN GÖÇENLERİN TÜMÜ DEMEKTİR. ARALARINDA KAN BAGI VARDIR. SOY /KABİLE:ORTAK BİR ATADAN GELDİKLERİNE İNANAN,BİRLİKTE YAŞAYAN VE BİR REİSİN İDARESİ ALTINDA BULUNAN ARALARINDA SINIF FARKI BULUNMAYAN VE  EN KÜÇÜK TOPLULUK OLAN YAKIN AİLELERİN BİRLİĞİNE SOY /KABİLE DENİR. OBA: SOYLARIN /KABİLELERİN BİRLİĞİNE OBA DENİR. OYMAK/AŞİRET:OBALARIN BİRLİĞİNE OYMAK/AŞİRET DENİR.AŞİRET ARAPÇA BİR KELİMEDİR.DİL VE KÜLTÜR YÖNÜNDEN BÜYÜK BİR ORTAKLIL GÖSTEREN,BİR ÇOK SÜLALEDEN OLUŞAN, YAPISINDAKİ AİLELER ARASINDAK  KÖKEN,EKONOMİ,DİN,KAN VEYA EVLİLİK BAĞLARI BULUNAN GÖÇEBE VEYA YERLEŞİK NİTELİKTEKİ GENİŞ AKRABA TOPLULUKLARIDIR.BİR OYMAGIN /AŞİRETİN OLUŞABİLMESİ İÇİN EN AZ İKİ KABİLENİN BİR ARAYA GELMESİ GEREKİR. AŞİRETİN OLUŞUM SÜRECİ: KONU İLE İLĞİLİ OLARAK GÜNEYDOĞUDA BULUNAN  OGUZ BADILLI/BEYDİLLİ/BEĞDİLİ AŞİTRETİ ÜZERİNDE YAPILAN BİR İNCELEMEDE,AŞİRETİN OLUŞUMU VE BİRİMLERİ VE GÖREVLİLERİ ŞU ŞEKİLDE SIRALANMAKTADIR.(AÇIKLAMA:KELİMELER YÖREDE SÖYLENDİĞİ ŞEKLİ İLE YAZILDIĞINDAN BURAYA O ŞEKİLDE ALINMIŞ,ANCAK BAZILARININ YANLARINADA BİLİNEN TÜRKÇELERİ  YAZILMIŞTIR.) MAL/AİLE: KELİME OLARAK EV VEYA AİLE ANLAMINA GELİR. AŞİRETİN EN KÜÇÜK BİRİMİDİR. BABA, OĞUL, TORUN, TORUNOĞLU, TORUNUN TORUNU VE BUNLARIN DOĞAN TÜM ÇOCUKLARIN BİRLEŞMESİNDEN MEYDANA GELİR. BURADAKİ HER BİR BABAYA AŞİRETLERDE GÖBEK DERLER. YANİ BEŞ GÖBEK BİR MAL SAYILIR. ORTALAMA 300 İLA 600 KİŞİ DEN OLUŞUR. MALBAT/AİLELER: HER BİRİ BEŞ OLAN BİRDEN FAZLA(ENAZ İKİ ) MALIN BİRLEŞMESİNDEN MEYDANA GELEN TOPLULUĞA MALBAT ADI VERİLİR. BİR MALIN MALBAT DÜZEYİNE YÜKSELMESİ İÇİN ORTALAMA 100 YIL GEREKİR. ZİRA HER BİR GÖBEK AŞİRETLERİN HESABI İLE 20 YILA TEKABÜL EDER. BAV-BAF(ATA): HER BİRİ EN AZ İKİ VEYA DAHA FAZLA MALBATIN BİRLEŞMESİNDEN MEYDANA GELEN TOPLULUĞA BAV (ATA) DENİR. BİR ATANIN OLUŞUMU 10 GÖBEĞİN GEÇMESİYLE ORANTILIDIR. DOLAYISIYLA BİR BAV-BAF'IN MEYDANA GELİŞ SÜRESİ 200 YIL KADARDIR. KABİLE: HER BİRİ EN AZ İKİ VEYA DAHA FAZLA MALBATTAN OLUŞMUŞ BİRDEN FAZLA BAV'IN OLUŞTURDUĞU TOPLULUĞA VERİLEN İSİMDİR. BİR KABİLENİN NORMAL GÖBEK SAYISI 30 OLMALIDIR.  KABİLE OLUŞUMU GÖBEK SAYISI İTİBARİ İLE 300 YILA TEKABÜL EDER. AŞİRET : EN AZ İKİ VEYA DAHA FAZLA KABİLEDEN MEYDANA GELEN TOPLULUĞA DA  AŞİRET DENİR. İKİ TÜRLÜ AŞİRET BİÇİMİ VARDIR :A-TAMAMI AKRABALIK BAĞLARI ÜZERİNE KURULMUŞ AŞİRETLER :BU TÜRDEN OLAN ÇOK AZDIR. FAKAT BU HEM NESİL BAKIMINDAN HEMDE TESPİT BAKIMINDAN UZUN YILLAR GEREKTİREN BİR SÜREÇTİR. YUKARIDA İZAH ETTİĞİMİZ GİBİ BİR AŞİRETİN TAMAMEN AKRABA OLABİLMESİ İÇİN EN AZ 500 YILI GEREKTİRİR. BU YILLARI AŞARAK TAMAMINI AKRABA OLARAK ÖRGÜTLENDİKLERİNİ İDDA EDEN AŞİRET VAR İSE AŞİRET NESEPÇİLERİ ONDAN ŞECERE (ŞECERE: TÜM MALBATIN, MALIN, BAVIN, KABİLENİN KİMDEN GELDİĞİNİ, NESLEN DEVAM ETTİKLERİ SOY KÜTÜĞÜDÜR.) TALEBİNDE BULUNURLAR. TAMAMI AKRABA OLAN AŞİRETLERİN GENELDE DÖRT  ANA BİRLEŞİM NOKTALARI VARDIR. BUNLAR;1-AYNI DİL ,2-AYNI DİN, 3-AYNI IRK, 4-AYNI NESEP ŞECERESİNE SAHİPTİRLER. B-TAMAMI AKRABA OLAMAYANLARDAN KURULMUŞ AŞİRETLER :GENELLİKLE AŞİRETLERİN ÇOĞU BU KATEGORİDE YER ALIR ANCAK AŞİRETLERE MENSUP KABİLELER KENDİ İÇLERİNDE MUTLAKA AKRABADIRLAR. ZATEN YUKARIDA İZAHINA ÇALIŞTIĞIMIZ KABİLELER AKRABA OLAN BAVLARDAN OLUŞUR. FAKAT BİRBİRİNE AKRABA OLDUĞU İSPAT EDİLMEYEN BİRKAÇ KABİLE VE HİÇ AKRABALIĞI OLMAYAN BİR ÇOK KABİLE BİR ARAYA GELEREK AŞİRET OLUŞTURABİLİRLER. BUNLAR GENELDE IRK BİRLİĞİ VE DİN BİRLİĞİ AYNI OLAMAYAN AŞİRETLERDİR.BİR ARAYA GELMELERİ İÇİN BİR AMAÇ BİRLİĞİ OLMASI LAZIMDIR.BURAYA KADAR YAPTIĞIMIZ İZAHTAN ANLAŞILACAĞI GİBİ RASGELE HER TOPLUM AŞİRET DEMEK YANLIŞ VE YERİNDE BİR KARAR DEĞİLDİR. BİR TOPLULUĞUN AŞİRET OLARAK KABUL EDİLEBİLMESİ  İÇİN, ÖNCELİKLE ANLATTIĞIMIZ ŞEKİLDE BİR YAPILANMANIN  MEYDANA GELMESİ VE ZAMAN SÜRECİNDEN GEÇMESİ GEREKMEKTEDİR. BU TÜR BİR YAPILANMADAN SONRA O TOPLULUĞA AŞİRET DİYEBİLİRİZ. AŞİRETTE ARANACAK ŞARTLARİSE ŞUNLARDIR.: 1-AŞİRET OLARAK KABUL EDİLEN BİR TOPLULUKTA O TOPLULUĞA AİT ŞEYH, VE MOLLA GİBİ  AİLELERDEN OLUŞAN BİR RUHBAN SINIFININ OLMASI GEREKİR, 2- SERVAN, ŞİFAN, ABİD, GEVENDE, ŞIHAN, ARİF OLARAK BİLİNEN     VE ABİDİTLER OLARAK GENEL BİR İSİM VERİLEN HİZMETLİ SINIFIN VE AİLELERİN  BULUNMASI ZORUNLUDUR. 3-AŞİRETE AİT TARİH BOYUNCA YAZ VE KIŞ KONAKLADIĞI VE HER AŞİRETÇE KABUL EDİLMİŞ SONRADAN KAYBETMİŞ OLSALAR BİLE ,O AŞİRETİN ADINA İZAF EDİLMİŞ BİR YAYLAĞIN,OBANIN /KIŞLAGIN BULUNMASI GEREKİR.  4-AŞİRETE VEYA AŞİRET ÜST  SINIFINA AİT KİŞİLERİN TOPRAKLARININ BULUNMASI LAZIMDIR. 5-AŞİRETİ TEMSİL EDEN ARİSTOKRAT BİR AİLENİN BİR BEYİN / REİSİN BULUNMASI LAZIMDIR.İŞTE BÜTÜN BU ŞARTLARI TAŞIYAN BİR TOPLULUĞA AŞİRET DENİR.BU ŞARTLARI TAŞIMAYAN GRUPLAR TAM ANLAMI İLE AŞİRET OLAMAZLAR. ANCAK AŞİRETTEN  DAHA KÜÇÜK  DİGER YAPILANMALARDAN OLABİLİRLER. AŞİRET İÇİNDEKİ GÖREVLİLER VE ÜNVANLARI ŞUNLARDIR:  1-REİS /BEY                : AŞİRETİN GENEL TEMSİLCİSİDİR. 2-MALMEZZİN          : KABİLEYİ TEMSİL EDEN ŞAHISDIR. 3-MEZİN                      : BAV BAŞKANIDIR. 4-PEŞİ                           : MALBAT ÖNCÜSÜDÜR. 5-BAHADIR /YİĞİT   : KAHRAMANDIR. 6-MOLLA                     : AŞİRET DİN TEMSİLCİSİDİR. 7-ŞEYH                         : AŞİRET GENEL TERBİYECİSİDİR. 8-ARİF/AKÇAKOCA : DANIŞMAN TÖRE UZMANIDIR. 9-UTFA                         : İMDAT ÇAĞRISI DÜZENLEME YETKİSİ OLAN KADINDIR. 10-ŞIHHAR                  : TARİHİ EDEBİLİRLİK UZMANIDIR. 11-BAYRAKTAR /ÇARKHACI : SAVAŞLARDA ÖNCÜ VE BAYRAKTARDIR. 12-ŞIVAN/BARAN      : AŞİRET ÇOBANLARIDIR. 13-ABİD/TATAR         : KAHVECİLİK VE POSTA HİZMETÇİSİDİR 14-MEHTERCİ /HIROBVAN     : SAVAŞ MEHTERCİSİDİR 15-YUĞCU /ŞİNCİ: ÖLÜM VAKALARINDA YAS TÖRENLERİ SORUMLUSUDUR. 16-GEVENDE/TOYCU: EVLENME VE SÜNNET DÜĞÜNLERİNDE,BAYRAMLARDA DAVUL VE ZURNACILARDIR. 17-SEYİS /  SERVAN  : AŞİRET ATLARI BAKICISIDIR. BOY:OYMAKLARIN BİRLİĞİNE BOYDENİR.(BOYLAR ORTAK BİR ATADAN TÜREDİKLERİNE İNANIRLAR.ATAERKİL,GELENEKSEL ,TOPLUMSAL VE SİYASİ  BİR TOPLULUKTURLAR. BAŞLARINDA BİR BEY BULUNUR. BOYLAR BİRBİRLERİNDEN ŞU ÖZELLİKLERLE AYRILIR:-DAMGA; HER BOYUN HAYVANLARI VE MEZAR TAŞLARINDA BULUNAN İŞARETTİR. -ONGUN; HER BOYUN SAYGI DUYDUĞU BİR HAYVANIN BULUNMASIDIR. -SAVAŞ NARASI; HER  BOYUN SAVAŞ NARASI FARKLIDIR. İL /DEVLET: BOYLARIN BİRLİĞİNE İL YANİ DEVLET ADI VERİLİR.BAŞLARINDA BİR HAKAN OLURSA İL OLUR. KAYNAK: İBRAHİM BOZKURT (TARİH BOYUNCA AŞİRETÇİLİK VE ŞANLI URFA AŞİRETLER ) KAYNAK:HTTP://WWW.BADİLLİASİRETİ.COM/ASİRET.ASP BADİLLİ AŞİRETİ . YUKARIDA VERİLEN AÇIKLAYICI BU BİLĞİLERDEN SONRA KÖYÜMÜZDE BU TANIMA UYAN BİR AŞİRET BULUNMAMAKTADIR. KÖYÜMÜZ  HALKININ SOY / KABİLELERDEN OLUŞTUGUNU BELİRTMEK GEREKMEKTEDİR. ANCAK GEÇMİŞTE BU KABİLELERİN BAĞLI OLDUĞU BİRER AŞİRETLERİ MUTLAKA  VARDIR. AMA BU GÜN İTİBARIYLA BİZLER O AŞİRETLERİ TESBİT EDEMEDİK. KÖYÜMÜZE AİT  RESMİ BELGELERDEN TESBİT EDEBİLDİĞİM OYMAK / AŞİRETLERİN İSİMLERİ İSE  ŞÖYLEDİR. 1-YAZAR SEYİT BURHANEDDİN AKBAŞ’IN ‘1584 TARİHİNDE KAYSERİ’DE YÖRÜKLER VE TÜRKMENLER’ KİTABININ 162 Cİ  MADDESİNDE 1584 YILINDA KÖMÜR KÖYÜNDE BULUNAN OYMAKLARDAN / KABİLELERDEN BİRİNİN OGUZLARIN –BOZOKLAR /BAYAT  KOLUNUN-KARATEKELİ AŞİRETİNİN-EMİRKETHÜDA/EMİRUŞAGI  OYMAGINDAN OLDUGUNU VE  BU OYMAGIN 27 HANESİNİN KEDMÜR (KÖMÜR) MEZRASINDA/ KÖYÜNDE –40 HANESİNİN BÖKE/BÜK KÖYÜNDE  VE 2 HANESİNİN KULU KÖYÜNDE / ŞEHİRDE OTURDUGUNU, BUNLARIN  GÖSTERE /KÜSTERE/KÖSTERE  YÖRÜK/ TÜRKMENLERİNDEN OLDUGUNU  BELİRTİLMEKTEDİR. AYNI ZAMANDA DA EMİRKETHÜDA OYMAGIN İSMİNE  ATFEN GÜNÜMÜZDE TOMARZAYA BAGLI EMİR UŞAGI / KİRKÖRSÜN  KÖYÜNÜN  BULUNDUĞUNUDA BELİRTİLMEKTEDİR.DİĞER İKİ  KAYITTADA EMİR KETHÜDA OYMAGI İLE İLĞİLİ BİLĞİLERDE-YUKARDAKİ BİLĞİ İLE HEMEN  HEMEN AYNI OLMAKLA BİRLİKTE-ŞUNLAR YAZMAKTADIR.A--EMİR KETHÜDA OYMAĞI :(DÖĞER'DE 460 NEFER, BÖKE VE KÖMÜR'DE 119 NEFER) HÜSEYİNLÜ (KABAKLI VE SIRÇALI'DA 53 NEFER) KAMBERLÜ OYMAĞI (DİKİLİTAŞ VE KARACAVİRAN'DA 56 NEFER VE BUNLARDAN 14 NEFER DULKADİRLİ OLARAK KAYIT ALTINA ALINMIŞIR. ... VE B-EMİR UŞAGI OYMAGI  :………1584 YILINDA KEDMÜR (KÖMÜR) MEZRAINDA 27 HANE, BÜK (BÜKE/BÖKE) KÖYÜNDE 40 HANE, ŞEHİRDE İSE 2 HANE NÜFUSLARI VARDI. BUGÜN TOMARZA BÖLGESİNDE EMİR UŞAĞI ADINI TAŞIYAN BİR KÖY BULUNMAKTADIR….. ŞEKLİNDEKİ DİĞER BİR KAYITTADA KÖYÜMÜZÜN İSMİ VE  YAŞANAYAN OYMAKLAR GEÇMEKTEDİR. 2-KÖMÜR KÖYÜNDE BULUNAN AHMET BİN KÖMÜR İSİMLİ BOY BEYİNİN “İSLAMLU” YÖRÜKLERİNDEN OLDUĞU  YİNE AYNI KİTAPTA BELİRTİLMEKTEDİR.İSLAMLI YÖRÜKLERİ İLE İLĞİLİ GENİŞ BİLĞİ  İSE YAZAR SEYİT BURHANEDDİN AKBAŞ’IN “1584 TARİHİNDE KAYSERİDE YÖRÜKLER VE TÜRKMENLER KİTABININ” 117’NCİ SAYFASI 287 ‘NCİ MADDESİNDE BULUNMAKTADIR.AŞAGIDA BU BİLĞİNİN BİR KISMINI VERİYORUM. 3-İSLAMLU YÖRÜKLERİ: GERİYE DOĞRU GİDERSEK İSLAMLU YÖRÜKLERİNİNDE 1484 YILINDA O GÜNKÜ İSİMLERİ İLE KARAKIŞLA-ARAPKİR- DEREBAĞ- KİREÇÇİK- DEMEK- GEDÜK- YOSUN-VİRAN VE MESCÜDLÜDE (ŞU ANDA BURALAR NERDE VEYA HANGİ İL VEYA İLÇEYE BAĞLI,YENİ İSİMLER NEY BİLMİYORUZ S.K) 255 NEFER OLARAK BULUNDUKLARINI TESBİT ETMEKTEYİZ . BU OYMAK  II. BEYAZIT DÖNEMİNDE BOZOK / YENİ İL /TOKAT’A GÖNDERİLMİŞ. DAHA SONRA BUNLARIN TEKRAR KAYSERİ SANCAGINA İADESİ İÇİN SULTAN II. BEYAZIT FERMAN GÖNDERMİŞTİR.1500  YILINDA DA  KARAKIŞLA VE ARAPKİRDE(ŞU ANDA BURALAR NERDE VEYA HANGİ İL VEYA İLÇEYE BAĞLI,YENİ İSİMLER NEY BİLMİYORUZ S.K)  17 HANE OLARAK KALDIKLARINI ÖĞRENİYORUZ. 1570 YILINDA İSE BU  OBADAN  38 HANE KORAMAZ NAHİYESİNDE KAYITLIDIR.KAYSERİ  KOCASİNAN İLÇESİNİN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ İSLAMLU YÖRÜKLERİNDENDİR.ŞEKLİNDE KÖYÜMÜZÜN  BOY BEYİNİN TABİİ OLDUĞU İSLAMLU YÖRÜKLERİNİNDE HANGİ TARİHLERDE,NERELERDE KALDIKLARINI TESBİT EDEBİLİYORUZ.YİNE KÖYÜMÜZ DE YAŞAYAN  KÖMÜROĞLU OYMAGI İLE İLĞİLİ BİR EK BİLĞİDEDE; 3-……HIZIR BİN YEMLİHA (YEMLİHA) OYMAĞI. AYDOĞMUŞ VELED-İ HALİL OYMAĞI. ŞABAN VELED-İ ALEMBEĞ (ALEMBEĞLÜ) OYMAĞI. EVLAD-I İSLAMLU OYMAĞI. VELED-İ SAVCI (SAVCI) OYMAĞI. AHMED BİN KÖMÜR (KÖMÜROĞLU) OYMAĞI. DADAĞI (DADAĞU) OYMAĞI….ŞEKLİNDEKİ BİR KAYITTA BOY BEYİNİN, BOYUNUN İSMİ GEÇMEKTE, KÖMÜR OĞLU OYMAGI İLE İLĞİLİ GENİŞ BİLĞİ YAZAR SEYİT BURHANEDDİN AKBAŞ’IN “1584 TARİHİNDE KAYSERİDE YÖRÜKLER VE TÜRKMENLER” KİTABININ 138.SAYFASI 371.MADDESİNDE YER ALMAKTADIR.BOY BEYİNİN BAĞLI OLDUĞU KÖMÜRCÜLÜ /KÖMÜROĞLU YÖRÜKLERİ İLE İLİĞİLİDE AŞAGIDAKİ BİLĞİ DERLENMİŞTİR.KORAMAZ NAHİYESİ O DÖNEMDE KÖYÜMÜZÜN BAĞLI OLDUĞU NAHİYENİN İSMİDİR.  O TARİHLERDEKİ  KÖY,NAHİYE VEYA KAZALARDAN BUGÜN  OLMAYANLAR VARDIR. 4-KÖMÜROĞLU OYMAĞI: ……..“İSLAMLU” YÖRÜKLERİNDEN OLAN OYMAK ADINI AHMET BİN KÖMÜR İSİMLİ BOY BEYİNDEN ALMIŞTIR. 1500 YILINDA 17 HANE OLARAK KARAKIŞLA VE ARAPGİR KIŞLAKLARINDA KALIYORLARDI. 1484 YILINDA İSLAMLU’DA KARAKIŞLA, ARAPGİR, DEREBAĞ, KİRECCİK, DEMEK, GEDÜK, YOSUN, VİRAN VE MESCİDLÜ’DE 255 NEFER OLARAK BULUNUYORLARDI. BU OYMAK II. BAYEZİD DÖNEMİNDE BOZOK’A GİTMİŞ VE BUNLARIN TEKRAR KAYSERİ SANCAĞINA İADESİ İÇİN SULTAN II. BAYEZİD BİR HÜKÜM GÖNDERMİŞTİR. 1570 YILINDA BU OBADAN 38 HANE KORAMAZ NAHİYESİNDE KAYITLIDIR.”  ŞEKLİNDE DİĞER BİR RESMİ KAYITDA BOYUN BAĞLI OLDUĞU YÖRÜK GRUBUNUN İSMİ BELİRTİLMEKTEDİR. 5-KORAMAZ NAHİYESİ YÖRÜKLERİ /TÜRKMENLERİ:…..BÜNYAN İLÇESİ VE CİVAR KÖYLER 16. YÜZYILDA KORAMAZ NAHİYESİ ADI VERİLEN BİR BİRİME BAĞLIYDILAR. BÜNYAN İLÇESİNİN ESKİ ADI SARIMSAKLI’DIR. BU İSİM AYNI ADI TAŞIYAN YÖRÜK-TÜRKMEN OYMAĞININ ADIDIR. BÜNYAN İLÇE MERKEZİNİN KURUCUSU OLAN SARIMSAKLI YÖRÜKLERİ DIŞINDA YÖREDE BİRÇOK YÖRÜK-TÜRKMEN OBASININ VARLIĞI DA TESPİT EDİLMİŞTİR. 6-1500-1520-1570 YILLARINDA KORAMAZ NAHİYESİNDE BULUNAN OYMAKLAR ŞÖYLEDİR:……..SÜKSÜN (67 NEFER)SÜLEYMANLI (SİNDELER’DE) BİRADER (32 NEFER)BOZCA (61 NEFER)EVLAD-I TAŞKIN GAVURGALI (10 NEFER)GÜRGE (33 NEFER) HACILAR (37 NEFER)HALLAÇLU HAMIRKESEN (20 NEFER)HASAN (63 NEFER)HIZIR HACILI (56 NEFER)HOCA HACILIKONUKLAR (126 NEFER)ALEMBEĞLÜ (20 NEFER)BEYLİKLİ (46 NEFER)DEMİRCİLİ (49 NEFER)DERENCİ (61 NEFER)ENBEL (40 NEFER)EVLAD-I EŞREF (47 NEFER)İNCE / HACI BAYRAM (86 NEFER)KIZIL MAMALI (20 NEFER)KÖMÜRCÜLÜ (66 NEFER)OKÇU (38 NEFER)ÖMERLÜ (35 NEFER) PUSATLU (30 NEFER)ŞEYHLER (25 NEFER)TOKLAR (43 NEFER)YEMENİCE (27 NEFER)ZEYNELHANLI (20) NEFER)[139] 16. YÜZYILDA KORAMAZ NAHİYESİNİN SINIRLARI İÇERİSİNDE BULUNMAMASINA RAĞMEN DAHA SONRAKİ TARİHLERDE BÜNYAN İLÇESİNE KATILAN KÖYLERLE BİRLİKTE YENİ YÖRÜK-TÜRKMEN OBALARI BU İLÇEYE DAHİL OLMUŞTUR.TEKELİ (BÜYÜK TUZHİSAR)SÜLEYMANLI (AKMESCİT)SÜKSÜNLÜ (SÜKSÜN)ALAADDİNLİ (BÜYÜK TUZHİSAR)KARAKAYALI (KARAKAYA)ŞEYHLİ (EKİNCİLER)İBRAHİM HACILI (KOYUNABDAL)DEMİRCİLİ (GÜLLÜCE)TORAMANLI (GERGEME) BEZİRCİLİ (GERGEME)YAĞMURBEYLİ (YAĞMURBEY)KARAHIDIRLI (KARAHIDIR)KÖSEHACILI (KÖSEHACI)İLBEYLİ (BÜYÜK BÜRÜNGÜZ)KARAKOÇLU (BÜYÜK BÜRÜNGÜZ)PEHLİVANLI (ELBAŞI) AĞCALI (AĞCALI) HAZARŞALI (HAZARŞAH)MAMALU (SAMAĞIR) KARATAYLI (KARADAYI) KARABEKİRLİ (KARADAYI)TÜRKMEN SÜLÜKLÜ (EMİRÖREN)SUNGURLU (KARADAYI)BAŞLADIK (GÜLLÜCE) KARACAKÜRT (SULTANHANI)KARKINLI (GİRVELİ) VEZİRLİ / VEZİROĞLU (KÖSEHACILI/YÜNÖREN)….ŞEKLİNDEKİ BİR KAYIT YİNE BOY BEYİNİN OYMAĞININ İSMİ GEÇMEKTEDİR. ANCAK GÜNÜMÜZDE HALEN KÖYDE YAŞAMAKTA OLAN  KABİLELERDEN BUNLARIN ÇOCUKLARI VARMI BİLEMİYORUZ. 7-DAĞ SENEDİNE GÖRE   1769      TARİHİNDE KÖYÜMÜZDE BULUNAN KABİLELER : AYNEN OĞLU İSA ÇELEBİ-KARA MEHMET OĞLU MUSLU. 8-M: 1831  TARİHLİ NÜFUS SAYIMINDA / YAZIMINDA  KÖYÜMÜZDE BULUNAN KABİLELER VE HANELER : KİTAPTAKİ YAZIM SIRASINA GÖRE;KARA MEHMET OĞLU-İMAM HÜSEYİN OĞLU-AŞÇIOĞLU-İSA OĞLU-KUL MEHMET OGLU-EMİR YUSUF OĞLU-İMAMOĞLU- KULOĞLU-CULFAOĞLU-KERİM OĞLU ŞEKLİNDEDİR. O TARİH İTİBARIYLA KÖYÜMÜZ DE (17 )HANE VE (65) ERKEK NÜFUS BULUNMAKTADIR. BU SAYIMDA SADECE ERKEK NÜFUS SAYILMIŞTIR / YAZILMIŞTIR. O TARİHTE SOY ADI OLMADIĞI İÇİN HANE REİSLERİ KABİLE ADI İLE YAZILMIŞTIR. SAYILAN HANE REİSLERİNİN NE İŞ YAPTIKLARI YANİ MESLEKLERİ İLE ÖLENLERİN ÖLÜM TARİHLERİ VE  AKRABALIK BAĞLARI İLE KİŞİLERİN SIFATLARI TARİF EDİLEREK YAZILMIŞTIR. ŞİMDİ O NÜFUS SAYIMINDAKİ KÖYÜMÜZ HALKINI SIRA NO /HANE SIRASINA GÖRE TANIYALIM. METNİN ANLAŞILABİLMESİ İÇİN  O DÖNEMDE KULLANILAN BAZI KELİMELERİNDE ANLAMLARINI PARENTEZ İÇİNDE YANLARINA YAZILMIŞTIR.AYRICA VERİLEN TARİHLER HİCRİ TAKVİME GÖREDİR. HİCRİ TAKVİMLE MİLADİ TAKVİM ARASINDA (584 )YIL FARKI VARDIR. HİCRİ TAKVİM MİLADİ TAKVİMİ 584 YIL GERİDEN TAKİP EDER. GÜNÜMÜZ TARİHİNİ -MİLADİ TARİHİ-BULMAK İÇİN  KİTAPTA VERİLEN HİCRİ TARİHLERİN ÜZERİNE 584 YIL EKLEMEK GEREKİR. 1-HANE :İMAM-I KARYE (KÖY İMAMI): KARA SAKALLI SEYİT HALİL EFENDİ. 28 YAŞINDA-OĞLU OSMAN 1 YAŞINDA. 2- HANE:MUHTAR-I KARYE (KÖY MUHTARI ) : “KARA MEHMET OĞLU” KARA SAKALLI VELİ 55 YAŞINDA (HİCRİ 1248 DE MİLADİ :1832 DE FEVT /ÖLMÜŞ.)-OĞLU KARA SAKALLI MEHMET 30 YAŞINDA.-KARINDAŞI (GARDAŞI ) KUMRAL SAKALLI ALİ 52 YAŞINDA.-MEHMETİN OĞLU İBRAHİM 1 YAŞINDA. 3-HANE: ZİRAATÇI (MESLEĞİ ZİRAATÇIYMIŞ )  “HALİL OĞLU” KIR SAKALLI MUSTAFA 61 YAŞINDA.-OĞLU KARA SAKALLI AHMET 22 YAŞINDA.- HAFİDİ (TORUNU )  MUHARREM 9 YAŞINDA.-DİĞER HAFİDİ /TORUNU MEHMET 8 YAŞINDA.- DİĞER HAFİDİ/ TORUNU HALİL 6 YAŞINDA.- DİĞER  HAFİDİ/ TORUNU ALİ 4 YAŞINDA (H.1248’DE FEVT /ÖLMÜŞ ) 4-HANE :ZİRAATÇI “İMAM HÜSEYİN OĞLU”, KUMRAL SAKALLI OSMAN 46 YAŞINDA.-OĞLU SİYAH SAKALI HÜSEYİN 30 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU ALİ 12 YAŞINDA YAŞINDA.- HÜSEYİN OĞLU MEHMET 1 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU İSMAİL TEVELLÜD (DOĞUM TARİHİ )H. 1248 /M.1832 5-HANE:ZİRAATÇI “KARA MEHMET OĞLU”,KIR SAKALLI MUSLU 50 YAŞINDA.OĞLU İSMAİL 14 YAŞINDA .DİĞER OĞLU ÖMER 9 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU AHMET 7 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU ABDULLAH 3 YAŞINDA. İSMAİLİN MEHMET NAM OĞLU (MEHMET İSMİNDEKİ OGLU ) TEVELLDÜ H.1248. 6-HANE:ZİRAATÇI “AŞÇI OĞLU”(GÜNÜMÜZDE AHÇILAR OLARAK BİLİNEN KABİLEDEN ) KIR SAKALLI MEMİŞ 51 YAŞINDA. OĞLU KARA SAKALLI  MUSTAFA 28 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU ALİ 10-DİĞER OĞLU MEHMET 4 YAŞINDA. 7-HANE:ZİRAATÇI “İSA OĞLU” ( GÜNÜMÜZDE ESELER  OLARAK BİLİNEN KABİLEDEN ) KIR SAKALLI HALİL 50 YAŞINDA.-OĞLU HÜSEYİN 5.-DİĞER OĞLU ÖMER 3 YAŞINDA. DİĞER OĞLU İBRAİM TEVELLÜDÜ H.1248. 8-HANE: AMELEDEN  “İSA OĞLU” KIR SAKALLI MUSTAFA 57 YAŞINDA. OĞLU EBİBEKİR 2 YAŞINDA. 9-HANE:ZİRAATÇI “İSA OĞLU” KUMRAL SAKALLI SEYİT 49 YAŞINDA.-OĞLU MEHMET 14 YAŞINDA.- DİĞER OĞLU HACI 10 YAŞINDA (H.1248 DE FEVT /ÖLMÜŞ.) DİĞER OĞLU ALİ 1 YAŞINDA (H.1248 DE FEVT/ÖLMÜŞ.) 10-HANE: ZİRAATÇI “KUL MEHMETOĞLU” MEMİŞ 91 YAŞINDA. ( KUL MEHMET GÜNÜMÜZDE "MEMİŞLER "OLARAK BİLİNEN KABİLENİN İLK ATASIDIR. GÜNÜMÜZE KADAR KABİLE BUNUN  OĞLU MEMİŞİN ADI İLE ANILARAK GELMİŞTİR. BENİM 8 KUŞAKTAN DEDEMDİR.  O TARİHTE (M.1831 )KÖYDEKİ EN YAŞLI YAŞAYAN KİŞİ “MEMİŞ” DEDEMDİR.  ELİMİZDE  BULUNAN BU NÜFUS SAYIM KAYITLARI İÇİNDE GEÇEN (111) KÖY İÇİNDE YAŞI 90 VE ÜZERİNDE OLAN  5 KİŞİDEN BİRİDİR. DOĞUM TARİHİ  MİLADİ :1740 DIR.) OĞLU TOPAL HALİL 42 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU ŞAB  MEMET (ŞAB: BIYIKLARI TERLEMEMİŞ DELİKANLI DEMEK) 14 YAŞINDA. (BU KİŞİ KAMBUR MEMET OLARAK BİLİNEN MEHMET KAPTANIN BABASIDIR. BABA VE OĞLUNUN İSİMLERİ MEHMETTİR. ŞAB MEMEDİN OĞLU ÖMERİN SOYUNDAN “ALTUNBAŞ” SOYADINI ALANLAR, DİĞER OĞLU MEHMET /KAMBUR MEMEDİN SOYUNDANDA “KAPTAN” SOYADI ALANLAR GELMİŞTİR.) TOPAL HALİLİN OĞLU İBRAHİM 8 YAŞINDA (GÜNÜMÜZDE MEMİŞLER SÜLALESİNDEN “AKSU” SOYADINI ALANLARIN İLK DEDESİDİR.) . HALİLİN DİĞER OĞLU ÖMER 5 YAŞINDA H. 1248’DE FEVT / ÖLMÜŞ. DİĞER OĞLU MUSTAFA 1 YAŞINDA. (BU  ŞAHISTA MEMİŞLER SÜLALESİNDEN “ARSLAN” SOYADINI ALANLARIN İLK  ATASIDIR.) GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ “KUL MEHMET OĞLU MEMİŞTEN” , GÜNÜMÜZDE 4  ADET SOYADI ALMIŞ AKRABALAR MEVCUTTUR. ARSLAN, AKSU, ALTUNBAŞ VE KAPTAN SOYADINI TAŞIYAN İNSANLAR KUL MEHMEDİN DOLAYISIYLA KABİLEYE  İSMİNİ VEREN MEMİŞİN ÇOCUKLARIDIR. BİR ELİN PARMAKLARI  ŞEKLİNDEDİR. HEPSİ BİR BABANIN- KUL MEHMETİN- ÇOCUKLARIDIR. 11-HANE: ZİRAATÇI “EMİR YUSUF OĞLU”, KIR SAKALLI OSMAN 62 YAŞINDA.-OĞLU HALİL 20 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU YUSUF 10 YAŞINDA.-DİĞER OĞLU MÜKREMİN 3 YAŞINDA. ÜVEY OĞULLARI MUSTAFA 14, MEHMET 12, DİĞERİ ŞAB (BIYIKLARI TERLEMEMİŞ DELİKANLI ) DERVİŞ 15 YAŞINDA (ASAKİR-İ MANSUREDE ) (ASAKİR-İ MANSURE  OSMANLIDA BİR ASKERLİK  SINIFI ). 12-HANE: ZİRAATÇI “İMAMOĞLU” SARI SAKALLI , TOPAL ALİ 41 YAŞINDA.-OĞULLARI  ŞAB MEMET 16, MUSTAF 10, MEHMET 6 YAŞINDALAR. 13-HANE:“KULOĞLU” KUMRAL SAKALLI AHMET 40 YAŞINDA. -OĞLU MEHMET 2 YAŞINDA /H.1248’DE FEVT / ÖLMÜŞ. 14-HANE: ZİRAATÇI “İMAM HÜSEYİN OĞLU”,KARA SAKALLI ÖMER 32 YAŞINDA.- OĞULLARIMEHMET 7. MEHMET ALİ 5 YAŞINDALAR. 15-HANE: ZİRAATÇI “İMAOĞLU” KIR SAKALLI HÜSEYİN 60 YAŞINDA. OĞLU TER SAKALLI İBRAHİM 29 YAŞINDA. 16-HANE: ZİRAATÇI “CULFA OĞLU” SİYAH SAKALLI ÖMER 26 YAŞINDA.- KARINDAŞLARI  / KARDEŞLERİ YUSUF 8, ALİ 6 YAŞINDALAR. 17-HANE: ZİRAATÇI “KERİMOĞLU” KUMRAL SAKALLI MEHMET 50 YAŞINDA. OĞULLARI ŞAB MEMET 15, ALİ 10 YAŞINDALAR. KARINDAŞI / KARDEŞİ TER SAKALLI ALİ 30 YAŞINDA. ALİNİN OĞLU MÜKREMİN 4 YAŞINDA. KAYIT BU ŞEKİLDE  SONA ERMEKTEDİR. TOPLAM HANE:17 VE TOPLAM ERKEK NÜFUS: 65 KİŞİDİR. BU SAYIM M.1826’DA PADİŞAH II. MAHMUT TARAFINDAN YENİÇERİ OCAĞI KALDIRILINCA YERİNE KURULACAK YENİ ASKERİ BİRLİĞİN İHTİYAÇ DUYDUĞU ASKER MİKTARINI BELİRLEMEK İÇİN YAPILMIŞTIR.  BU SAYIM TAKRİBEN 2-3 YIL KADAR SÜRMÜŞTÜR.  (SEDAT KAPTAN-ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZAR VE BİBLİYOMAN)-ARALIK-2010                            KAYNAK:KÖYÜMÜZ HAKKINDA Kİ BU BİLĞİLER ,KAYSERİ İL KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ 1993 / KAYSERİ İL ÖZEL İDARESİ YAYINLARI NO:6 YAYINI OLAN; “KAYSERİDE İLK NÜFUS SAYIMI 1831” HAZIRLAYAN HÜSEYİN CÖMERT  İSİMLİ KİTABIN 251 VE 252’Cİ SAYFALARINDAN ALINMADIR. TEŞEKKÜR EDERİM.                                   9-M:1834 TARİHİNDE YAPILAN VERĞİ SAYIMINDA/ YAZIMINDA DA KÖYÜMÜZDE BULUNAN KABİLELER HANELER : BU SAYIMDA DA / YAZIMDA DA SADECE HANE REİSİ VE ERKEKLER İLE VERGİ VERENLER İLE, NEYİN VERGİSİNİ VERDİĞİ / VERECEĞİ ,BUNUN KIYMETİ / DEĞERİ İLE VERGİ MİKTARI / YEKÜNÜ YAZILMIŞTIR. LİSTEYE KADINLAR İLE VERGİDEN MUAF OLANLAR VE HANENİN DİĞER FERTLERİ  YAZILMAMIŞTIR. BU LİSTEYİ İNCELEDİĞİMİZDE 1834 YILINDA KÖYÜMÜZDEKİ  KABİLE İSİMLERİNİN ŞUNLAR OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ: HIZIROĞLU (İMAM)- KARAMEHMETOĞLU (1.MUHTAR)- MOLLA HALİL OĞLU (2.MUHTAR)- ÇULHAOĞLU- İMAM HÜSEYİN OĞLU- İSA OĞLU- AŞÇIOĞLU- EMİR YUSUF OGLU- İMAMOĞLU- ABDULKERİMOĞLU’DUR. BUNLARIN İSİMLERİ İSE ŞU ŞEKİLDEDİR;HANE:1 HIZIR OĞLU HALİL EFENDİ (İMAM )-HANE:3  KARA MEHMET OĞLU MEHMET (1.MUHTAR)- HANE:5 MUHTARIN AMCASI ALİ- HANE:6 MOLLA HALİL OĞLU MUSTAFA (2.MUHTAR)- HANE:11 ÇULHA OĞLU ÖMER- HANE: 12 İMAM HÜSEYİN OĞLU OSMAN- HANE: 16 KARA MEHMET OĞLU MUSLU- HANE:20 KARA MEHMET OĞLU İSMAİL- HANE: 22 İSA OĞLU MUSTAFA- HANE:24 İMAM HÜSEYİN OĞLU ÖMER- HANE:28 AŞÇI OĞLU MEMİŞ- HANE:32 İSA OĞLU HALİL- HANE:44 EMİR YUSUF OĞLU OSMAN- HANE:48 İMAM OĞLU TOPAL ALİ- HANE:52 İMAM OĞLU HÜSEYİN- HANE:54 ABDULKERİM OĞLU ÖMER- HANE:56 ABDULKERİM OĞLU MEHMET ŞEKLİNDEDİR. VERGİ VERİLEN GAYRİ MENKÜLDE HANE / EV, TARLA, MAĞARA VE  DEGİRMENDİR. İLĞİNÇTİR  KÖYÜMÜZDE M.1834 YILINDA 32’Cİ HANEDE KAYITLI İSA OĞLU HALİL ADINA ½ ADET 100 KURUŞ VERĞİ DEĞERİ BİÇİLEN BİR  DEĞİRMEN  KAYDI BULUNMAKTADIR. SANIRIM BU DEĞİRMEN MEVSİMLİK ÇALIŞAN BİR DEĞİRMEN OLSA GEREK. ÇÜNKÜ KÖYÜMÜZDE SÜREKLİ AKAN BİR AKARSU YOKTUR. BAHARDA YAGMUR VE KAR SULARI İLE AKAN MEVSİMLİK VE  KÖYÜN İÇİNDEN GEÇEN  BİR DERE VARDIR.  DEĞİRMENDE  MUHTEMELEN BUNUN ÜZERİNDE KURULMUŞTUR. ANCAK GÜNÜMÜZE KADAR ULAŞMIŞ BİR KALINTISI YOKTUR. KAYNAK :BU BİLĞİLER KAYSERİ TİCARET ODASI YAYINLARI  NO :25 “KAYSERİ TEMETTUAT DEFTERİ II. CİLT. HAZIRLAYAN İSMET DEMİR” İSİMLİ KİTABIN 631’Cİ SAYFASINDAN ALINMIŞTIR. TEŞEKKÜR EDERİM.               KAYNAKLAR: KAYNAKLAR:SEYİT BURHANETTİN AKBAŞ. 1584 TARİHİNDE KAYSERİ’DE YÖRÜKLER VE TÜRKMENLER’ KİTABI. PROF.MEHMET İNBAŞIN “XVI YY.DA KAYSERİ KALESİNİN TAMİRİ” İLE İLĞİLİ YAYINLADIĞI MAKALESİ.                                              “BİZ GÖREVİMİZİ YAPTIK.BİZİ YAŞATAN YAŞASIN” 4-KÖYÜMÜZÜN DEMOGRAFİK YAPISI :      YUKARIDA RESMİ BELGELERE DAYANARAK  VERDİĞİM TARİHLERDE; BÖLGEDE BULUNAN TÜRK NUFÜSU ORTA ASYADAN GÖÇEREK GELEN TÜRK TOPLULUKLARIYLA BAGLANTILI NUFÜSTUR. KÖYÜMÜZ ESKİ GAYRİ MÜSLÜM KÖYÜ DEGİLDİR.(GAYRİ MÜSLÜMLERLE ORTAK YAŞANAN BİR KÖY DEĞİLDİR. GAYRİMÜSLÜMLER YAŞAMIŞTIR ANCAK,TÜRKLERİN GELİŞİ İLE BİRLİKTE BÖLGEDEN  AYRILMIŞLARDIR.) KÖYÜMÜZ MUHTEMELEN  BÖLGEYE ÇEŞİTLİ TARİHLERDE İSKAN EDİLEN TÜRK BOYLARININ YERLEŞTİĞİ BİR KÖYDÜR. KÖYDE AYNI ZAMANDA BAŞKA  TÜRK VE MÜSLÜMAN ETNİK  GRUPLARDA YOKTUR. BU HALİ İLE KÖYÜMÜZ BÖLGEDE  KESİN BİR SADELİK ARZ EDER. OSMANLI İMPARATORLUĞUNCA 1500’LÜ YILLAR DA KARYE/KÖY OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR. KÖYÜMÜZ TEK BİR CEMAAT,AŞİRET YADA BOYDAN VE BÖLGEDEN GELME OLMAYIP ÇEŞİTLİ ZAMANLARDA ÇEŞİTLİ CEMAAT,AŞİRET YADA BOYDAN GELEN KİŞİLERİN OLUŞTURDUĞU BİR TOPLULUKTUR.TAMAMI TÜRK IRKINDAN OLUP,  FARKLI AŞİRETLERDEN GETİRDİKLERİ VE ARALARINDA BÜYÜK FARKLARIN OLMADIĞI GELENEK,GÖRENEK,ÖRF VE ADETLERİNİ  BU KÖYDE BİRLEŞTİREREK KENDİ ORTAK GELENEK GÖRENEK,ÖRF VE ADETLERİNİ OLUŞTURMUŞLARDIR.HALEN BU DEĞERLERLE BİRLİKTE YAŞAMAYA DEVAM ETMEKTEYİZ. KASIM 2009 5-SON YÜZ ELLİ YILDA KÖYÜMÜZ  (1850-2000)  : A-KÖYÜMÜZ GEREK  93 HARBİ  DİYE ADLANDIRILAN MİLADİ:1878-1879 OSMANLI RUS HARBİNE, GEREK BALKAN HARBİNE,GEREK ÇANAKKALE HARBİNE,GEREK I.DÜNYA SAVAŞINA ,GEREKSE MİLLİ MÜCADELEYE SÜREKLİ ASKER,ERZAK VE VERĞİ YÜKÜMLÜSÜ OLARAK SAYISIZ KATKI SAĞLAMIŞTIR.SAYDIGIM BU SAVAŞLARA GİDİP GELMEYEN  BEKAR,NIŞANLI,EVLİ ,ÇOCUKLU –ASKERLİK ÇAĞI GELMEMİŞ,ÇAĞI GELMİŞ VEYA ASKERDEN YENİ GELMİŞ ,İKİNCİ ASKERLİĞE GİDEN OĞULLAR, BABALAR GENÇLERDEN OLUŞAN BİR YIGIN İNSAN VAR.NEREDE KALDIĞI BİLİNMEYEN ASKERLER VAR. YARALI GELİP KÖYÜNDE ÖLENLER, HASTALANIP HAVA DEĞİŞİMİNE GELİRKEN YOLDA ÖLENLER VAR. KÖYÜMÜZ MİLLİ MÜCADELEDE ÜZERİNE  DÜŞEN  GÖREVİ CANI İLE KANI İLE MADDİ VE MANEVİ GÜCÜ İLE TÜM ÜLKE GİBİ YAPMIŞTIR.ANCAK ŞEHİT OLARAK BİR,GAZİ OLARAKTA BİLDİĞİM KADARIYLA HİÇ KİMSENİN KAYDI YOK.(ALLAH BİZLERE BİR DAHA O GÜNLER YAŞATMASIN VE BİZLERE O GÜNLERİ TEKRAR YAŞAYACAK AYMAZLIK VE SORUMSUZLUK VERMESİN.ŞEHİT VE GAZİLERİMİZE ALLAH GANİ GANİ RAHMET ETSİN /EL FATİHA.) B-TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİNDE DE KÖYÜMÜZE TAPU-KADASTRO  1955 YILINDA  GELMİŞTİR. TAPU KADASTRO  O BÖLGEDE İLK KÖMÜR KÖYÜNE GELMİŞTİR.BU DÖNEMDE DE KÖYÜMÜZ KADASTRO RESMİ KAYITLARINA  TOMARZA İLÇESİNE BAĞLI  KÖMÜR KÖYÜ OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR.HALENDE BU İSİMLE   KÖY TÜZEL KİŞİLİĞİ DEVAM ETMEKTEDİR. C-1939 DEPREMİNDEN SONRA DA  KÖYÜMÜZ AĞIR HASAR GÖRMÜŞ,ANCAK BOŞALMAMIŞTIR. İNSANLAR AYNI YERDE YENİ YAPTIKLARI EVLERDE KÖMÜR KÖYÜ OLARAK YAŞAMAYA DEVAM ETMİŞLERDİR.BU DEPREMDE NEYDANA GELEN HASAR VE CAN KAYBI KONUSUNDA ŞİMDİLİK ELİMİZDE BİLĞİ YOKTUR. D-1990 YILLARDAN SONRA, ARTAN NÜFUSU KÖYDEKİ ÇİFTÇİLİK  VE MEVCUT TARLALARIN BESLEYEMEMESİ SONUCU,  KÖY HIZLA BOŞALMIŞ, İNSANLARIMIZ  BÜYÜK ŞEHİRLERE ÖZELLİKLEDE  İSTANBULA GÖÇ ETMİŞTİR. KÖY,TÜZEL KİŞİLİK OLARAK HALEN VARLIĞINI SÜRDÜRMEKLE BİRLİKTE, ÇOGUNLUK EVLER BOŞ VE VİRANDIR.2010 YILINDAN SONRA ÖZELLİKLE İLK ŞEHRE GÖÇ EDEN  BİRİNCİ KUŞAK NESİLDEN , ŞEHİRDE EMEKLİ OLANLAR TEKRAR KÖYDEKİ BABA OCAĞINA DÖNMEKTE EVİNİ YENİDEN YAPMAKTA VEYA ONARIM YAPARAK KÖYÜNDE YAŞAMAYA BAŞLAMAKTADIR. BU DURUM KÖYÜMÜZ ADINA SEVİNDİRİCİ BİR GELİŞMEDİR. .(SEDAT KAPTAN-ARAŞTIRMACI-TARİHÇİ-YAZAR  VE BİBLİYOMAN -2010)KAYNAKLAR:SEYİT BURHANETTİN AKBAŞ. 1584 TARİHİNDE KAYSERİ’DE YÖRÜKLER VE TÜRKMENLER’ KİTABI.--PROF.MEHMET İNBAŞIN “XVI YY.DA KAYSERİ KALESİNİN TAMİRİ” İLE İLĞİLİ YAYINLADIĞI MAKALESİ. 6-2011 YILI İTİBARIYLA KÖYÜMÜZDE BULUNAN KABİLELERİN SECERELERİ/ SOY AGAÇLARI:   HAZIRLANIYOR...........

4-KÖYÜMÜZÜN İSMİNİN ANLAMI    :

KÖYÜMÜZÜN İSMİNİN ANLAMI KONUSUNDA KELİMENİN İFADE ETTİĞİ ANLAM YANİ KÖMÜR /SİYAH DIŞINDA BİR ANLAMI YOKTUR. SANIRIM BUDA YOĞUN OLARAK BÖLGEDE BULUNAN ERCİYES YANARDAĞ PÜSKÜRÜĞÜ OLAN LAV /KİRS NEDENİYLE VERİLMİŞTİR. DİĞER BİR İHTİMALDE RESMİ BELGELERDE GEÇEN VE  KÖYDE BULUNAN BOY BEYİ “AHMET BİN KÖMÜR” DEN DOLAYI BU İSMİ ALMIŞ OLABİLECEGİDİR.ÇÜNKÜ KÖYDE KÖMÜR KELİMESİNİN İFADE ETTİĞİ MANADA BİR KÖMÜR MADENİ VEYA OCAGI YOKTUR VEYA  EN AZINDAN VARDI İSEDE BİZ ŞİMDİLİK BİLMİYORUZ. VEYA İLK GERMÜR KELİMESİ HANGİ DİLDE VE ANLAMI NEY? ONU ŞİMDİLİK BİLMİYORUZ.ANCAK SONRADAN KÖMÜR HALİNE DÖNÜŞMESİ İLE İLĞİLİDE  YAZAR  SEYİT BURHANETTİN AKBAŞIN KİTABINDAN ÖĞRENDİĞİMİZE GÖRE KÖYDE KALAN İSLAMLU-KÖMÜROĞLU-KÖMÜRCÜ BOY BEYİNİN İSMİ “AHMET BİN KÖMÜR” OLDUĞU İÇİN ZAMAN İÇİNDE KÖYÜN İSMİNİN(GERMÜRE ÇOK YAKIN OLAN-S.K.)“KÖMÜR” OLDUĞU BİLĞİSİ VERİLMEKTEDİR.

SONUÇ: TÜM BU BELGELERDEN ÇIKARDIĞIMIZ SONUÇLARI ŞU ŞEKİLDE SIRALAYABİLİRİZ :

A- ESKİ BÖLGE İSİMLERİNİN ZAMAN İÇİNDE  YENİ SAHİPLERİ TARAFINDAN YA TERK EDİLDİĞİ ,YADA KENDİ DİLLERİNDE İSİMLER VERDİKLERİ VAYA ESKİ İSİMLERİ KENDİ SES YAPILARINA UYDURARAK KULLANMAYA DEVAM ETTİKLERİ VEYA,

B-RESMİ KAYITLARDA KÖYÜMÜZDE VARLIĞI TESBİT EDİLEN OGUZLARIN –BOZOKLAR /BAYAT  KOLUNUN-KARATEKELİ AŞİRETİNİN-EMİRKETHÜDA / EMİRUŞAĞI OYMAGININ –İSLAMLI YÖRÜKLERİNDEN BOY BEYİNİN “AHMET BİN KÖMÜR” ŞEKLİNDEKİ İSMİNE  ATFEN KÖYÜN İSMİNİN KÖMÜR KALDIĞI ŞEKLİNDEKİ İKİNCİ TESBİT BULUNMAKTADIR. BUNLARIN İÇİNDEN ESKİ İSMİ İLE YENİ İSMİ HER NE KADAR SES BENZEŞMESİ OLARAK BİRBİRİNE YAKINSADA-BU TESADÜFTE OLABİLİR-İKİNCİ İHTİMAL DAHA  AKLA YATKIN VE BELGELİ OLDUĞU İÇİN BENCE TERCİH EDİLMELİDİR.

KAYNAK: YAZAR SEYİT BURHANEDDİN AKBAŞ’IN “1584 TARİHİNDE KAYSERİDE YÖRÜK VE TÜRKMENLER” İSİMLİ KİTABI.

5-KÖYÜMÜZÜN COĞRAFI DURUMU     :

a-konumu   :

KÖYÜMÜZ KAYSERİ İLİ TOMARZA İLÇESİNİN KUZEY BATISINDA BULUNMAKTADIR. ESKİ ADANA KAYSERİ ARARABA/KAĞNI  YOLU İÇİNDEN GEÇMEKTEDİR.BU ESKİ YOL AYNI ZAMANDA DA  TARİHİ İPEK YOLUDUR.ERCİYES DAGI ALT ETEKLERİNDE KALMAKTADIR .GÜNÜMÜZDE İSE KÖYÜMÜZDEN DİĞER KÖYLERE VE KAYSERİYE GİDEN ARA YOL GEÇMEKTE ANA YOL GEÇMEMEKTEDİR.

b-dağları :KÖYÜMÜZ HUDUTLARINDA BÜYÜK ÇAPLI ,YÜKSEK  RAKIMLI , DİK YAMAÇLI ,ORMANLIK DAĞ VEYA DAĞ SİLSİLESİ YOKTUR.KÜÇÜK RAKIMLI OLARAKTA :YAMAÇ,YUKARIAANIN TEPESİ,HÖYÜĞÜN BAŞI,DEVREK,YAYLADAKİ SARI YALÇIN TEPE GİBİ  YEREL ŞİVE İLE İSİMLERİNİ YAZDIĞIM DAĞLAR BULUNMAKTADIR.

c-ovaları:

küçük ölçekli olmak kaydıyla:Aşagı yazı ,Sakanın önü ,Kirkörün, Kadiroğlu , Tekiroğlu,Bingeç isimli ovalar bulunmaktadır.

d-akarsular:Bölgede sürekli akan   dere-çay-nehir yoktur.Mevsimlik dereler vardır.Bunlardayazın kururlar.sürekli akan pınarlarda yoktur.              

e-gölleri :Bölgede doğal göl yoktur. Köy içinde hayvan sulamada kullanılan ve  baharda akan derenin suları ile doldurulan sunii bir göl mevcuttur.

f-bitki örtüsü:

BÖLGEDE BU TARİH İTİBARİ İLE ORMANLIK ALAN YOKTUR. ANCAK ÇOK ÖNCEKİ ZAMANLARDA ORMANLIK ALAN OLDUGUNA DAİR KALINTILAR MEVCUTTUR.ARAZİ TARIM AMAÇLI VE DALGALI TABİR EDİLEN ŞEKİLDEDEİR.ARAZİDE YABANİ ARMUT, ALIÇ, PELİT, KARAMUK, KUŞBURNU TÜRÜ YABANİ AĞAÇ İLE  KEVEN-SÜTLEAN , KANGAL  GİBİ BİTKİ ÖRTÜSÜ BULUNMAKTADIR..

G-İKLİMİ : BÖLGEDE KARASAL İKLİM HAKİMDİR.YAZLARI SICAK VE KURAK,KIŞLARI SOGUK VE YAGIŞLIDIR.KIŞLARI YOGUNLUKLA K AR(BUĞDAY KAR ALTINDA BÜYÜR)  YAGIŞLIDIR.KAR ÖRTÜSÜ GENELDE 11 VE 12’Cİ AYLARDA BAŞLAR 3 VE 4’CÜ AYLARDA BİTER / ERİR.

bölgede ısı takvimi şöyledir:

en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos; en soğuk ayları ise Aralık, Ocak ve Şubat aylarıdır.

yazın maksimum sıcaklık                  :   35-38  derece arasıdır.
yazın minimum sıcaklık                    :   5-10 derece arasıdır.
kışın maksimum  sıcaklık                 :   10-20 derece arasıdır.

kışın minimum  sıcaklık                    :  -25  / -35  derece arasıdır.

bölgede yıllık yağış durumu şöyledir:

yılda en çok kar kalınlığı                 :     40-50  cm
karın yerde kalış süresi                     :    40-60  gün arasıdır
yıllık ortalama yağış                        :     350-360  kg/m2
en çok yağış  alan yıl                        :     525  kg/m2     1938 yılında olmuştur.
en az yağış  alan yıl                           :     265  kg/m2     1952 yılında olmuştur.
zeminde maksimum don derinliği   :     40- 50  cm

bölgede  en hızlı esen yel  ve eğemen yel yönleri :
ilkbahar             :  kuzey batı – batı
yaz                     :  kuzey batı – güney
sonbahar            :  kuzey batı – güney
kış                      :  güney batı

bölgede yerel dille  rüzgar /yel adları :kaba yel,poyraz,sam yeli……………………..

Bölgede yerel dilile yağış adları :püsen püsen /mübarek sanki bardakdan boşandı/havanın sanki dibi delindi/yagmur,savıddırıyor/gökte alıp yerde savuruyor. /Allah dışarıda olana yardım etsin /Allah yiyecegi yakacagı olmayana yardımeetsin/kar tipisi .deli boran/kör duman/göz gözü görmüyor valla /yogun sis,şivan/gıragı

Bölgede soğuk isimleri : zahmarı  sogugu,gocakarı  sogukları,gücük sogukları…………..

Aylık ortalama yağış miktarları:    (kğ/m2)

Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
36,7	35,6	39,5	53,6	46,7	38,2	6,9	6,9	16,4	21,7	30	36,2

Aylık  ortalama yağışlı gün sayısı:

Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
6,40	5,50	3,80	0,50	0,00	0,00	0,00	0,00	0,00	0,00	1,00	3,90

Aylık ortalama karla örtülü gün sayısı:

Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
15,2	11,2	4,2	0,4	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	1,6	7,3

Bölgede kışla ilğili ata sözleri : KIŞIN DELİBORAN OLDUĞU ZAMANDA: “YER BAKIR ,GÖK DEMİR, BEN NE YAPAYIM.”-“MART MART MARTTIRIR,GAZMA KÜREK YAKTIRIR”-“DIŞARDAKİ GITLIK İNSANA BİR ŞEY YAPMAZ,İŞKİ İÇERDE GITLIK KOPMASIN” /YANİ EVDE YİYECEK BİTMESİN YAZDAN HAZIRLIK YAPIN MANASINDA.”-“

H-YAYLALARI :KÖYÜMÜZÜN  DOGU TARAFINDA 1750 Lİ YILLARDAN İTİBAREN KÖY HÜKMÜ ŞAHSİYETİNE TAPUPLU OLAN YAKLAŞIK ………… DÖNÜM YAYLASI MEVCUTTUR. AYNI ZAMANDADA BURASI KÖYÜN MERASIDIR. YAYLA DÜZ DEĞİLDİR.DAĞ TEPESİ VE ETEKLERİNDEN OLUŞUR.ULAŞIM KARAYOLU İLEDİR.YOL MEVCUTTUR.KIŞIN YOGUN KARDAN DOLAYI  YAYA GİDİLEMEZ. KALINACAK EV  YOKTUR. ELEKTRİK  SU YOKTUR. YAYLA ZAMANI GİDENLER SU İHTİYAÇLARINI SU KUYUSU /SARİÇLERDEN KARŞILAR. EV OLARAKTA BÖLGEYE HAS YAPI OLAN İN DENEN MAĞRALARDA  KALIRLAR. HAYVANLARDA AYNI ŞEKİLDE İN DENEN  ELLE KAZILAN AĞILLARDA /AHIRLARDA KALIR. 

I-SU KAYNAKLARI :

BÖLGEDE DOĞAL SU KAYNAKLARI YOK DENECEK KADAR AZDIR.SAKANINBAŞI-KUMUNDERE VE KİRKÖRÜN’DE ÜÇ KUYULAR BULUINUR. KÖYDE Kİ EVLERDE DE ŞEHİR SUYU ŞEBEKESİ MEVCUT OLUP SU ERCİYES DAĞI’NDAN GELMEKTEDİR. BUNDAN ÖNCE DE KÖYDE BULUNAN  5 ADET ÇEŞMEDEN KÖYÜN  SU İHTİYACI GİDERİLMEKTEYDİ.BUNDAN ÖNCEKİ DÖNEMLERDE DE İNSAN GÜCÜYLE KAZILAN VE TABANDA BİRDEN FAZLA GALERİLERİ OLAN VE İÇİ ÇİMENTO İLE SUVANIP KIŞIN KAR İLE DOLDURULAN SU KUYULARI İLE İHTİYAÇ KARŞILANMAKTAYDI . BÖLGEDE ARTEZYEN KUYUSU YOKTUR.                                                                                                                                                              

İ-ORMANLARI  :

KÖY İÇİ VE ÇEVRESİNDE VE DAĞLARINDA ORMAN YOKTUR. YOĞUN KULLANIM SONUCU ARAZİ TAMAMI İLE TARIMA AÇILMIŞ VE ORMAN YOK EDİLMİŞTİR.ÖZELLİKLE EV YAPIMINDA HEZEN TABİR EDİLEN KALIN  GENİŞ(30-40 CM ÇAPINDAKİ )5 İLA 10 M. BOYUNDAKİ AGAÇLARIN KULLANIMI,ORMANIN YOK OLMASINA NEDEN OLMUŞTUR.AYNI ZAMANDADA BÖLĞENİN ERCİYES YANAR DAĞININ ETEKLERİNDE OLMASI  DAĞIN FAALİYETİ İLE BİRLİKTE ORMAN ÖRTÜSÜNÜDE YOK ETMİŞ OLABİLİR.KÖYÜMÜZDE ÇOK ESKİ ASIRLIK DENEBİLECEK KADAR YAŞLI  AGAÇ YOKTUR. BÖLGEDE  EKİLEN AGAÇ KLASİK SU AGAÇLARI OLAN KAVAK VE SÖĞÜT İLE YÖRESEL TABİR İLE AAGISKA DENEN AGAÇTIR. ONUN HARİCİNDE KÖY İÇİND GÖLGELİK MAKSATLI IHLAMUR, ÇINAR VB. AĞAÇLAR YOKTUR.

J-JEOLOJİK  YAPI :
KASABA ARAZİSİ LAV TÜFLERİNDEN OLUŞMUŞTUR. ZEMİN VOLKANİK TÜFLER, POMZA, BAZALT VE ANDAZİT ÇAKILLARINDAN OLUŞMUŞTUR.

K-KÖYÜMÜZÜN YÜZ ÖLÇÜMÜ:……………………

L-KÖYDE BULUNAN MAHALLELERİN İSİMLERİ(YÖRESEL ŞİVE İLEDE):

1.ÖTEAEÇE(ÖTEKİGEÇE)-2.AĞRIGAYA(EĞRİKAYA)3.MEZAR ARDI. 4.SOKUNUN BAŞI (BEYAZIT’IN EVİNİN ORDA ESKİDEN  SOKU TAŞI VARMIŞ. İSMİNİ BURDAN ALIR. ) 

                    “BÜLBÜLÜ ALTIN KAFESE KOYMUŞLAR , İLLE VATAN DEMİŞ.”

M-KÖYDE BULUNAN MEVKİİLERİN İSİMLERİ (YÖRESEL ŞİVE İLEDE ):1-YUKARI ANIN BAŞI 2-HÜYÜĞÜN BAŞI  3-YAMAÇ 4-EMİNOĞLU 5-ARMUTLU ÖNÜ 6-KARŞI DEVREK  7-ÖTÜYÜZÜN ARDI 8-SALAMAT 9-MEŞÖÖN (MEŞEÖNÜ)10-BOSAK  11-DEVREK 12-SAPCI DERENİN BAŞI 13-BAHÇE ÖÖN  14-KARASAKAL  15-PORSUK DELİĞİ 16-EŞME  17-AŞAĞI YAZI  18-KAPLANIN ÖNÜ   19-KAPLANIN ARDI  20-İNÖÖNÜ (İNÖNÜ)    21-DAVUL BURNU   22-SÜLÜS  23-SAPÇI DERE.24-KİRKÖRÜN    25-BİLEN 26- GADİROĞLU   27-TEKİROĞLU    28-KAYANIN ÖNÜ  29-GEBİK   30-GEBİĞİN SAY 31-KUMUN DER  32-SAKAANIN ÖNÜ   33-SAKAANIN BAŞI   34-PATLAK   35-KADİROĞLU    36-KAĞIT SEKİSİ     37-KUZAYIN ARD 38- BİNGEÇ   39-SIĞIRLIĞIN ÖNÜ   40-KUZAY  41- KOÇÇAĞIZ ALTI  42-GEDİK AĞZI  43-SARI  AYA  44-ÇEŞDEPE  45-MENEM ŞELİK 46-MENEVŞELİĞİN BAŞI  47-BİRİCİĞİN BAĞI  48-ÜÇ TAŞLAR  49-GARÇOV  50- BAHÇE ÖNÜ   51-BAHÇE ARKASI   52-GÖLÜN BAŞ  53-SÖĞÜTLÜ KUYU     54-GÜLLEVİK            55-TİREM AÇIKLAMA:YER İSİMLERİ MAHALLİ ŞİVE İLE YAZILMIŞTIR.

                           

                                                     “BİZ GÖREVİMİZİ YAPTIK.BİZİ YAŞATAN YAŞASIN “

6-KÖYDE YERLEŞİM  YERLERİ VE BARINAKLAR :

1-EVLER : EVLER KIŞIN SOĞUK VE KARINA DAYANIKLI OLACAK ŞEKİLDE,GENELDE ÖN CEPHESİ GÜNEYE GELECEK,GÜNEŞ ALACAK YERLERE,ETRAFI YÜKSEK DUVARLARLA ÇEVRİLİ AVLU İÇİNE YAPILIRMIŞ.AVLU DUVARLARI DIŞARDAN BAKANIN  İÇERİYİ GÖREMEYECEĞİ YÜKSEKLİKTE OLURMUŞ. TUVALETLER EN GÖZE BATMAZ-SOTA YERE YAPILIRMIŞ. İLK ZAMANLARIN EVLERİ ÇOK BASİT YAPILARMIŞ. TAŞ VEYA KERPİÇTEN VEYA İKİSİNİN KARŞIMI BİR YAPI TEKNİĞİ KULLANILIR.KULLANILAN YAPI MALZEMESİ GENELLİKLE BÖLGEDEN TEMİN EDİLEN TAŞ,TOPRAK VE ÇATIDA KULLANILAN HEZEN DENEN KALIN AGAÇLAR VE ONLARIN ÜZERİNE KONAN SAL TABİR EDİLEN TAŞLAR İLE ONLARIN ÜZERİNE  ÖRTÜLEN DAM TOPRAĞIYMIŞ.EVİN İÇ DUVARLARI SAMANLA KARIŞTIRILMIŞ ÇAMUR SUVA İLE SUVANIRMIŞ.EVLERİN ÜZERİNE  SUYU GEÇİRMEYEN TOPRAK SERİLİP VE  AKMAYI ÖNLEMEK İÇİN  SÜREKLİ DAMDA DURAN  “YUVAK TAŞI” DENEN SİLİNDİR BİR TAŞLA SIKIŞTIRILIRMIŞ.EVLERİN KİREMİT YADA SAÇ ÇATISI OLMAZMIŞ. ÇATILAR TOPRAK DAM OLURMUŞ.KIŞIN KAR YAĞAR YAGMAZ,ÇATIDAKİ KARLAR KÜRÜNEREK AŞAĞI ATILIRMIŞ.EVLERDE SAÇAK OLMAZMIŞ.DUVARLAR DAMDAN BİRAZ YÜKSEK YAPILIR YAĞMUR SULARININ DUVARLARDAN AŞAĞI İNMESİ ÖNLENİRMİŞ.DAMIN AKINTISININ OLDUĞU TARAFA TAŞTAN OYULMUŞ VE “ÇÖRTEN “ DENEN SU OLUKLARI KONURMUŞ.  EVLERİN İÇ PLANLARI

İSE BASİTMİŞ. ORTADA BÜYÜK BİR SALON –MABEYN- ONUN ETRAFINDA ODALAR SIRALANIRMIŞ. SALONDA YADA ODADA BACALI BİR OCAK BULUNURMUŞ.SONRALARI  OCAĞIN YERİNİ SAÇTAN YAPILMIŞ  SOBALAR ALMIŞTIR.EVLERİN PENCERELERİNİN GENİŞLİĞİ 40-50 CM.DEN  FAZLA OLMAZMIŞ.TEPE PENCERESİ OLARAK BİLİNEN BİR KÜÇÜK PENCERE OLURMUŞ. BUNUN AMACI HAVALANDIRMAYI SAĞLAMAK VE TAVANA IŞIK SÜZDÜRMEK İÇİNMİŞ. BAZI EVLERİN KENDİ SU KUYUSU OLURMUŞ. BAZI EVLERİN ÖNÜNDE ÇARDAK OLURMUŞ.BAZILARINDA DA “ÖRTME “ VEYA” PİYİKE “DENEN GİRİŞ KISIMLARI OLURMUŞ.İKİ KATLI ZENGİN EVLERİNE “KONAK”DENİRMİŞ. O ZAMAN AİLELER BİR ARADA KALDIĞI İÇİN HERKESE AYRI BİR EV YOKMUŞ. EVLİLER HARİÇ-BAZEN EVLİLERDE BİRLİKTE-OLMAK ÜZERE HERKES BİR ARADA KALIRMIŞ.YENİ EVLİLERİN YANINDA GENELDE EVİN ÇOCUKLARI YATIRILIRMIŞ. İMKANLAR DAHİLİNDE,SADECE MİSAFİR İLE KAYNANA VE KAYINBABA AYRI YERLERDE YATARMIŞ. EVLERİN İÇLERİNDE SERGİ OLARAKTA FAKİR EVLERİNDE; TABAN TOPRAK OLURMUŞ.ODANIN  UYGUN YERİNDE KERPİÇTEN BİR SEDİR OLURMUŞ. UYGUN BİR KÖŞEDE YIKANMADA/ÇİMMEDE KULLANILAN ÇAĞ / ÇAĞLAK OLURMUŞ.ZEMİNE  KİLİM ,KEÇE,DOKUMA YASTIK, ŞİLTE VB. SERİLİRMİŞ.EVİN BİR KÖŞESİNDE “YÜKLÜK” TABİR EDİLEN  YATAK YORGANLARIN YIĞILDIĞI /KAYILDIGI/DİZİLDİĞİ BÖLMELER OLURMUŞ. YÜKLÜKLERİN ALTINDA GENELDE GELİN SANDIKLARI OLURMUŞ. ZENGİNLERİN EVİNDE İSE:SEDİRLER TAHTADAN OLURMUŞ.SEDİRLERİN ÜZERİNDE HALILAR, KİLİMLER, MİNDERLER  BULUNURMUŞ. YERLERDE HALI VEYA KİLİM BULUNURMUŞ. EVLERİN YANINDA BULUNAN İNLER EVİN YETMEYEN BÖLÜMLERİNİN İHTİYACINI KARŞILARMIŞ.YİYECEKLER İÇİNDE BURALARDA  AYRI BİR BÖLÜM BULUNURMUŞ.

A-EVLERDE VE EVLERİN İNŞAASINDA KULLANILAN MALZEMELER:

1-ÇÖRTEN TAŞI :EVLERİN DAMLARINA ÇATIDA BİRİKEN SULARI  AŞAGI AKITMAK İÇİN KONAN İÇLERİ OYULMUŞ,OLUK ŞEKLİNE GETİRLMİŞ TAŞLARDIR. BUNLAR DAMIN AKIMININ TOPLANDĞI YERE KONUR. ÇATI KISMI AĞZI GENİŞ DIŞARI KISMI AGZI DARDIR.

2-DAMIN KARINI  KÜRÜME ALETİ:

KIŞ AYLARINDA TOPRAK  DAMLARDA BİRİKEN KARLARIN HEMEN  KÜRÜNMESİ  YANİ ÇATIDAN YERE ATILMASI GEREKİR. ÇÜNKÜ KAR HEM ÇATIYA YÜK YAPAR,  HEMDE HAVALAR ISININCA ERİME BAŞLAR VE EVİN İÇİNE AKAR. ONUN İÇİM HEMEN KÜRÜMEK GERKİR. BUNUN İÇİNE YANDA RESİMDE GÖRÜLEN TAHTA KAR KÜRÜME  ALETLERİ OLAN  KÜREKLER KULLANILIR.

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

3- BİNEK TAŞI ,YUVAK TAŞI / LOĞ TAŞI:                     

                                                             

BİNEK TAŞI, YUVAK VE YALAK ÜÇLÜSÜ GÖRÜNÜYOR .BİNEK TAŞI AT,KATIR VE EŞEKLER BİNMEDE MERDİVEN GÖREVİ GÖREN TAŞTIR.ÜZERİNE ÇIKILARAK HAYVANA BİNİLİR.YUVAK TAŞI İSE:TOPRAK DAMLARIN  TOPRAKLARININ SIKIŞTIRILARAK AKMASINI ÖNLEMEDE KULLANILIR. YALAK TAŞI  İSE  KUŞLARIN VE HAYVANLARIN SU İÇMESİ İÇİN OYULARAK YAPILMIŞ BİR TAŞTIR..

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

4-HEZEN :

     

5-30 VEYA DAHA FAZLA ÇAPINDA DÜZ KATRAN VEYA ARDIÇ VEYA MAZI VEYA ÇAM AĞACINDAN OLAN EVİN DAMININ ÜZERİNE KONAN ÜZERİNEDE TAHTA,KAMIŞ,SAMAN VEYA SAL ONUN ÜZERİNEDE DAM TOPRAGININ KONDUĞU AGAÇLAR. GÜNÜMÜZ TABİRİ İLE SÖYLERSEK TAVANDAKİ BETON  KISIMIN YUVARLAK HALİ VEYA  50 CM ARA İLE GEÇEN BETAON KİRİŞLER DİYEBİLİRİZ.(İLK RESİMDE DAMDAKİ DİREK VE HEZENLERİ GÖRÜYORSUNUZ.TÜTÜNCÜ BAYRAMIN EVİ.)DİĞER RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

 

5-SAL:DAMLARIN KAPATILMASINDA,HEZEN ÜZERİNE KONAN EN AZINDAN İÇERİ GELECEK KISMI DÜZ OLAN DİKDÖRTGENE YAKIN ŞEKİLDE 50X70  VEYA DAHA GENİŞ EBATLARDAKİ TAŞ. BUNUN ÜZERİNEDE DAM TOPRAĞI SERİLİR.

6-DAM TOPRAĞI: BU TOPRAK ÇATIDAKİ SON ÖRTÜDÜR. HER TOPRAKTAN OLMAZ. BU TOPRAK ÇORAK, SIKIŞTIRILDIĞI ZAMAN SUYU GEÇİRMEYEN  ÖZELLİKTE OLACAK TOPRAKTIR.DAMLARIN ÇORAKLANMASI: ESKİDEN EVLERİN ÜZERİ TOPRAK DAMDI. BURAYA YAĞMURDA, KARDA AKMASIN DİYE HER SENE TUZLU TOPRAĞI OLAN ALANLARINDAN TOPRAK GETİRİP ATILIRDI. BU TOPRAKLAR ÖNCELERİ KAĞNI İLE, SONRALARI AT ARABALARI İLE GETİRİLİP DAMIN ÜZERİNE SERPİLİR, SONRA DA TAŞ “YUVAK” DENİLEN, SİLİNDİR ŞEKLİNE GETİRİLMİŞ VE UÇ KISIMLARINDAN BİRAZ OYULMUŞ ORAYA TEL GEÇİRİLİP, YUVARLANMASI KOLAYLAŞTIRILMIŞ BU TAŞLARLA DAMIN ÜZERİ PEKİŞTİRİLİRDİ.BU ŞEKİLDE HAZIRLANAN DAMLARIN ÜZERİ DÜZGÜN VE AKINTILARI DA VARSA KIŞIN KARDA VEYA YAĞMURDA AKMAZDI. AMA HER SENE YIĞILAN TOPRAKLAR, ZAMANLA EVİN ÜZERİNDE O KADAR BİRİKİRDİ Kİ BELKİ. 50 SANTİM TOPRAK OLURDU, BU DA EVİN ÜZERİNDEKİ AĞAÇLARIN BELVERMESİNE (BÜKÜLMESİNE) SEBEP OLURDU. HELE DEPREMLERDE EN ÇOK ZAİYAT BU AĞIRLIĞIN ÇÖKMESİ NEDENİYLE MEYDANA GELİRDİ. BAZILARI TOPRAĞI TEKRAR KAZARAK AZALTIRLAR, AŞAĞI ATARLARDI.RESİMDE DURMUŞ KAPTAN GÖRÜLMEKTEDİR.

7- DUVAR KERPİCİ YAPMA:

 

KERPİÇ TUĞLA; GENELLİKLE KÜÇÜK ,TEK KATLI VEYA GEÇİCİ YAPILAN YAPILARDA KULLANILIRMIŞ. KERPİÇ EVLERİN SUBASMANINA KADAR MUTLAKA TAŞ TEMEL OLMASI,KERPİCİN SU İLE TEMAS ETMEMESİ LAZIMMIŞ.KERPİÇ:BALÇIK ,KİL GİBİ DOĞAL TOPRAKLARIN SAMAN,KIYILMIŞ BİTKİ SAPLARI VEYA KÖKLERİ  VE SUYLA  KARIŞTIRILIP YOGRULMASIYLA ELDE EDİLEN ÇAMURUN TAHTA KALIPLARA DÖKÜLEREK AÇIK HAVA KURUTULMASIYLA ELDE EDİLEN YAPI TAŞIDIR.KUZU VE ANAÇ OLMAK ÜZERE İKİ BOYUTTA OLUR.  ANAÇ KERPİÇ DUVARIN ANA ELAMANI KUZU KERPİÇ ARA YARDIMCI ELAMANI DURUMUNDADIR.KERPİÇLE ÖRÜLEN BU DUVARLARIN KALINLIKLARI 13-28 CM. ARASINDA OLUR.ÖRMEDE KULLANILAN HARÇTA YİNE AYNI ÇAMURDAN OLUR.KERPİÇ YAPILACAK TOPRAK , YETERİ KADAR KAZILIR. KAZMA İŞİNDE KOCA ÇAPA DEDİĞİMİZ BİR YANI BALTA AĞZI GİBİ KESKİN, DİĞER YANI KAZICI İLE SİVRİ DEDİĞİMİZ BİR YANI DELİCİ, DİĞER YANI KESİCİ ALETLER KULLANILIRDI. İÇİNE YETERİ KADAR SAMAN VEYA  DİĞER OT KIYMIKLARI ATILARAK KARILAN ÇAMUR BİRKAÇ GÜN ALIŞTIRILDIKTAN / MAYALANDIKTAN SONRA KERPİÇ DÖKÜLMEYE / KESİLMEYE BAŞLANIR.KERPİÇ DÖKÜLMEDEN ÖNCEDE  ÇAMURUN İYİCE ÇİĞNENMESİ GEREKİR.BU İŞTE ŞÖYLE YAPILIR. ÇİĞNEME GÜNÜ ,ÇAMUR SAHİBİNİN EVİNİN BİREYLERİ İLE MAHALLENİN ÇOCUKLARI ORADA OLUR, HERKES PANTOLONUNU/DONUNU DİZLERİNİN ÜSTÜNE KADAR SIĞAR, İÇİNE SAMAN KARIŞTIRILMIŞ ÇAMURU ÇİĞNEMEYE BAŞLARDI. BU İŞTE EN RAHAT OLANLAR AYAĞINDA PANTOLONU OLMAYAN KÜÇÜKLER OLURDU. FİSTANLARINI BELLERİNE KADAR TOPLAR VE ÇAMURUN İÇİNE DALARLARDI. KARIŞIM AYAKLA ÇİĞNENİP EZİLMEK SURETİYLE ÇAMUR HALİNE GETİRİLİRDİ. ÇALIŞMALAR SIRASINDA ÇAMURUN İÇİNE DÜŞÜLÜR. ÇOCUKLAR BİRBİRLERİNİN YÜZÜNE ÜZERİNE SULU ÇAMUR SIÇRATIR VE ATARLARDI. BU İŞE ÇAMURUN ÖZLENDİRİLMESİ/MAYALANDIRMA DENİRDİ. ÇAMURDAN ÇIKILDIĞINDA ÇALIŞMAYA KATILANLAR ÇAMURLU EL, AYAK VE URBALARINI SUDA TEMİZLERLERDİ. O GÜNE ÖZEL HAZIRLANMIŞ YEMEKLERİ GÖRÜNCE GÜNÜN YORGUNLUĞU ÇAMURU UNUTUR GÜLÜŞ ÇIĞRIŞ BÜYÜK BİR GÜRÜLTÜ İLE YEMEK YENİRMİŞ. YETERİNCE BEKLETİLEN ÇAMUR KERPİÇ YAPILACAK DURUMA GELİRMİŞ. İKİ TÜR KALIP OLURMUŞ. EVLERİN DIŞ BÖLMELERİYLE DAM-SAMANLIK ÇATMAKTA KULLANILACAKLAR BÜYÜK KALIPLA, ARA BÖLMEDE KULLANILACAKLAR KÜÇÜK KALIPLA DÖKÜLÜRDÜ. YİNE AİLE BİREYLERİNİN HEPSİ VE YARDIMCI KOMŞULARLA BİRLİKTE ÇAMURA UZAK OLMAYAN BİR YERDE KERPİÇ  DÖKÜLÜRDÜ. İKİ SU KOVASINA DOLDURULAN SULARLA KALIP ISLATILIRDI. HER KALIBIN BAŞINDA BİR SUCU, BİR KALIP ÇEKİCİ, BİR PAÇAVRAYLA KALIP SİLİCİ, TAHTA TEZGENE İLE İKİ KİŞİ ÇAMUR TAŞIYICI, BİR KİŞİ DOLDURUCU VE YEDEKLERİ BULUNURDU. GELEN ÇAMUR TAHTA BÖLMELERDEN YAPILI KALIPLARA DÖKÜLÜRDÜ. ÇAMUR, KALIPLARA DÖKÜLDÜKTEN SONRA İYİCE SIKIŞTIRILIRDI. BU SIKIŞTIRMA YAPILMAZSA KERPİÇ ZAYIF OLURDU. SIKIŞTIRILAN ÇAMURUN ÜSTÜ DÜZGÜNCE BİR TAHTA İLE DÜZELTİLİR VE FAZLA ÇAMUR DA ATILMIŞ OLURDU. YİNE ISLATILMIŞ PAÇAVRALARLA ÜZERİ SİLİNEREK KERPİÇ ÜSTÜ PARLAKLAŞTIRILIRDI. ÇAMURUN KENDİNİ TUTABİLECEĞİ SÜRE SONUNDA KALIP ÜSTTEN ÇEKİP ÇIKARILIRDI, ÇAMUR DÜZ BİR YERDE KALIRDI. SONRA KESİLEN KERPİÇLER GÜNEŞTE BIRAKILIRDI. KERPİÇLERİN HER TARAFININ KURUMASI İÇİN GÜNEŞE BAKAN YÜZLERİ ZAMANLA DEĞİŞTİRİLEREK ÇABUK KURUMASI SAĞLANIRDI. BÖYLE BÖYLE KERPİÇLER GÜNEŞE SERİLMİŞ OLURDU. ÜST YÜZLERİ KURUYUNCA BİR YANINA ÇEVRİLEREK SIRASIYLA HER YANLARI KURUTULURDU.KISACASI BEŞ-ALTI GÜNDE HAVANIN GÜNEŞLİ OLMASI DURUMUNA GÖRE KERPİÇ KESİMİ BİTMİŞ, KERPİÇLER KULLANIMA HAZIR DURUMA GELMİŞ OLURLARDI. ANLAŞILACAĞI GİBİ BU İŞİN YAPILMASI YAĞMUR MEVSİMİNE DENK GETİRİLMEMEYE ÇALIŞILIRDI.

KERPİCİN ÖZELLİKLERİ:KERPİÇ, ORTAMIN NEMİNİ DENGELER ÇOKSA ALIR, AZSA VERİR, NEMİ İNSAN İÇİN EN UYGUN DÜZEYE GETİRİR. RAHAT SOLUK ALINIR BÖYLE BİR ODADA, RAHAT UYUNUR-NEM BELLİ YÜZDEYİ AŞMADIĞI İÇİN, BÖRTÜ BÖCEK YAŞAMAZ BU ORTAMDA. -KERPİÇ, HAVANIN KİRLİLİĞİNİ ALIR. ÖRNEĞİN, SİGARA İÇİLİYORSA NİKOTİNİ ÇEKER. HAVAYI TEMİZLER.-KERPİCİN ELDE EDİLMESİ İÇİN EN AZ ENERJİ TÜKETİLİR. -KERPİCİN RADYOAKTİVİTESİ YOKTUR.-KERPİÇ DOĞAYI KİRLETMEZ, ONUN KAN DOLAŞIMI İÇİNDEDİR.-KERPİÇ, YAPI YERİNDE ÜRETİLDİĞİ İÇİN TAŞINIM GİDERİ YOKTUR.-KERPİÇ AHŞABI KORUR.ÖNCELERİ KERPİÇ EVLERDE OTURUP DA SONRADAN YENİLİK, KOLAYLIK ADINA TUĞLA EVLERE GEÇMİŞ OLANLAR DURUMLARINDAN YAKINIYORLARDI: “HER YANIMIZ AĞRIYOR, SIZLIYOR, BU EVLERE GEÇELİ!”KERPİÇ AYNI ZAMANDA RUTUBETLENMEYİ ÖNLEDİĞİNDEN BUNUNLA YAPILAN EVLER DAHA SIHHİ OLUR, OTURANLARDA ROMATİZMA PEK GÖRÜLMEZ.KERPİCİN ÖRÜLMESİ:TIPKI TUĞLADA OLDUĞU GİBİDİR. ALTA ÖRÜLEN SIRAYLA ÜSTE ÖRÜLEN SIRANIN DERZLERİ ÜST ÜSTE GELMEMELİDİR. BİR BAŞKA DEYİŞLE, KERPİÇLER BİRBİRİNİ ISIRMALIDIR. ESKİDEN “ANALI KUZULU” DENİLDİĞİ GİBİ, BİR BÜYÜK (26×26 CM, ANA) BİR DE KÜÇÜK (26×13 CM, KUZU) KULLANMAYA DA GEREK YOKTUR. EVİN BÖLMELERİ ARASINA AĞAÇLA BÖLMELER YAPILIP ARALARINA ÇAMUR KULLANILARAK ÖRÜLEN KERPİÇ DUVARLARIN SAĞLAMLIĞI SAĞLANIRDI. ÜZERİ ÇAMURLA SIVANIR VE DAHA SONRADA BUNUN ÜZERİNE BADANA YAPILIRDI.

KAPI KİLİTLERİ :

KİLİDİN TARİHÇESİ: MEZOPOTAMYA BÖLGESİNDE ORTAYA ÇIKTIĞI SANILAN KİLİTLER, KORUNMA MEKANİZMASININ BİR SONUCU DOĞAR. EN ESKİ KİLİT ÖRNEĞİ OLAN, 4000 YIL ÖNCESİNE AİT “MISIR KİLİDİ” AHŞAP VE BASİT BİR MEKANİZMADAN OLUŞUYORDU. KİLİTLER O DÖNEMDE SADECE GÜVENLİK İÇİN DEĞİL AYNI ZAMANDA PRESTİJ SEMBOLÜYDÜ. ESKİ MISIR’DA BİR EVİN EFENDİSİNİN GÜCÜ VE ZENGİNLİĞİ SAHİP OLDUĞU ANAHTARLARIN SAYISI İLE ÖLÇÜLÜRDÜ. ROMALILARIN HIRSIZLARA KARŞI GELİŞTİRDİKLERİ DEĞİŞİK YÖNTEMLERLE KİLİTLER BÜYÜK GELİŞME GÖSTERDİ. SADECE DOĞRU ANAHTARLA AÇILABİLEN KİLİTLERİ, PARMAĞA TAKILABİLECEK KÜÇÜKLÜKTEKİ ANAHTARLAR VE ASMA KİLİTLER TAKİP ETTİ. ÇEŞİTLİ HAYVAN MOTİFLERİ BEZENEN ASMA KİLİTLER ZAMANLA DÜNYANIN ÇEŞİTLİ BÖLGELERİNDE KULLANILMAYA BAŞLADI, HATTA HEDİYE OLARAK KULLANILDI. ORTAÇAĞDA İSE ARTIK BİRER SANAT ESERİ OLARAK GÖRÜLEN KİLİTLER GOTİK ÜSLUBUN ÖZELLİKLERİNİ TAŞIYORDU. OSMANLI DÖNEMİ KİLİTLERİ DE ÖZELLİKLE ORTAÇAĞ VE SONRASINI YANSITAN ÖZELLİKLERİYLE AVRUPA KİLİTLERİ İLE YARIŞIR GÜZELLİKTEDİR.

GUFAN  NE DEMEK :ASMA KİLİT DEMEKTİR.YUKARDAKİ RESİMLERDE ÇEŞİTLERİ GÖRÜLMEKTEDİR.

AHŞAP YADA METAL KAPILARA TAKILAN KİLİTTİR.





AÇIKLAMA  1 : SAYFALARDA AÇIKLANAN KONULAR İLE İLĞİLİ RESİMLERİ SİYETE EKLEYEMEDİK. BU NEDENLE RESİMLER GÖRÜLEMEMEKTE.  RESİMLERİN TAMAMI KİTAPTA GÖRÜLECEKTİR. BU EKSİKLİK İÇİN ÖZÜR DİLERİZ.....................

KAPI İÇ SÜRGÜ KİLİDİ:   İLK RESİMDE KAPIYI İÇTEN KİLİTLEMEYE YARAYAN ŞİMDİKİ TARZLARIN ATASIDA SAYILABİLECEK BU BASİT AMA ETKİLİ AHŞAP KİLİT SİSTEMİNİ ,İKİNCİ RESİMDE İSE METAL SÜRGÜLÜ KAPI KİLİT SİSTEMİNİ GÖRMEKTESİNİZ.

CEREK  :  UZUN  , DÜZGÜN VE SAĞLAM AĞAÇ SIRIK DEMEKTİR.   ZAMAN ZAMAN KAPILARIN ARKASINA EK  KİLİT OLARAK  KONUR VEYA KAVGALARDA  SALDIRI VEYA SAVUNMA ARACI OLARAK KULLANILIRMIŞ

ZİVLE     : AHŞAP KAPILARIN ARKASINDAKİ  AHŞAPTAN KİLİT DÜZENEGİNİN SÜRGÜSÜDÜR.

DAYAK  :  KAPILARIN ARKASINA İÇTEN DAYANAN EK KİLİT GÖREVİ GÖREN SAĞLAM AGAÇDIR.

KAPI TOKMAKLARI /KAPI ZİLLERİ : ÖZELLİKLE DIŞ KAPILARIN ÖN YÜZÜNE KONAN ÇEŞİTLİ MOTİFLERLE İŞLENMİŞ,METALDEN –DEMİR YADA PİRİNÇ-KAPI ZİLLERİDİR. DIŞARDAN GELENİN İÇERDEKİLERE KAPIYI AÇMALARI İÇİN UYARI GÖNDERDİĞİ ALET. GÜNÜMÜZÜN  KAPI ZİLİDİR.

ESKİ ZAMAN ANAHTARLARI :

ANAHTAR :KİLİTLERİ AÇMADA KULLANILAN DEMİR VEYA PİRİNÇTEN YAPILMIŞ ALET.

MENTEŞELER:

PENCERELER : RESİMLERDE ÇEŞİTLİ PENCERE  ŞEKİLLERİ VE  PENCERE KEPENGİ,DEMİRİ VE TELLİ DEMİRİ GÖRÜLMEKTEDİR.  ESKİ PENCERELER GENELDE KÜÇÜK VE YOLDAN BAKILDIĞINDA İÇERİSİ GÖRÜLMEYECEK ŞEKİLDE VE GÜNEY TARAFTAN GÜNEŞ ALACAK ŞEKİLDE  YAPILIRMIŞ. BAZI PENCERELERE DIŞARDAN KAPATILAN TAHTA KEPENKLER YAPILIRMIŞ. BAZILARINA İÇERİ GİRİLMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN DEMİR MUHAFAZA TAKILIRMIŞ. BAZILARINADA HEM DEMİR MUHAFAZA HEMDE CAMIN KIRILMASINI ÖNLEMEK İÇİN ELEK TELİ TAKILIRMIŞ.  DAHADA ESKİ ZAMANLARDA CAMIN KOLAY BULUNMADIĞI DÖNEMLERDE PENCERELERE MUŞAMBA ÇEKİLİRMİŞ. ONDAN ÖNCEKİ DEVİRLERDE DE  PENCERE VE KAPILARA KİLİM, ÇUL VB. ŞEYLER ÇEKİLİRMİŞ. HASMI OLANLAR PENCERE ÖNÜNDE YATMAZMIŞ.  GECE PENCERE ÖNÜNDE OTURMAZMIŞ. GELİN VE KIZLARIN YOL PENCERESİNE ÇIKMALARI OTURMALARINA MÜSAADE EDİLMEZMİŞ.

                   

GADAK/ ÇİVİ / MIH : AGAÇTAN YADA DEMİRDEN , BİR UCU SİVRİ BİR UCU BAŞLIKLI İKİ ŞEYİ TUTTURMAK İÇİN KULLANILAN ŞEY. YAKIN ZAMANA KADAR  EL YAPIMI ÇİVİLER HARİÇ DİĞERLERİ YURT DIŞINDAN GELİRMİŞ. HALK  ÖZELLİKLEDE AHŞAPLARDA YİNE AHŞAP ÇİVİSİ KULLANARAK TUTTURMA İŞİNİ YAPARMIŞ.KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.29.09.2011

B-EVLERDE AYDINLATMA: 

  

             GAZ LAMBASI                  GEMİCİ FENERİ                    İDARE             LÜKS LAMBASI              LÜKS LAMBASI

     

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

EVLERDE GAZ LAMBALARI KULLANILIRMIŞ. AHIR VEYA SAMANLIKLARA , DIŞARIYA GİTMEK İÇİNDE  ÇIRA  (İÇİNDE GAZ YANAN, FİTİLLİ,  HUNİ ŞEKLİNDE TOPRAKTAN VEYA TENEKETEN  YAPILMIŞ TUTMAK İÇİN KULPU  OLAN ALET )KULLANILIRMIŞ. ÇIRA FİTİLİNDEN TUTUŞTURULARAK YAKILIRMIŞ.  DIŞARIDA RÜZGARDAN SÖNMESİN DİYE ELLE SİPER YAPILIRMIŞ .ÇOGU ZAMAN GAZ YERİNE-ÇÜNKÜ GAZ ZOR BULUNURMUŞ- KETEN TOHUMU YAĞI OLAN BEZİR YAĞI  KULLANILIRMIŞ. BEZİR HEM KÖTÜ KOKAR HEMDE ÇOK İS ÇIKARTIRMIŞ. ( KETEN:ZEREK BEZİR : KETENGİLLER FAMİLYASININ ÖRNEK BİTKİLERİDİR.  ANAYURDU AKDENİZ HAVZASIDIR. 100 KADAR KETEN TÜRÜ OLUP BU TÜRLERDEN BAZISI ÜLKEMİZDE YETİŞMEKTEDİR. BUNLARDAN YABANİ KETENİN KÜLTÜRE ALINMASIYLA ELDE EDİLEN KETEN BİTKİSİ KONUMUZLA EN ÇOK  İLGİLİ OLAN TÜRDÜR. 30-100 CM. BOYLANABİLEN BİR YILLIK BİR TARIM BİTKİSİDİR.  BİTKİNİN TEPESİNE DOĞRU DALLARA AYRILAN YEŞİL RENKLİ GÖVDESİ : ALMAŞIK DİZİLİ, UCU SİVRİ VE UZUNCA BİÇİMLİ YALIN YAPRAKLARI : YAZ BOYUNCA AÇAN GÖK MAVİSİ RENGİNDE 5 TAÇYAPRAKLI,  SÜS ÇİÇEĞİ GİBİ GÜZEL GÖRÜNÜŞLÜ ÇİÇEKLERİ VARDIR. OLGUNLAŞAN ÇİÇEKLERİ,  BİR UCU SİVRİ, YUVARLAK BİÇİMLİ, HER BİRİ 2 TOHUM TAŞIYAN 5 GÖZLÜ KAHVERENGİ MEYVELERE DÖNÜŞÜR.  KİREÇLİ TOPRAKLI VE ILIMAN İKLİMİ SEVEN KETEN BİTKİSİ, TOHUMLARIYLA ÜRETİLİR. KETEN BİTKİSİNİN TOHUMLARINDA LİNOEİK,  LİNOLENİK VE OLEİK ASİTLERİ İÇEREN % 30-40 ORANINDA SABİT YAĞ: YAPIŞKAN BİTKİ SIVISI,  PROTEİN VE PROMARİN ADI VERİLEN GLİKOZİT BULUNUR. BİTKİNİN TOHUMLARINDAN ELDE EDİLEN VE BOYACILIK,  MUŞAMBA YAPIMI,  KİMİ ZAMAN DA BESİN ENDÜSTRİLERİNDE SIKÇA KULLANILAN BU YAĞA BEZİR YA DA BEZİRYAĞI DENİLİR.  (KETEN TOHUMLARINI ADİ HARARETLE ISITMAKLA ELDE EDİLEN YAĞ.  HAVADA DURDUKÇA KOYULAŞIR, KATILAŞIR VE BİR YERE SÜRÜLÜNCE KURUR.  HOŞ KOKULU VE İNCE BİR TABAKA HALİNDE CİLA GİBİ KURUYAN BİR YAĞ OLAN BEZİR YAĞI BOYACILIKTA, TEKNİKTE KULLANILMAKTADIR) BİTKİNİN TOHUMLARI EZİLİP YAĞI ALINDIKTAN SONRA KALAN KÜSPESİ DEĞERLİ BİR HAYVAN YEMİ OLUR.  KETENİN GÖVDESİNDEN ELDE EDİLEN LİFLER DE,  MAKBUL SAYILAN KETEN İPLİĞİ YAPILMAK ÜZERE DOKUMACILIKTA KULLANILIR.) ÇIRA BEZİR KADAR İS ÇIKARMAZMIŞ. EVLERİN TAVANLARI  VE DUVARLARI AYDINLATMADA KULLANILAN GAZ / ÇIRA VEYA BEZİR YAĞI İSİ NEDENİYLE SİMSİYAH OLUR KURUM BAĞLARMIŞ. EVLER BÖYLE KULLANILIRMIŞ. BADANA YAPILMAZMIŞ. SONRALARI AYDILATMADA GEMİCİ FENERLERİ, LÜKS LAMBALARI KULLANILMAYA BAŞLAMIŞTIR.  SONRADA GAZLA ÇALIŞAN LÜKSÜN YERİNİ TÜP GAZLA ÇALIŞAN LÜS LAMBALARI VE EN SONUNDADA  ELEKTRİKLİ  AMPÜL ALMIŞTIR. GAZ LAMBALARININ İÇİNDE FİTİL OLUP DIŞINDA CAMI OLURMUŞ. CAMI  HERGÜN GELİNLER , KIZLAR SİLEREK TEMİZLERMİŞ. CAMI KIRMAK BÜYÜK SUÇ KABUL EDİLİRMİŞ. ÇÜNKÜ GELECEK PAZARA KADAR  BEKLENECEK , HELE BİRDE PARA YOKSA  CAMSIZ DURULURMUŞ. YAZDAN BİR KAÇ TANE YEDEK CAM ALINIR  KIRILMAYACAK BİR YERE ASILIRMIŞ. LÜKS DE GAZ LAMBASININ DEĞİŞİK  BİR MODELİ OLUP GÖMLEK DENEN BİR FİTİLİ OLURMUŞ . VE İLK YAKILMASI İSPİRTO İLE YAPILIRMIŞ . BEYAZ IŞIK SAÇARMIŞ. İLK YAKILMASI ESNASINDA GÖMLEĞİ DÜŞÜRMEDEN YAKMAK GEREKİRMİŞ. GÖMLEK DÜŞERSE LAMBA YANMAZ VE IŞIK VERMEZMİŞ.  PAZARDAN YEDEK GÖMLEK ALINARAK  SAKLANIRMIŞ. KAYNAK: İNTERNET TEN ALINMIŞTIR.

C-EV BOYALARI :

EVLERİN DUVARLARI UZUNCA BİR SÜRE SAMANLA KARIŞTIRILMIŞ TOPRAK SUVAYMIŞ. DAHA SONRA KİREÇLE KARIŞTIRILAN  KUM SUVAYA DAHA SONRADA KİREÇ KUM VE ÇİMENTO KARIŞIMI SUVAYA  GEÇİLMİŞ. EVLERİN DUVARLARI TOPRAK SUVA OLDUĞU DÖNEMLERDE; BADANA OLARAK PEYAZ PEKMEZ TOPRAGI KULLANILIRMIŞ. BU TOPRAK SULANDIRILIP ÇALI SÜPÜRGESİ  İLE HANIMLAR TARAFINDAN  EVİN DUVARLARINA  SÜRÜLMEK SURETİ İLE EVLERİN İÇİ VE DIŞI BADANA EDİLİRMİŞ. BU BADANANIN ÖZELLİĞİ YÖRESEL TABİRLE “EVLER BURCU BURCU TOPRAK KOKAR”MIŞ. BU BADANANIN ÖZELLİĞİ OPRAK KOKUSUNUN OLMASIYMIŞ. SON DERECE SAĞLIKLI BİR BOYA OLUP EVİN DUVARLARI TERLEMEZ VE NEFES ALIRMIŞ. ESKİ DÖNEMLERDE KULLANILAN  DOĞAL BOYALAR  DOĞADAKİ DÖRT MADDEDEN  ELDE EDİLİRMİŞ.1-RENKLİ KAYA VE TOPRAKLARDAN ELDE EDİLEN TOPRAK BOYALAR.2-  BİTKİLERİN DALLARINDAN VE KÖKLERİNDEN ELDE EDİLEN KÖK BOYALAR. 3- HAYVANLARDAN ELDE EDİLEN BOYALAR. 4- MADENLERDEN ELDE EDİLEN BOYALAR. 1- TOPRAKDAN ELDE EDİLEN  BOYALAR: BU BOYALAR  RENKLİ KAYA VE TAŞLAR EZİLEREK ELDE EDİLİRMİŞ. “KIRMIZI  VE TONLARI” KIZIL RENK TOPRAKTAN ELDE EDİLİRMİŞ. 2- BİTKİLERDEN ELDE EDİLEN BOYALAR: BAZI BİTKİLERİN TAMAMI BOYA İÇİN KULLANIRKEN BAZILARININ BELİRLİ KISIMLARINDAN YARARLANILIRMIŞ. BOYA ELDE EDİLEN BİTKİLER DE İKİ GRUBA AYRILIRMIŞ. A- ÇİÇEKLER, YAPRAKLAR VE TOHUMLARLARDAN ELDE EDİLEN BOYALAR: LACİVERT VE MAVİ RENKLER,ÖNCELERİ ÇİVİT OTUNDAN DAHA SONRALARI İSE İNDİGO BİTKİSİNİN YAPRAKLARINDAN ELDE EDİLİRMİŞ. SARI RENK YILDIZ  ÇİÇEĞİ ,İRİS,KAYNAR OTU, PAPATYA, GİBİ ÇİÇEKLERDEN ELDE EDİLİRMİŞ. B- AĞAÇ DALLARI,KÖKLERİ VE KABUKLARINDAN ELDE EDİLEN BOYALAR : KIZIL AĞAÇ KESTANE ,KIZILÇAM GİBİ AĞAÇLARIN DAL VE GÖVDE GİBİ KABUKLARINDAN “KAHVERENGİ” RENK ELDE EDİLİRMİŞ.

3-HAYVANLARDAN ELDE EDİLEN BOYALAR:  MUREX, PURPURA ADLI İKİ KABUKLU DENİZ HAYVANININ SALGI BEZLERİNDEN “MOR VE EFLATUN” RENKLER ELDE EDİLİRMİŞ. KIRMIZI BÖCEĞİ DENİLEN BÖCEKTEN “KIRMIZI RENK” ELDE EDİLİRMİŞ. HAYVANSAL BOYALARIN ELDE EDİLEBİLMESİ GÜÇ OLDUĞUNDAN PEK KULLANILMAZMIŞ.KÖYÜMÜZDE ÜRETİMİ YOKTUR. - MADENLERDEN ELDE EDİLEN BOYALAR:“SARI RENK” POTASYUMDUR, KROMAT İLE ARSENİK SÜLFÜRDEN ELDE EDİLİRMİŞ. “BEYAZ RENK” KURŞUN KORBANATIN TABİATTAKİ DOĞAL ŞEKLİNDEN ELDE EDİLİRMİŞ. “MISIR MAVİSİ” DE KİREÇ VE BAKIR TOZU KARIŞIMINDAN ELDE EDİLİRMİŞ. “SİYAH”KÖMÜR TOZUNDAN, YANMIŞ KEMİK İSİNDEN VE HAT SANATINDA KULLANILAN, KANDİL YAĞI İSİNDEN ELDE EDİLİRMİŞ.KANDİL YAĞI İSİNDEN ELDE EDİLEN BOYADAN  MÜREKKEP YAPILIRMIŞ.TABİİ BOYALARIN TARİHİ SÜRECİ VE  HAZIRLANMASI:TABİATTAN ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE TEMİN EDİLEN BU HAM MADDELER BİR TAKIM İŞLEMLERDEN GEÇERİLEREK BOYA HAM MADDESİ HALİNE GETİRİLİRMİŞ. DOĞAL  BOYALARIN KULLANILDIĞI DÖNEMLERDE GÜNDE 5 İLA 10 KG. BOYA ANCAK HAZIRLANIRMIŞ. BU İŞLEMLER DE DÜZ TAŞ YADA MERMER ÜZERİNDE BOYA SIVAMA BIÇAĞI OLARAK KULLANILAN MÜŞTEREK ADI VERİLEN BASİT BİR ALETLE YAPILIRMIŞ. BİR YANDAN EZME İŞLEMİ DEVAM EDERKEN BİR YANDAN DA İÇİNE SU İLAVE EDİLİRMİŞ.BOYA İYİCE EZİLDİKTEN SONRA İLAVE EDİLEN SU İLE ERİTİLEN BU TOPRAK,( BOYALARIN UZUN SÜRE DAYANABİLMESİ İÇİN ) İÇİNE YUMURTA SARISI İLAVE EDİLİRMİŞ. BUNUNLA BOYA PARLAKLIK,KALICILIK VE HAFİF BİR KABARIKLIK KAZANIRMIŞ. YUMURTA SARISI ÇABUK KURUYAN BİR MADDE OLDUĞUNDAN  AZ MİKTARDA KATILIRMIŞ. TABİİ BOYALAR ELDE EDİLİRKEN ,ÖNCE SUYLA KAYNATILIR VE İÇİNE ARAPZAMKI VE KİTRE KARIŞTIRILIR, KARIŞIM KIVAMA GELDİKTEN SONRA İÇİNE ÇİNKO TOZU,BEZİR YAĞI İLAVE EDİLEREK BOYA KULLANIMA HAZIR HALE GETİRİLİRMİŞ.BOYAYA YAPIŞTIRICI ÖZELLİĞİ KAZANDIRMAK İÇİNDE ARAP ZAMKI, TUTKAL VEYA KİTRE KATILIRMIŞ. BU İŞLEMLERİN GÜÇLÜĞÜ VE PAHALI OLAMASI NEDENİYLE 18, YÜZYILDAN SONRA YOĞUN OLARAK TUTKAL KULLANILMAYA BAŞLAMIŞTIR. TUTKAL SUYUNA PARLAKLIK KATMAK İÇİN SAF PEKMEZ VE ÜZÜM SUYU KARIŞTIRILIRMIŞ.BOYA İÇİNDEKİ TUTKAL FAZLA OLURSA ÇATLAMAYA YOL AÇARMIŞ. KAYNAK:BİR KISMI İNTERNET SİTESİNDEN ALINARAK DÜZENLENMİŞTİR.

D-EV SERGİLERİ

EVLERDE TABANLARDA EKONOMİK DURUMA GÖRE SERGİ OLURMUŞ. SERĞİ HASIR,KİLİM HALI,SAVAN, CİCİM VB.DİR. YERLERDE VEYA SEDİRLERDE YASTIK,KIRLENT,  YERDE MİNDER VE KÖŞE MİNDERİ OLURMUŞ-KÖŞE MİNDERİNE BÜYÜKLER,HATIRI SAYIRIL KİŞİLER ,MİSAFİRLER OTURURMUŞ. DUVARLARA SÜS AMAÇLI HALI ASILIRMIŞ. BUNLAR BAZEN RESİMLİ HALIDA OLURMUŞ.(RESİMLİ HALILAR KIBLEYE ASILMAZ Kİ NAMZ KILARKEN İNSAN SIFATI GÖRÜLMESİN DİYE.) BU HALILARDA  SARAYDAN KIZ KAÇIRMA, KAHVECİ GÜZELİ, GEYİKLİ DOGA MANZARASI VEYA DÖNEMİNE GÖRE CAMİ,KABEE, BOGAZ KÖPRÜSÜ RESMİ OLURMUŞ, DUVARLARDA BAŞ KÖŞEDE KURANI KERİM ASILIRMIŞ. VARSA DİĞER KİTAPLARDA  RAFLARA KONURMUŞ. AİLE BÜYÜKLERİNİN RESİMLERİ VARSA ONLAR ASILIRMIŞ. DÖNEMİNE GÖRE VE SİYASİ ,DİNİ MESHEPSEL DURUMUNA GÖRE DUVARDA   DEVLET BÜYÜKLERİNİN RESİMLERİ OLURMUŞ .SON 50-60 YILLIK DÖNEMDE DUVARLARA SAAT,RADYO , TELEVİZYON VE TELEFONKONMAYA BAŞLAMIŞ. ÖLENLERİN RESİMLERİNİN ÜZERİ,İŞLEMELİ BİR BEZLE KAPATILIRMIŞ. DUVARDA AYRICA  VARSA TÜFEK,FİŞEKLİK,KILIÇ,BIÇAK,KAMA ,HANÇER,SALDIRMA,PALA,TESBİH ASILI OLURMUŞ. EVİN İÇ DEKORU SAHİBİNİN EKONOMİK DURUMU İLE DOĞRU ORANTILIYMIŞ.EVDE KULLANILAN SÜPÜRGELER  İSE ŞUNLARDIR. 

KÖYLERDE DOĞADA YETİŞEN PEK ÇOK ŞEY,DEĞİŞİK AMAÇLAR İÇİ KULLANILIR.YUKARIDA İKİ FARKL"SÜPÜRGE"GÖRÜYORSUNUZ.İLKFOTOĞRAFTAKİ, BOSTAN SÜPÜRGESİ, DİĞERİ İSE KADIN SAÇI SÜPÜRGEDİR.

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

E-YATAK/YORGAN İSİMLERİ: YATAK:DÖŞŞEK-YORGAN:YORGAN-YASTIK:YASTIH-ÇARŞAF:ÇARŞAF- YORGAN YÜZÜ:MİLEFE,MELEF-YASTIK YÜZÜ:GILIF-BOHÇA:BOHAÇA-YATAK KONULAN YER:YÜKLÜK-YATAK YAPMA-YATAK SERME:ÖRTÜ AÇMA,ÖRTÜ YAPMA.

F- O DÖNEMLERDE EVLERDE DUVARLARA   ASILAN RESİMLER:EVLERDE ASILAN RESİMLER MANZARA VE HAYVAN RESİMLERİ OLUP, BUNLARDA 1950’LERDEN SONRADIR. ONDAN ÖNCE, DİNEN RESİM GÜNAH KABUL EDİLDİĞİNDEN ASILMAZMIŞ  VE YOKMUŞTA. 1950’LERDEN  SONRA  AİLE ODALARINA ATATÜRKÜN, İNÖNÜNÜN,MENDERESİN AİLE BÜYÜKLERİNİN  ÇERÇEVELİ RESMİNİ YAPTIRIP ASMAK 1990’LI YILLARA KADAR DEVAM  EDEN BİR MODA / AKIM OLMUŞ. SONRA BUDA KALKMIŞ. O RESİMLERDE YOK OLUP GİTTİ. RESİM ÇEKTİRMENİN GÜNAH OLDUGUNA İNANILDIĞI İÇİN YAŞLILARIN RESİMLERİNİ BULMAKTA ZORLANMAKTAYIZ.RESMİ NAİKAHLAR VE NUFÜS KAYITLARI EPEY BİR SÜRE RESİMSİZ YAPILMIŞ.HALEN ODA DUVARLARINA SÜS OLARAK KİLİM VE HALILAR ASILMAKTADIR.BUNLARDA DA İNSAN RESMİ YOKTUR.”NAMAZ KILINAN YERE /KIBLEYE GELECEK ŞEKİLDE /RESİM ASILMAZ” DİYE DİNİ HÜKÜM VARDIR.

G-BANYO :

BU GÜNKÜ ANLADIĞIMIZ MANADA BİR BANYO  DÜZENEĞİ YOKTUR.. EVLERİN   ODALARINDA, UYGUN BİR KÖŞEDE ÇAGLAK VEYA ÇAĞ DENEN BİR  BANYO DÜZENİ VARDIR. BANYO YAPILACAK SU DIŞARIDA TANDIR,OCAK VEYA SOBALARDA ISITILARAK,  KOVALARLA BURAYA GETİRİLİR. BURADA  TASLA / MAŞRAPA İLE VUCUDA DÖKÜLMEK  SURETİ İLE YIKANILIR /   ÇİMİLİRMİŞ . EVLERDE SU  TESİSATI YOKMUŞ.  SULAR ;KUYULARDAN VE KÖY ÇEŞMESİNDEN AKŞAM  VE SABAH GÜNDE İKİ SEFER GELİN VE KIZLAR TARAFINDAN GÜÜM,AŞIRMA,HELKE, KOVA, PATLAK,TENEKE, DEVECİ DİYE İSİMLENDİRİLEN ÇEŞİTLİ SU TAŞIMA KAPLARI İLE DEFALARCA - OMUZLARDA , EŞEKLE VEYA ELLE –GİDİP GELİNEREK EVE GETİRİLİRMİŞ. BİRDE BU KONUDA MEŞUR BİR SÖZ VARDIR. “OLURSA OLUR SUYU, OLMASSA HAMUR SUYU “ DİYE ANLAYANLAR ANLADI. ANLAMAYANLAR DA ANLAYANLARA SORSUN.SU İDARELİ KULLANILMAK ZORUNDAYMIŞ. GELİN VE KIZLARIN EN ÇOK ZORLANDIĞI EV İŞLERİNİN BAŞINDA SU TAŞIMA GELİRMİŞ.FAKAT  AYNI ZAMANDA BU  SU TAŞIMA İŞİ KIZLARIN SEVGİLİYİ/ YARİ/ YAVUKLUYU GÖRME SAATİ, GELİNLERİN DEDİKODU VE  ELİŞİ ÖRNEKLERİ ALMA SAATİYMİŞ. BU BAKIMDANDA BUNU BU GÜNKÜ MANADA HANIMLARIN GÜNÜNE BENZETEBİLİRİZ.SIKIŞIK DURUMLARDA AHIRDA BANYO YAPILDIĞI DAHİ OLURMUŞ.  

RESİMDE ODALARDA BULUNAN ,DUVAR YADA YÜKLÜK İÇİNE GÖMÜLMÜŞ, AHŞAPTAN,MİSAFİR VE EBE BEYN BANYOSU OLARAK KULLANILAN  GÖMME BANYO GÖRÜLMEKTEDİR.

H-ISINMA ARAÇLARI:                                                                                                                                     TANDIR,SOBA,MANGAL,MANTIZ,ŞÖMİNE İLE ISINILIRMIŞ.VEYA MANGALA KÖZ ALINARAK ODAYA KONUR ONUN SICAKLIĞI İLE ISINILMAYA ÇALIŞILIRMIŞ. BİRDE EVLER AHIRLARIN ÜZERİNE YAPILIRMIŞ Kİ AHIRIN SICAKLIĞINDAN HAYVANLARDA  İNSANLARDA FAYDALANABİLSİN. YAKACAK OLARAK; TEZEK-KERPİÇ- SAÇMA,KERME ODUN,ESKİ SAMAN ,BAĞ BAHÇE KÜTÜKLERİ KULLANILIRMIŞ.

1-MANTIZ :  MANGAL'IN BİR DİĞER ADIDIR ÇOĞU YERLERDE, KİMİ YERLERDE İSE MANGAL FAMİLYASINDAN AMA DAHA FAZLA DUMAN ÇIKARAN BİR GEREÇTİR.HELKE'NİN İÇİ SAMAN VE TOPRAKLA DOLDURULUR,ALTINDA KÜLLERİN DÜŞMESİ İÇİN BİR DELİK BIRAKILMAK SURETİYLE.BU DELİKTEN YUKARI DOĞRU UZUN BİR BOŞLUK BIRAKILIR. BOŞLUKLA, DELİK ARASINDA MAZGALA BENZER BİR TERTİBAT KURULMALIDIR. BÖYLECE, GELENEKSEL KOVADAN MANGAL SURETİNDE, YEMEKLER YAPMANIZI SAĞLAYAN BİR DÜZENEK SAHİBİ OLURSUNUZ.İŞTE BUNA MANTIZ DENİR.

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

2-ÇAKMAK VE KAV NEDİR : KAV:AĞAÇLARIN GÖVDESİNDE VEYA DALLARINDA YETİŞEN BİR TÜR MANTARDAN ELDE EDİLEN VE ÇABUK TUTUŞAN, SÜNGERİMSİ MADDE. HALK AĞZINDA  YILANIN DERİ DEĞİŞTİRİRKEN ATTIĞI DERİ OLARAK BİLİNİR.

A-KAV MANTARI (FOMES FOMENTARİUS): AĞAÇLARA, ÖZELLİKLE KAYIN AĞACINA DADANAN VE ODUNDA BEYAZ ÇÜRÜKLÜĞE NEDEN OLAN MANTAR.MANTARIN ETLİ KISMI KAV YAPIMINDA KULLANILMAKTADIR. MEŞE VE KAYIN KAV MANTARLARININ ORTA KISIMLARI DİLİM DİLİM KESİLİR VE TOKMAKLA YUMUŞATILIRSA ÇOK YUMUŞAK YAPRAK HALİNİ ALIR VE KAN DİNDİRMEYE YARAR.KAV MANTARLARININ İÇLERİ KÜÇÜK KÜÇÜK UFALANIRSA VE ÜSTÜNE BİR KIVILCIM DÜŞTÜĞÜ ANDA HEMEN KOR OLACAKTIR. KORU İÇİNDE ÇOK ZAMAN DİLİMİ İÇİNDE TUTABİLEN İRİ MANTARDIR. DOĞADA ATEŞ YAKMAK İÇİN ÇOK İŞE YARAR. UFALANMISŞOLAN KAV PARCACIKLARININ ÜSTÜNE ÇAKMAK TASI YA DA YANINIZDA VARSA KIVILCIM CIKARACAK BİR MALZEMEYLE UZUN VE SIK UFLEMENİZLE KOR KISA SUREDE OLUŞACAKTIR.DİĞER BİR UYGULAMADA DAMANTAR MEŞE KÜLÜ İLE SUDA KAYNATILARAK SAFLAŞTIRILIR. SONRA KURUMAYA BIRAKILIR. KURUYUNCA TOKMAKLA DÖVÜLÜR. BELİRLİ PARÇALARA AYRILARAK ÇAKMAKTAŞI VE ÇELİK DEMİRLE BİRLİKTE KAV KESESİNE KONUR. MANTAR, DÖVÜLME İŞLEMİNDEN SONRA POTASYUM NİTRAT ÇÖZELTİSİYLE ISLATILIP KURUTULURSA DAHA KOLAY TUTUŞUR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

B-ESKİDEN KİBRİT  YOKMUŞ. KİBRİT ÇOK SONRALARI İCAD OLMUŞ. KÖYDE ATEŞ ÇAKMAKTAN SAĞLANIRMIŞ. ÇAKMAKTA GÜNÜMÜZDE KULLANDIĞIMIZ ÇAKMAKLARDAN DEĞİL.  DEMİRCİLER, ÇELİK BİR METALDEN, BÖBREK ŞEKLİNDE BİR DEMİR EĞERMİŞ. BUNUN ÜST  TARAFI EĞİLİP,  PARMAKLA TUTULACAK ŞEKİL VERİLİRMİŞ. KİŞİ BU ÇAKMAĞI SAĞ ELİNE ALIR, ÇOK SERT BİR TAŞ (ÇİNĞİ TAŞI DENEN) OLAN ÇAKMAK TAŞINIDA SOL ELİNE ALIR, BU ÇAKMAK TAŞININ ÜSTÜNEDE “KAV “ DENEN BİR PARÇA BEZ YERLEŞTİRİR, KUVVETLİCE  DEMİRİ ÇAKMAK TAŞINA VURUR, ÇIKAN KIVILCIM, O KAV DENEN BEZ PARÇASINI TUTUŞTURUR, KİŞİDE ÜFLEYEREK ONU ALEV HALİNE GETİRİRMİŞ. BÖYLECE ATEŞ YAKILMIŞ. KAVIN YAPILIŞI İSE ŞU ŞEKİLDE OLURMUŞ. BAHARDA KYUNLAR KIRKILIP YAPAĞI ELDE EDİLİNCE, BU  YAPAĞI YIKANMYA GÖTÜRÜLÜRMÜŞ. ERKEKLER ELLERİNE BÜYÜKÇE BİR PAMUK BEZ ALIR, YAPAĞILARI /YÜNLERİN YIKANMAYA BAŞLANAN İLK KÖPÜKLÜ SUYU İLE BU BEZİ İYİCE EMDİRE EMDİRE ISLARLAR, SONRADA KURUTURLARMIŞ. BU BEZ ÇOK ÇABUK TUTUŞAN BİR HALE GELİRMİŞ. ATEŞ YAKILACAĞI ZAMANDA BU BEZDEN PARÇA PARÇA KOPARILARAK YUKARDA ANLATILDIĞI ŞEKİLDE KULLANILIRMIŞ.

H-KİLER:EVLERDE YİYECEK VE İÇECEKLERİN MUHAFAZA EDİLDİĞİ BÖLÜMLERE KİLER DENİR.KİLERLER MUHAFAZALI ,KAPISI KİLİTLİ YERLERDİR. BURAYA ÇOLUK ÇOCUK VE ZARARLI HAYVANLARIN GİRMESİNİ ÖNLEYİCİ TEDBİRLER ALINIRMIŞ. KİLERİN ANAHTARI KAYNANADA VEYA BÜYÜK GELİNDE DURURMUŞ. HERKES RAST GELE KİLERE GİREMEZMİŞ. KİLERE GİREN BESMELE ÇEKERMİŞ.

I KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

BAKIR EŞYA; BAKIRDAN VE PİRİNÇ DİYE TABİR EDİLEN BAKIR VE ÇİNKONUN KARIŞIMINDAN ELDE EDİLEN MADDEDEN İŞLENEREK ELDE YAPILIRmış.kullanılırkende yüzleri kalaylanırmış. Kalaylanmadan veya kalayı eskimiş kapların kullanılmasında zehirlenmeler olurmuş.

-MUTFAK:MUTFAKLARIMIZI TANIMADAN ÖNCE YÖRESEL MUTFAKLA İLĞİLİ BİR KAÇ  KELİMENİN ANLAMINI AŞAGIDAKİ SÖZLÜKTE VERELİM.

AŞHANE- AYŞENE: MUTFAK-BAĞA :İKİ KULPLU BİR ÇEŞİT KAHVE TEPSİSİ-BANDİL: KÜÇÜK TESTİ-BARDAK :TOPRAK TESTİ-BEDEN:BAKIR SAHAN-BODİÇ:KÜÇÜK TESTİ-BODUÇ:FIÇI-BOĞ : SOFRA BEZİ-BULGULU SENEK:TOPRAK TESTİ-CABA :TOPRAK TENCERE-CAĞA:DERİ VE BEZDEN YAPILAN BÜYÜK TORBA-ÇATURA: AĞAÇ SU TESTİSİ-ÇENTE:ÇİNKO SAHAN VE TAS KAPAĞI-ÇORK:OCAK-ÇALPAK HATUN:BÜYÜK YAYIK-ÇAMÇAK:TAHTA MAŞRAPA-ÇEKEL : KÜÇÜK NACAK-ÇOMÇA :BÜYÜK AĞAÇ KEPÇE-ÇÖMÇÜ:TOPRAK İBRİK-DÖVCE:HAVAN-EĞRİ:BIÇAK-EYSERENİ ŞİRAN:HAMUR KAZIMA ALETİ-ENGE:KÜÇÜK BIÇAK-ERSİN:DEMİRDEN HAMUR KAZIMA ALETİ-GELDER : AĞAÇTAN SU, YOĞURT YA DA YAĞ KABI-GIRGIRI : AĞZI DAR TESTİ-GÖLEK:YAĞ KUTUSU-HARANI : İKİ KULPLU KÜÇÜK KAZAN-HERENİ : BÜYÜK TENCERE-HELKE : KOVA-İLİSTİR: KEVGİR-İSKEMBE : TAHTADAN YAPILMIŞ OTURAK-KAŞIKLA : KÜÇÜK TESTİ-KATIK: AYRAN-MENGEL  : BAKRAÇ-NAYLON  : PLASTİK-OKLAÇ-OKLAGAÇ : OKLAVA-PİŞİRGEÇ :TAHTADAN YUFKA ÇEVİRME ALETİ-SERGEN :TAVANLARA YAKIN KONULAN RAF-SUSAK :AĞAÇ MAŞRAPA-SUVAN  : SOĞAN-SAPSAK : BAKIR, TENEKE, ÇİNİ YADA ÇİNKODAN YAPILMIŞ SU KABI-SİTİL : BAKIRDAN SAPLI ŞEKERLİK-TAHAR : AĞZI GENİŞ KULPSUZ KAP-TANDIR : KÜÇÜK FIRIN-TEREK: RAF-TINGIR  : TEPSİ-YANGI : KULPLU KÜÇÜK KAP-YASLAHAÇ : HAMUR AÇMA TAHTASI-YUNAK  : İÇİNDE BİR ŞEY YIKANAN KAP- LEĞEN:İLRI-TENCERE:ÇENCERE-KAZAN:GAZAN-TABAK:SEHEN-ÇANAK:ÇANAH-KEPÇE :SAPLAH-ÇAY BARDAĞI:KUPA-AĞAÇKEPÇE:ÇÖMÇE-İBRİK:IRBIH-TESTİ:DESTİ-BAKRAÇ:BAHRAÇ-KOVA:GOVA- KÜÇÜK LEĞEN:AŞ İLNİ-KAHVE CEZVESİNE:GAYFE CEZVESİ-FİNCAN:FİLCAN-KAŞIK:GAŞŞIH-ÇANAK: ÇANAH- ÇÖLMEK:ÇÖMLEK- TENEKE:TENİKE-SÜTLÜK:AHŞAP EVLERİN İKİNCİ KATLARINDA KUZEY YA DA GÜNEŞ GÖRMEYEN TARAFLARINA SIK ÇITALARLA BİR ÇIKMA YAPILIR. HAVADARLIĞI NEDENİYLE İÇ KISMI SERİN OLUR, BURAYA SÜT, YOĞURT GİBİ SERİNDE DURMASI GEREKEN YİYECEK MADDELERİ KONURDU. EVİN BU BÖLÜMÜNE SÜTLÜK DENİRDİ.SAHAN: YEMEK TABAGI.- TAS: AYRAN VE SU İÇMEDE KULLANILAN KAP.-KAZAN: YEMEK PİŞİRMEYE YARAYAN KAP.-MASERE KAZANI:ŞİRA/PEKMEZ PİŞİRMEDE KULLANILANKAP.-TEŞT:HAMUR YUGURMA VE ÇAMAŞIR YIKMADA KULLANILAN KAP.-KİL LEĞENİ:KADINLARIN ÇAMAŞIR YIKARKEN  KULLANIDKLARI KİLİN VE BANYO YAPARKEN SAÇLARININ YUMUŞAMASI İÇİN SÜRDÜKLERİ KİLİN  YOĞURULDUĞU KAP.-SEFER/SEFERİYE TASI: YEMEK TAŞIMADA KULLANULAN ÇOK KATLI KAP.-MAŞRAPA: SU AYRAN VB. İÇİLDİĞİ KÜÇÜK BARDAK.-SATIL /ŞİTİL: SU TAŞIMADA  SÜT SAGMADA KULLANILAN KÜÇÜK KAP.-PAŞA MANGALI: İÇİNE KÖZ KONULARAK ODALARA KONULAN ISINMADA KULLANILAN BİR KAP.-İBRİK:EL YÜZ  YIKAMADAVE TUVALETE GİDERKEN KULLANILAN  SU KABI.-SEMAVER:  ÇAY PİŞİRME KABI.-SİSNİ/TEPSİ:YEMEK YEMEKÜZERE KURULAN SOFRADA  TABAK BARDAK  TEPSİ VB.NİN İÇİNE KONULDUĞU MASA DİYEBİLİRİZ. SÜRAHİ:SOFRADA  İÇME SUYUNUN BULUNDUĞU KAP.

GENEL OLARAK ESKİ MUTFAKLARIMIZ: 

EVDEN AYRI AMA EVE BİTİŞİK YERLERDE OLURMUŞ. İÇLERİNDE SU BULUNMAZMIŞ. SU TAŞIMA İLE GETİRİLİRMİŞ. TAŞTAN TAVANI HEZEN DENEN AGAÇLARLA  ÖRTÜLMÜŞ, ONUN ÜSTÜDE SALTAŞI VE TOPRAKLA ÖRTÜLMÜŞ DAMLARDAN OLUŞURMUŞ. MUTFAKTA BİR TANDIR YADA OCAK BULUNURMUŞ VEYA BUNLARIN AYRI AYRI YERLERDE OLDUGUDA OLURMUŞ. MUTFAK TAVANINDA DUMANI ÇEKMESİ İÇİN  BİR PENCERE VEYA DELİK OLURMUŞ.ATIK SULAR DIŞARDA BİR ÇUKURA VERİLİRMİŞ. MUTFAK ATIK SUYU İLE BANYO ATIK SUYU BİR  ÇUKURA VERİLMEZ VE BU GÜNAH SAYILIRMIŞ.

1-BAŞ YEMEK NEDİR ? MANTI , KAVURMA VE PASTIRMA,BUYNUZLU KÖFTE(YERKEN ÇENEN BİR ÇATILAYACAK DERLER BU KÖFTE İÇİN). MİSAFİRLERE ,MİSAFİRİN DERECESİNE GÖRE YEMEK İKRAM EDİLİRMİŞ.  

2-KİYFENİ / KEYFENİ NEDİR ?MUTFAKTA YEMEK  HAZIRLAYAN KADIN/AŞÇI DEMEKTİR. KEYFENİNİN YEMEK BİLGİSİ, YAPTIĞI YEMEĞİN NEFASETİ İLE ÖLÇÜLÜRMÜŞ.HER KADIN AYNI KALİTEDE YEMEK YAPAMAZMIŞ.ÖZELLİKLE BÜYÜK MİSAFİRLER/AĞIR MİSAFİRLER GELDİĞİNDE KEYFENİ ÇOK  ARANIRMIŞ.YÖREDE YEMEGİ VE KİYFENİYİ ÖVEN ŞU SÖZ MEŞURDUR”HORİDE HORİ,BACIDA BACI, BİŞİRDİKÇE BİŞİRMİŞ. DAŞIRDIKÇA DAŞIRMIŞ.”

3-BULAŞIK NEYLE ,NERDE YIKANIRMIŞ /DETERJANLARI  NEYMİŞ ?BULAŞIKLAR MUTFAKTA BİR LEGENİN İÇİNDE TOPLUCA YIKANIRMIŞ.DETERJAN YOKMUŞ. YAGLAR SICAK SU İLE İYİCE  OVULARAK ÇIKARTILIRMIŞ. BAZI GARA / İS  OLAN KAPLARDA KÜL VE KUM İLE OVULARAK ÇIKARTILIRMIŞ. BULAŞIK SUYUNU ORTAYA DÖKMEK,YADA YOLA AKITMAK AYIP SAYILIRMIŞ. BANYU SUYUDA AYNI ŞEKİLDEYMİŞ.KAPLARIN TAMAMI BAKIR VE ÇOK AZIDA TOPRAKMIŞ.BAKIR KAPLAR KALAYLATILIRMIŞ. KALAYI AZALAN BAKIR KAPLAR ZEHİRLENMELERE NEDEN OLURMUŞ.KALAYÇILAR KÖYLERE GELİRMİŞ VEYA KAZAYA GÖTÜRÜLÜP KALAYLATILIRMIŞ.KAPLARDADA ÇEŞİTLİLİK YOKMUŞ. HERKES TOPLUCA BİR TEPSİDEN YEMEK YERMİŞ. KAŞIKLAR AĞAÇTANMIŞ.CAM  VE PORSELEN EŞYA ÇOK NADİR BULUNAN ŞEYLERMİŞ.

İ-MUTFAK MALZEMELERİ:

KAYNAK:RESİMLER İNTERNETTEN”MÜĞE VE HAYAT SAYFASINDAN G.ANTEPTEKİ “EMİNE GÖGÜŞ MUTFAK MÜZESİNDEN”ÇEKTİĞİ RESİMLERDEN ALINMIŞTIR. TEŞEKKÜR EDERİM.EKİM.2011

1-ESKİ BUZDOLAPLARI / TEL DOLAPLAR:

 EVLERDE ESKİDEN BUZDOLABI YOKMUŞ YİYECEKLERİ YA SERİN YERLERDE-İNLERİN DİP KÖŞERİNDE YADA SIK GÖZLÜ ELEK TELİNDEN DÖRT TARFI ÇEVRİLİ VE TAVANA ASILAN VEYA YERE KONAN TEL DOLAPLARIN İÇİNE  KOYARAK MUHAFA EDERLERMİŞ. TEL DOLAPTAN ÖNCEDE İN EVLERİN EN KUYTU KÖŞLERİNE VEYA EN ÇOK CEYRAN YAPAN YERLERİNE KOYARLARMIŞ.BU DOLAPLAR O ZAMANIN BUZDOLABIYMIŞ.

2-TOPRAK KAPLAR : CERE,TESTİ,ÇÖLMEK,ÜZLÜK, GÜVEÇ, ÇANAK, EKŞİ HAMUR KABI VE KÜP.

A-ÇÖMLEKLER:

TOPRAKTAN, SIRLI YADA SIRSIZ OLARAK, ÇEŞİTLİ BOYLARDA KULLANIM AMACINA GÖRE DEĞİŞEN, ÇEŞİTLİ İSİMLERDE YAPILAN TOPRAK KAPLARDIR . KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

B-CERE : YAKIN ZAMANA KADAR, UNLARIN SAKLANDIĞI DAĞAR DENİLEN AĞZI AÇIK BÜYÜK KAPLAR, KURU YİYECEKLERİN SAKLANDIĞI, PEKMEZLERİN KATILDIĞI DAR AĞIZLI KÜPLER, TEREYAĞLARININ TUZLANIP SAKLANDIĞI İKİ SAPLI KÜPCÜKLER, YOĞURT TAŞINAN ÇÖMLEKLER, SU TAŞINAN VE İÇİLEN BÜYÜKLÜ KÜÇÜKLÜ TESTİLER (DESTİLER, BODUÇLAR), YAPILMAKTAYDI.ÜRETİM MALİYETLERİNDEKİ YÜKSELMELER, MADENİ VE PLASTİK UNSURLARIN UCUZ VE EKONOMİK OLMALARI SEBEBİYLE; ÇANAK, ÇÖMLEK, KÜP, TESTİ, VAZO, SAKSI GİBİ TOPRAK KAPLARA OLAN RAĞBETİ AZALTMIŞTIR. TOPRAK KAPLARINA OLAN RAĞBET AZ DA OLSA SÜRMEKTEDİR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

KÜP: TOPRAKTAN YAPILMIŞ KAP. İÇİNE TURŞU KURULUR, PEKMEZ SAKLANIR. KÜÇÜKLERİNE TEREYAĞI KONUR. AĞIZ KISMI, ERİTİLMİŞ BALMUMU İÇİNE BATIRILARAK SERTLEŞTİRİLEN KALINCA BİR BEZLE BAĞLANIRMIŞ.

3-BAKIR KAPLAR: BAKRAÇ, GÜĞÜM, SÜZGÜ, LEĞEN, İBRİK, CEZVE, ÇAYDANLIK, KEVGİR, SAHAN, TAS, TEPSİ, TENCERE, TAVA, TEŞTİ, MAŞRAPA, MAŞA, SİTİL,ÇİNGİL,HELKE,AŞIRMA,DEVECİ, GÜÜM, KAZAN,SİNİ,TEŞT ŞEKLİNDE SAYABİLİRİZ.MUTFAKLARDA KAP KACAK  OLARAK DÖNEM DÖNEM DEĞİŞİK  ALETLER KULLANILMIŞ. TOPRAK KAP KACAGIN YERİNİ ZAMANLA BAKIR OLANLAR ALMIŞ.

SONRA ALMİNYUM VE SONRA ÇELİK KAPLAR. BİR DÖNEM SINIRLI SAYIDADA OLSA BAZI EVLERDE PORSELEN KAPLAR KULLANILMIŞ. YEMEKLER TOPLUCA BAKIR SİNİ ETRAFINDA TAHTA KAŞIKLARLA VE BÜYÜKÇE TEPSİ TABİR EDİLEN KAPLARDA TOPLUCA  YENİRMİŞ. HERKESE AYRI AYRI YEMEK TABAGI ÇOK SONRALARI HAYATA GEÇMİŞ. TOPLUCA OTURARAK  YİNE TOPLUCA BİR KAPTAN YEMEK YEMENİN HANE HALKININ BİLİNÇ ALTINDA “YARDIMLAŞMA,BİR ARADA DAHA GÜÇLÜ OLMA VE PAYLAŞMA DUYGULARINI GELİŞTİRDİĞİNE VE YEMEGİN BEREKETLİ OLDUĞUNA “ İNANILIR. AYNI ZAMANDA DA YEMEGİN İŞTAHLA YENDİĞİ ,İNSANINI İŞTAHININ AÇILDIĞI SÖYLENİR. ÇÜNKÜ KİMSE SANA  “CANIN İSTİYORMU? YERMİSİN?”  DİYE SORMUYOR .HERKES YEMEKTEN PAYINI ALMAYA ÇALIŞIYOR YÖRESEL TABİRLE SEN “ AĞZINI AYIRIRSAN “ YANİ AĞIR YERSEN, NAZLANIRSAN ,YESEM  Mİ YEMESEM Mİ DİYE DÜŞÜNÜRKEN, O ZAMANA KADAR YEMEK BİTİYOR. O ÖĞÜNDE BİR DAHA YEMEK YEME ŞANSIN DA YOK. HERKESE AYRI AYRI YEMEK YOK. YEMEK BİR SEFERDE VE TOPLUCA YENİYOR.  BİR SONRAKİ ÖĞÜNE KADAR BEKLEYECEKSİN. SOFRADA SU KÜÇÜĞÜN YEMEK BÜYÜĞÜNDÜR.  KÜÇÜK SUYA, BÜYÜK YEMEGE SABREDEMEZ. SOFRADA KADIN ERKEK KARIŞIK OTURULMUŞŞA- Kİ  BU AYNI   HANE  HALKI İÇİN GEÇERLİDİR. YABANCI VARSA KADIN ERKEK AYRI OTURUR- SOFRA HİZMETİNİ EN GENÇ GELİN GÖRÜR O YEMEZ.VEYA GELİN YOKSA ANNE GÖRÜR. SOFRADAKİ EN BÜYÜK BESMELE ÇEKİP BAŞLAMADAN KÜÇÜKLER BAŞLAMAZ. YEMEK SONUNDA DUA YAPILIR. KADIN ERKEK AYRI AYRI YEMEK YENİYORSA ERKEKLERİN OLDUGU BÖLÜME YEMEKLERİ KAPIYA KADAR BİR KADIN GETİRİR. KAPIDAN İÇERİ ORDA BULUNANLARDAN EN GENÇ OLANLAR VE ORDAKİ  HİZMETİ  GÖRECEK OLANLAR  ALIR VE SERVİSİ YAPARLAR. KADIN KIZ MİSAFİR ODASINDAN İÇERİ GİRMEZ. ÇOCUK GİRMEZ. MİSAFİRLERİN YATAKLARININ YAPILMASI,TOPLANMASI,NAMAZ HAZIRLIKLARI HEPSİ ODADAKİ BU GENÇLERİN GÖREVİYMİŞ.  

SATIR : ET KESMEYE ,KEMİK KIRMAYA YARAYAN AĞIR VE ENLİ BİR TÜR DEMİRDEN BIÇAK.

YAĞ TAVASI: BAZLAMA EKMEĞİ YA DA BÖREK PİŞİRME SIRASINDA ÜZERİNE SÜRÜLEN YAĞIN ERİTİLDİĞİ SAPLI MUTFAK KABIDIR. YAPIMINDA BAKIR ARAÇ-GEREÇLERİ KULLANILMAKTADIR.

MAŞRAPA  : SU İÇMEDEN KULLANILAN YAKLAŞIK10-15CM AĞIZ ÇAPINDA OLAN KULPLU BAKIR KAP. MAŞRAPANIN BİRAZ DAHA BÜYÜĞÜ OLAN ÜSKÜRE DE AYRAN İÇMEDE KULLANILMAKTADIR.

KARABİBER DEĞİRMENİ : YEMEK YAPIMINDA BAHARAT OLARAK KULLANILAN KARABİBERİ ÖĞÜTÜP TOZ HALİNE GETİRMEYE YARAR.

SİNİ : SOFRAYA YEMEK TAŞIMAK İÇİN KULLANILAN GENELDE BAKIRDAN YAPILAN YUVARLAK BİÇİMLİ TEPSİ. SİNİLERİN TABAN YÜZEYLERİ 5 VEYA 6 KOLLU YILDIZLAR KARTAL KUŞ BALIK GİBİ FİGÜRLER SELVİ VE ÇİÇEK GİBİ BİTKİ MOTİFLERİN YER ALDIĞI DÖVME VE OYMA TEKNİĞİNDE ZENGİN SÜSLEMELERLE DONATILMIŞTIR.

LENGER : KEBAP VE PİLAV ÇEŞİTLERİNİN KONULMASINA YARAYAN FAZLA YÜKSEK OLMAYAN YAYVAN (TABANDAN YANLARA DOĞRU GENİŞLEYEN) BAZEN DELİKLİ BAKIR KAPLARA LENGER DENİLMEKTEDİR.

KEVGİR :  SULU VE YAĞLI YİYECEKLERİ SÜZMEK İÇİN KULLANILAN GENELDE BAKIRDAN YAPILAN DELİKLİ KAP. KEVGİRİ SORAN BİLMECEMİZ ŞÖYLEDİR. "EL KADAR YÜZÜ VAR KIRK ELLİ GÖZÜ VAR?"
KAYNAK:RESİM İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

GÜĞÜM : GÜĞÜM YANDAN KULPLU BOYNU UZUN GENELLİKLE BAKIRDAN YAPILAN SU KABIDIR. ÇOĞUNLUKLA İÇİNDE SUYU SOĞUK TUTMAK İÇİN KULLANILIYORDU.

EL SIYIRAN:DEMİRDEN YAPILAN ELSIYIRAN HAMUR KESME YA DA HAMUR TEKNESİNİ TEMİZLEMEK İÇİN KULLANILIR. ÇANKIRIDAKİ ELSIYIRAN AFYONDA EYSİRAN İÇ ANADOLUDA İĞSİRAN ANKARADA ISİRANİ AKSARAYDA SİRANİ OLARAK BİLİNİR. 

SAC AYAĞI:ÜZERİNE SAC BENZERİ ARAÇLAR KOYMAK VE ALTINA KARA ATEŞ YAKMAK SURETİYLE HERHANGİ BİR PİŞİRME ETKİNLİĞİNDE KULLANILAN ÜÇAYAKLI DEMİR MALZEME.

DEMİR MAŞA:DEMİRDEN YAPILAN MAŞA YUFKA YAPIMI SIRASINDA SACIN ALTINA ODUN YA DA KÖMÜR KOYMAK İÇİN KULLANILIR. YUFKA YAPIMI ESNASINDA PEK ÇOK HANIM GÖREV ALIR. KİMİSİ YUFKAYI AÇARKEN KİMİSİ YUFKAYI SACA YERLEŞTİRİR KİMİSİ DE SACIN ALTINA ODUN VEYA KÖMÜR KOYAR. BU İŞLEM DÜZENLİ OLARAK YAPILMALIDIR Kİ SACDA ISI DEĞİŞİMİ OLMASIN VE YUFKALARIN HEPSİ AYNI DERECEDE PİŞSİN.

HELEZON:DEMİRDEN YAPILMIŞTIR. UN VE ÇELTİK DEĞİRMENLERİNDE KULLANILIR.

SAC : YASSI DEMİR ÇELİK ÜRÜNÜNDEN YAPILMIŞ DIŞBÜKEY PİŞİRME ARACIDIR. KIŞA HAZIRLIK AMACIYLA AÇILAN YUFKA EKMEKLER VEYA GÖZLEMELER BURADA PİŞİRİLİRMİŞ.”SAÇ TAVA GELDİ HAMUR BİTTİ, EV TAVA GELDİ, ÖMÜR BİTTİ” DİYEDE BİR ATASÖZÜMÜZVARDIR.

SİTİL:YOĞURT VE SU KOYMAK İÇİN KULLANILAN BAKIR KAP.

İBRİK : SU VE BENZERİ SIVILARI KOYMAYA YARAYAN EMZİKLİ VE KULPLU BAKIR KAP.İBRİK PEK ÇOK BİLMECEDE SORULUR.İKİ DELİKLİ BİR KAPI BİLMEYENİN YOK AKLI?KARNI KURNAZ BURNU KURNAZ AÇ DURUR DA SUSUZ DURMAZ?İL YATIR İLYASCIK OTURUR?AĞZINDAN YER BURNUNDAN KUSAR?İKİ DELİKLİ KULDURUM BİLMEYENİ VURSUN YILDIRIM?

KAHVE TAKIMLARI :  KAHVE DEĞİRMENİ, FİNCANI , CEZVESİ,TEPSİSİ,MAŞASI  VE MANGALI İLE BİRLİKTE MEŞE ODUNUNDAN YAKILAN KÖZ VE BUNUN KÜLÜ BİR TAKIM OLUŞTURUR.EN BUNLARIN TAMAMI BİR  KAHVE TAKIMIDIR. CEZVELERDE BİR KİŞİLİKTEN 5-10 KİŞİLİĞE KADAR OLURMUŞ. MANGAL, DEĞİRMEN VE CEZVELERİN BAKIR OLANI MAKBÜLMÜŞ. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.RESİMDE MANGALDA KAHVE PİŞİRİLMESİNİ GÖRÜLMEKTE.

KAHVE DEĞİRMENİ :  ESKİDEN KAHVE ÇEKİRDEK OLARAK KAVRULMUŞ YADA KAVRULACAK OLARAK ALINIRMIŞ. KAVRULMUŞ YADA  KENDİLERİNİN KAVURDUKLARI KAHVE ÇEKİRDEKLERİNİ EL DEĞİRMENLERİNE ÇEKEREK UN HALİNE GETİRİLERMİŞ. VE ONDAN SONRA PİŞİRİRLERMİŞ.İŞTE BU KAHVE ÇEKİRDEKLERİNİ ÜĞÜTMEYE YARAYAN BEKIR EL DEĞİRMENİNE KAHVE DEĞİRMENİ DENİRMİŞ.KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

4-FİNCAN TAKIMLARI :

       

FİNCANLAR PORSELEN VEYA BAKIR VEYA GÜMÜŞTEN SADE VEYA İŞLEMELİ OLURMUŞ. FİNCANIN KALİTESİ EV SAHİBİNİN EKONOMİKDURUMUNU VE KAHVEYE VERDİĞİ ÖNEMİ GÖSTERİRMİŞ. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

5-KAHVE CEZVESİ:

KAHVE CEZVELERİNİN BAKIR OLANI MAKBÜLMÜŞ. BAKIR OLAN CEZVELER DE PİŞEN  KAHVENİN  TADI DAHA İYİ OLURMUŞ. PİŞİRİLECEK KİŞİ SAYISINA GÖRE  BİRLİK,İKİLİK,ÜÇLÜK DİYE  CEZVELER OLURMUŞ. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

6-FİNCANI TEPSİSİ :

   

PİŞİRİLEN KAHVENİN FİNCANLARA KONULMASINDAN FİNCANLARIN ÜZERİNE KONULARAK MİSAFİRLERE İKRAM EDİLDİĞİ BAKIR YADA GÜMÜŞ TEPSİDİR.ÜZERLERİNDE ÇEŞİTLİİŞLEMELER OLURMUŞ. BAZILARININ KENARLARINDA İKİ TUTACAK KULBU  OLURMUŞ. TEPSİ İÇİNE BZENDE İŞLEMELİ ÖRTÜ SERİLİRMİŞ.KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

SEFER TASLARI :HAZIRLANAN YEMEKLERİ, AZIKLARI YİYECEK KİŞİYE GÖTÜRMEK VEYA YİYECEK KİŞİNİN YANINDA GÖTÜRMESİ İÇİN RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ŞEKİLDE TASARLANMIŞ YEMEK TAŞIMA KAPLARINA SEFER TASI DENİR. SEFER  KELİMESİNİN DİĞER BİR ANLAMIDA YOLDA OLAN EVİNDEN

,İKAMET ETTİĞİ YERDEN AYRILAN KİŞİ VE KİŞİLERİN İÇİNDE BULUNDUĞU DURUM DEMEKTİR.

 KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

  

BIÇAKLAR  :

   

BIÇAKLAR ELYAPIMI OLUP DEMİRE SU VERİLEREK ELDE EDİLEN ÇELİKLEŞTİRİLMİŞ METALDEN TEKYADA ÇİFT AĞIZLI YAPILAN ALETLERDİR.KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE İSİM ALIRLAR:. EKMEK BIÇAGI, ET BIÇAGI, BAĞ BIÇAĞI,ÇAKI BIÇAGI GİBİ. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

MASATLAR :BIÇAK AGZI AÇMA ALETİ.BUNLAR  DÜZ YADA YUVARLAK OLUP AGZI KÖRLEŞEN BIÇAKLARIN DAHA İYİ KESMESİNİ SAĞLAMAK ÜZERE BIÇAKLARA SÜRTÜLEREK AĞIZLARININ AÇILMASINA YARAYAN YÜZEYLERİ TIRTILLI DEMİR ALETTİR.

                    

                                  

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

MUHTELİF BAKIR KAP KACAKLAR:

   

 BAKIR KAPLAR                                       BAKIR SEMAVER VE TABAKLAR BAKIR KEPÇELER               BAKIR TABAK

   

 MUHTELİF BAKIR KAPLAR                               BAKIR LEENLER                             KALAYLI BAKIR KAPLAR

     

KALAYLI KAPLAR                                   BAKIR KAP                                           SİNİ                                          BAKIR TENCERE

     

          BAKIR TABAK                                      SEFER TASI                                          TABAK                                            İBRİK

     

BAKIR HELKE                                               MAŞRAPA                             BAKIR GÜÜM                                BAKIR HELKE

     

BAKIR TABAK                                 BAKIR TABAK                         BAKIR HELKE İBREK-TABAK           BAKIR HAVAN/DÖVECEK

     

   SİTİL                                             BAKIR USTASI                                             GÜÜM                                      BAKIR KAZANLAR

     

                         

   BAKIR LEGENLER                                    LAGANÇE                                      LAGANÇE                                  BAKIR İBRİK

                                                    

   BAKIR  GÜÜM                                                         BAKIR ÇİNGİL                                                    GENEL OLARAK BAKIR KAPLAR                                                 

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

BAKIR BÜYÜK KAZAN :

BAKIRDAN YAPILAN  ÇİFT KULPLU  ÇOK MAKSATLI KAPTIR. GENELDE   BÜYÜK İŞLER YAPILIRKEN KULLANILIR. ÖLÜ SUYU ISITMADA,DÜĞÜN VE ÖLÜ YEMEKLERİ YAPMADA, BULGUR KAYNATMADA, PEKMEZ YAPIMINDA. SULU ŞEYLERİ TAŞIMADA  KULLANILIRMIŞ. KÖYDE HERKESEDE OLMAZMIŞ. OLANLAR DA KAZANINI ÖDÜNÇ İSTEYENLERE  “AMAN DELMEYİN,AMAN SAĞLAM GETİRİRİN,AMAN KAYBOLMASIN” DİYE KIRK NASİHAT BİN NAZ İLE VERİRMİŞ. BAZENDE VERMEDİKLERİ OLURMUŞ.  GAZANI  ALANLAR “MUHANETİN BAGRI YUKA OLUR, AMAN DİKKAT EDİN, ALLAH BU SENE PARA VERİRİSE BİRDE BEN ALACAGIM, BIKTIM ARTIK KAZAN İSTEMEKTEN”  ŞEKLİNDE SÖZLER SARF EDERMİŞ.ÖYLE BÖYLE GÜNLER GELİR GEÇERMİŞ.

BAKIR LEGEN / İLAAN/TEŞT/TEŞD:

   

BAKIRDAN YAPILAN BU KAPLARDA BİR ÇOK YERDE KULLANILIRDI.ÇAMAŞIR YIKAMADA BUĞDAY YIKAMADA PEKMEZ  KAYNATIMINDA,DÜĞÜN MEVLÜT YEMEKLERİ YAPIMINDA,  KULLANILIRDI. AYNI ZAMANDA İNSANLAR SIKIŞINCA BAKIR KAP KACAKLARINI SATARAK BORÇLARINI ÖDERMİŞ. BİR NEVİ YATIRIMARACI GİBİYMİŞ.BUNLARDA KALAYLANARAK KULLANILIRMIŞ.DELİNMEMESİ İÇİN İTİNA İLE YERE KONURMUŞ.

TENEKE SULAMA KABI :

TENEKEDEN,SOBACILAR YAPARMIŞ.ÇİCEKLERİ SULAMAK VE  KÜÇÜK BAHÇELERİ SULAMAK İÇİN KULLANILIRMIŞ.

ESKİ ÇAYDANLIK /DEMLİK:

5-ESKİ AHŞAP/AĞAÇ MALZEMELER:

AĞAÇ İŞLERİ:. AĞAÇTAN YAPILAN EŞYALAR: KAŞIK, OKLAVA, KİRKİT, AĞIZLIK, ISTAR TARAĞI, GÖZER, KALBUR VE BASTONDUR. AYRICA KESER, BALTA, ÇEKİÇ SAPLARI İLE SEHPA,OTURAK  SANDELYE YAPILIRMIŞ. ÇOK ESKİLERDE ÇOCUK BEŞİKLERİ, SENİT YAPIMI, SİNİ ALTLARI YAPIMI DA YAYGINMIŞ. AYRICA AĞAÇTAN ÇOCUK OYUNCAKLARI YAPILIRMIŞ. KAŞIKLARI DA KUŞ, KURT, YILAN FİGÜRLERİNİN YANI SIRA DUA YAZILARIDA KULLANILIRMIŞ.

A-AĞAÇ/AHŞAP KAPLAR:

HAŞHAŞ DİBEĞİ/SARIMSAK DİBEĞİ:GENELLİKLE AHŞAPTAN YAPILIR. DIŞI OYULARAK SÜSLENİR. HAŞHAŞ/SARMISAK DÖVMEK İÇİN KULLANILIR. HAŞHAŞ VEYA SARIMSAK  BÜYÜKÇE BİR TAŞ YADA AHŞAP TOKMAK  YARDIMIYLA DÖVÜLÜR.
FINDIK KIRACAĞI:FINDIKLARI KIRMAK İÇİN KULLANILAN TAHTADAN YAPILMIŞ TOKMAKLI KAP.
SARIMSAK DÖVECEĞİ:SARIMSAKLARI EZMEK İÇİN KULLANILAN TAHTADAN YA DA BAKIRDAN YAPILAN KAP.
YASLIAĞAÇ:DELİKLİ EKMEK BAZLAMA YA DA YUFKA YAPIMINDA KULLANILIR. HAMURLAR OKLAVA YARDIMIYLA YASLIAĞAÇ DENİLEN TAHTANIN ÜZERİNDE AÇILIR. BURADA AÇILAN HAMURLAR PİŞİRİLMEK İÇİN SACIN ÜSTÜNE KONULUR. YOZGATTA YASLIAĞACA EKMEK TAHTASI DA DENMEKTEDİR.
OKLAVA:HAMUR AÇMAK İÇİN KULLANILAN SİLİNDİR BİÇİMİNDE UZUN VEYA KISA BOYDA KALIN VEYA İNCE TAHTA SOPALARDIR. DAHA KALINLARINA MERDANE DENİR. YUFKA YAPIMINDA HAMUR AÇAN BAYANLAR HÜNERLERİNİ OKLAVA İLE GÖSTEREREK HAMURU YIRTMADAN AÇMAYA ÇALIŞIRLAR. ANADOLUDA YUFKA AÇMAK İFADESİ KADAR YUFKA YAZMAK İFADESİ DE KULLANILIR. ANADOLU HALK AĞIZLARINDA İSE OKLAVAYA OKLA OKLAA OKLAAÇ OKLAĞ OKLAĞAÇ OĞLAĞI OKLAVAÇ VE OKLAVI SÖZCÜKLERİ KULLANILMAKTADIR.

ELEK:UN KAHVE KEPEK VE BULGUR ELEKLERİ İNCE EV ELEKLERİDİR. TÜRLÜ İŞLERDE KULLANILAN TÜRLÜ ELEKLER YERLİ VE DIŞ TESİRLER DOLAYISI İLE TÜRLÜ ADLAR İLE ANILMAYA BAŞLANMIŞTIR. ELEKLER KASNAĞIN BİR TARAFININ İNCE TELLERLE ÇEVRİLMESİ İLE MEYDANA GELİR. ANADOLUDA İNCE ELEKLER İÇİN ELENEN ELEYMEN GİBİ KÖKLERİ TÜRKÇE OLAN SÖZLER İLE TANTA GİBİ SÖZCÜKLERDE KULLANILMAKTADIR. ANADOLUDA KIL ELEKLERE CAR ADI VERİLİR.
EVRAAÇ /ATTIRGAÇ:EKMEK YAPIMI SIRASINDA YUFKALARI SAÇTA PİŞİRMEK ÜZERE SACIN ÜSTÜNE KOYMAYA YA DA SAÇTA PİŞEN YUFKALARI ALMAYA YARAR. EKMEK YAPIMINDA KULLANILAN BU ALET  EVRAĞAÇ/ EVİRGEÇ BAZI YERLERDE İSE ÇEVİGEÇ OLARAK ADLANDIRILIR.
SOFRA:YEMEK YERKEN KULLANILAN YİYECEKLERİN ÜZERİNE KONDUĞU ÜÇAYAKLI YUVARLAK ŞEKİLLİ TAHTA YER SOFRASI.
TAHTA YAYIK:TEREYAĞI ÇIKARMAK İÇİN SÜTÜN İÇİNDE DÖVÜLDÜĞÜ VEYA ÇALKALANDIĞI KAP. YAPIMINDA AHŞAP MALZEMELERİ VE ARAÇ-GEREÇLERİ KULLANILMIŞTIR.YAYIK YAYMAK EYLEME ÇOK ESKİ ZAMANLARDAN BERİ YAPILAGELMEKTEDİR. ASLINDA TÜRKLERDE YAĞ ÇIKARMAK İÇİN DÖĞÜLEN SÜT DEĞİL; DAHA ÇOK YOĞURTTUR. HATTA YAĞI ALINMIŞ YOĞURT İÇİN YAVAN YAVGAN SÖZLERİ KULLANILIR.
KAŞIKLIK:KAŞIKLARIN İÇİNE KONDUĞU GENELLİKLE TAHTA YA DA ÖRME KAP.
ŞİMŞİR KAŞIK:ŞİMŞİR AĞACINDAN YAPILAN KAŞIĞIN YAPIMINDA TESTERE KESER SIYIRKI VE TÖRPÜ KULLANILIR. AĞACIN BUDAKSIZ DAL KISMI TESTEREYLE YAPILACAK KAŞIK BOYUTUNA GÖRE TAKOZ HÂLİNDE KESİLİR. DAHA SONRA KESER YARDIMIYLA BU TAKOZ BOYLAMASINA İKİYE AYRILIR. BUNLARDAN HER BİRİ BİR KAŞIK OLABİLİR. ÖNCE KESERLE KAŞIĞIN KABACA SAP KISMI YAPILIR. ARDINDAN DA SIYIRKILARLA İÇ KISMINA ŞEKİL VERİLİR. DAHA SONRA EĞRİ KISIMLARI TÖRPÜ YARDIMIYLA DÜZELTİLİR.

KÜLEK:

AHŞAP MALZEMEDEN YAPILMIŞ OLAN KÜLEK BİR ÇEŞİT PEYNİR SAKLAMA KABIDIR. KÜLEK YAPIMINDA İNCE SUNTA KULLANILMIŞTIR. PEYNİR KIŞA HAZIRLIK AMACIYLA BURADA SAKLANIR.
SÜT SÜZGECİ:EĞİLEREK YASSILAŞTIRILMIŞ BİR TAHTANIN ETRAFINA GERİLEN TÜLBENTİN ÜSTÜNE DÖKÜLEREK SÜTÜN SÜZÜLMESİ SAĞLANIR.
PEYNİR KALIBI:PEYNİR DAHA ÇOK YOĞURT YAPMAK İÇİN SÜT KAYNATILIRKEN KESİLMİŞ OLAN SÜTE DENİR.PEYNİR AYRI BİR MAYALAMA YOLU İLE ELDE EDİLEN BİR SÜT ÜRÜNÜDÜR. BUNUN İÇİN DE PEYNİRİN ÇEŞİTLERİ PEK ÇOK VE KARIŞIKTIR. PEYNİRİN TÜRLÜ ÇEŞİTLERİNE KURUT ÇÖKELEK LOR TELEME DENİR.

UFRA KABI:AHŞAPTAN OLUP KÜLEK BENZERİ YUVARLAK ,ÇUKUR BİR KAPTIR.İÇİNE EKMEK AÇILIRKEN YADA YAPILIRKEN HAMURUN YAPIŞMAMASI İÇİN KULLANILAN UFRA DENEN KEPEKLİ UNUN KONDUĞU KAPTIR.
UN KÜREĞİ:AMBARA ÇİĞNENEREK  BASILAN/SIKIŞTIRILAN UNU ALIRKEN KULLANILAN AHŞAP KÜREKTİR.

URUPLA:AHŞAPTAN  YUVARLAK ÇUKUR BİR ÖLÇÜ KABIDIR.

EKMEK TAHTASI :EKMEK YAPILACAK HAMURUN ÜZERİNDE AÇILIP ,YUFKA VEYA BAZLAMA YAPILDIĞI  VEYA  AZ BİR MİKTAR AÇILDIĞI ,DİKDÖRTGEN  YADA YUVARLAK AYAKLI MUTFAK GERECİDİR.

YARIK/YARUK: SERT AHŞAPTAN YAPILAN, AZ BİR ÇUKURLUĞU BULUNAN,YUVARLAK VE İÇİNDE ET,KURU ÜZÜM,VE BENZER ŞEYLERİN DÜZ YUVARLAK BİR TAŞ VEYA SERT BİR CİSİMLE  DÖVÜLÜP,EZİLDİĞ MUTFAK GERECİDİR.

HAMUR TEKNESİ:HAMURUN İÇİNDE YOĞRULDUĞU AHŞAPTAN YAPILMIŞ TEKNE BİÇİMİNDEKİ NESNEDİR. KIŞA HAZIRLIK AMACIYLA YAPILAN YUFKA EKMEKLERİN VEYA BAZLAMALARIN HAMURLARININ KARILDIĞI YERDİR. ANADOLUDA HEMEN HEMEN HER EVDE İMECE USULLÜNE GÖRE HANIMLAR TOPLANARAK EKMEK YAPARLAR. HAMUR TEKNESİNE ANADOLUNUN DEĞİŞİK YERLERİNDE EKMEK TEKNESİ KARMAÇ TEKNESİ VE ÇAKMA DA DENİLMEKTEDİR.

       

BU BİR OYMA TEKNE. BÜTÜN, BÜYÜKCE BİR AĞACI OYARAK BU HALE GETİRİYORLAR. TEKNEDE HAMUR KARILIR/ YOĞURULUR.FIRINA BIRAKILACAK HAMUR PARÇASI, ELLE TOPLANDIKTAN SONRA KEPEKLİ UNA –UFRAYA BUNUN İÇİNDE/HAMUR TEKNESİNDE  KARIŞTIRILIR VE FIRINA ÖYLE BIRAKILIR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

FIRIN KÜREKLERİ :

FIRIN KÜREKLERİDE,  PİDE, FIRIN ÇÖREĞİ VE SOMUN EKMEĞİNİ FIRINA BIRAKMAK İÇİN KULLANILIRMIŞ.BUNLARIN ÜZERİNE EKMEKLER KONARAK FIRINA VERİLİR VE ARADA SIRADA PİŞİP PİŞMEDİĞİ KONTROL EDİLİRMİŞ. ARADA BİR DALGINLIKLA KÜREK FIRIN İÇİNDE UNUTULUP YANDIĞIDA OLURMUŞ.

KAYNAK:İLK RESİM   İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

AHŞAP KAŞIKLIK :

YEMEK KAŞIKLARINI VE BENZERİ ALETLERİ İÇİNE KOYMAK ÜZERE TASARLANMIŞ VE DUVARA MONTELENMİŞ  BİR MUTFAK GERECİDİR.AYNI ŞEKİLDE AHŞAPTAN YAPILAN VE DUVARA MONTELENEN RAF/TEREK/KABLIK GİBİ İSİMLER ALAN KAP KONACAK KAPLIKLARDA MEVCUUTUR.GÜNÜMÜZDEBUNLARIN YERİNİ MUTFAK DOLAPLARI ALMIŞTIR.  KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

                               

TAHTA YEMEK KAŞIKLARI:

   

KAŞIK YEMEK YEMEK VEYA  YEMEKLERİ KARIŞTIRMAK VE BENZERİ İŞLERDE KULLANILAN MUHTELİF BOY VE EBEATLARDA OLAN EKSERİ SERT AGAÇLARDAN YAPILAN SIRLI YADA SIRSIZ MUTFAK GERECİDİR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-FİŞŞEK /BİŞŞEK NEDİR ? : YANNIKTA YAYIK YAYMAYA YARAYAN UCU DİREKSİYON BİÇİMİNDE UZUN SAPLI AHŞAP MALZEME .

                     

TAHTA YANNIK FİŞEGİ                        YANNIK YAYAN BİR KADIN PORTRESİ

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-AYRAN YAYIĞI NEDİR ? : RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ŞEKİLLERDE AHŞAPTAN VE DERİDEN OLUP İKİ TÜRLÜ KULLANIMI VARDIR. BİRİ  ASIP İLERİ GERİ ÇALKALAYARAK, BİRDE FİŞŞEKLE VURARAK AYRAN YAPILIR.

     

  DERİDEN  YAPILMIŞ YANNIK                        ASILI YANNIK                                      YERDE FİŞŞEKLİ YANNIK/YAYIK

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-SÜT KARIŞTIRACAGI NEDİR ? : AHŞAPTAN  OLUP,ÇOK MİKTARDA SÜTÜN BİRİKTİRLDİĞİ VE PİŞİRİLDİĞİ DURUMLARDA SÜTÜ KARIŞTIRMADA KULLANILAN AHŞAP KÜREKLERDİR.

B-AĞAÇ  SU KAPLARI :

SU İÇMEDE KULLANILAN TASLAR. BAKIR KAP YERİNE GEÇERMİŞ. DÜŞÜNCE KIRILMA RİSKİ OLMADIĞI VE ÇAM KOKULU OLDUĞU İÇİN ,ARAZİYE GİDERKEN  GÖTÜRÜLÜRMÜŞ VEYA ÇOCUKLARIN KULLANIMINA VERİLİRMİŞ. ŞİMDİLERDE PET ŞİŞELER SU İÇME ZEVKİNİMİZİ BİLE KATLETTİ. PRATİK AMA ZEVKLİ DEĞİL.  BUDA MODERN DÜNYANIN  ÇELİŞKİSİ.İHTİYACINI GÖRÜRÜ AMA ZEVK ALAMAZZSIN.

       ÇAM BARDAK                                                    ÇAM BARDAK

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-ÇOTURA NEDİR ?  :

GENEL OLARAK ÇAM AĞACINDAN OYULARAK YADA PARÇALARIN BİRLEŞTİRİLİP  SUYLA TEMASI SONRASI ŞİŞMESİ VE SU KAÇIRMAMAMASI TEKNİĞİ İLE YAPILAN SU KABI.ÇAM KOKUSU OLMASI NEDENİYLE MAKBÜL OLURMUŞ. ESKİNİN AYNI ZAMANDA TARLADA BUZ DOLABI GÖREVİNİ GÖRÜRMÜŞ. SUYU SOĞUK TUTARMIŞ.”ESKİ ÇAMLAR BARDAK OLDU” DEYİMİ MEŞURDUR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-BODUÇ NEDİR ? :
BARDAK,TESTİ,AĞAÇ BARDAK.AĞAÇTAN OYULARAK YAPILAN SU KABI YANİ. KÜÇÜK TESTİYE BENZETİLEREK OYULUR.İÇİNDE SU TAŞINARAK İÇMEDE KULLANILIRMIŞ.

-AHŞAP  DİBEK NEDİR ? :

SARIMSAK,KAHVE,KINA KARABİBER KİMYON VE BENZER SERT ŞEYLERİ EZMEDE KULLANILAN AHŞAP  MUTFAK ALETİ.DÖVME İŞİTOKMAGI İLE  YAPILIR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

ÇAMAŞIR TOKACI:BU ALETTE SERT AHŞAPTAN OLUP ÇAMAŞIRLARIN YIKANMASI SIRASINDA ,ÇAMAŞIRA VURARAK /DÖVEREK KİRİNİN ÇIKARTILMASINDA KULLANILAN ALET.

-TAHTA/AHŞAP OTURAKLAR/SANDELYELER  :ESKİDEN EVLERDE OTURMAK İÇİN  SEDİR /KEREVİT OLURMUŞ.ANCAK SEDİRLER GENELLİKLE MİSAFİR ODALARINDA OLURMUŞ. HATTA İN EVLER  KAZILIRKEN   DUVAR KISIMLARI TOPRAKTAN SEDİR ŞEKLİ VERİLEREK  KAZILIRMIŞ. SONRALARI TAŞ EVLERE GEÇİNCE BUNLARIN YERİNİ TAHTA SEDİRLER ALMIŞ. ODALARDA  SEDİRE SIĞMAYANLAR YERLERE BAĞDAŞ KURUP OTURURLARMIŞ. DAHA SONRA AHŞAP SANDELYELER KULLANILMAYA BAŞLAMIŞ. KAPI ÖNLERİNDE OTURUP GÜNEŞLEMEK,ABDEST ALIRKEN OTURMAK,ÇAMAŞIR YIKARKEN OTURMAK İÇİN KÜÇÜK İSKEMLE / İSKEMBE / KÜRSÜ DENEN AHŞAPTAN BASİT  OTURAKLAR KULLANILMIŞTIR.
 

-RAHLE NEDİR ? : RAHLE AÇILIR KAPANIR ŞEKİLDE , AHŞAPTAN YAPILMIŞ,Y ERDE OTURARAK KİTAP OKURKEN, KİTABI ÜZERİNE KOYMADA KULLANILAN MASADIR. BUNLAR  OYMA İŞLEMELİ OLURLAR. İŞ BİTİNCE KALDIRILIR BİR YERE KONUR.YERDE  OTURARAK ÖZELLİKLE KURAN VB. DİNİ KİTAPLAR OKURKEN SAYGI İFADESİ OLARAK BU KİTAPLAR GÖBEKTEN AŞAGIDA TUTULMAZ KURALI GEREGİNCE RAHLE İHTİYACI DOĞMUŞTUR.  BU KİTAPLARA SAYGININ GEREGİ OLARAK RAHLEYE KONUP OKUNURMUŞ.
 

-SİNİ ALTI AHŞAP  ALTLIK NDİR ? : BUDA AÇILIR KAPANIR ŞEKİLDE OLUP SOFRA ALTININ ÜZERİNE KONARAK ÜSTÜNE SİNİ KONURMUŞ. YERDE YEMEK YİYENLER SİNİYE DAHA RAHAT YANAŞIR VE YEMEGİNİ YER,MİDELERİ İKİ BÜKLÜM OLMAZMIŞ.DAHA ÖNCELERİ BUNUN YERİNE EVDEKİ ELEK KALBUR  SAÇ AYAGI GİBİ ŞEYLER KONURMUŞ.

6-ESKİ DERİ KAPLARNELERMİŞ ?: ESKİDEN DERİDEN SU TULUMLARI,PEYNİR TULUMLARI,KÖRÜKLER OLURMUŞ.

TOPRAK YAYIK VE YASTIĞI  NEDİR ? :

-TOPRAK YAYIKNEDİR ? :

TEREYAĞI ÇIKARMAK İÇİN SÜTÜN İÇİNDE DÖVÜLDÜĞÜ VEYA ÇALKALANDIĞI KAP. ÇÖMLEK YAPIMINDA KULLANILAN MALZEMELERLE ÜRETİLİR. BU YAYIKLARIN BÜYÜKLERİ OLDUĞU GİBİ KÜÇÜKLERİ DE MEVCUTTUR. ÇALKALAMA SIRASINDA ÇÖMLEĞİN AĞZI TEMİZ BİR KUMAŞ YA DA BEZ PARÇASI İLE KAPATILIR. BİR SÜRE ÇALKALANDIKTAN SONRA ÇÖMLEĞİN GÖVDESİNDE BULUNAN KÜÇÜK BİR DELİKTEN İNCE UZUN BİR SOPA SOKULARAK YAĞIN ÜSTE ÇIKIP ÇIKMADIĞI KONTROL EDİLİR.KAYNAK:RESİM İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-YASTIK NEDİR ? : YAYIK SALLAMA SIRASINDA YAYIĞIN ALTINA KONULAN YASTIKTIR. BÖYLECE YAYIK YERE VEYA İNSANIN DİZLERİNE ÇARPMADAN SALLANABİLİR.

-DERİ YAYIKNEDİR ? : TEREYAĞI ÇIKARMAK İÇİN SÜTÜN İÇİNDE DÖVÜLDÜĞÜ VEYA ÇALKALANDIĞI KAP. BU YAYIĞIN DİĞER YAYIKLARDAN FARKI DERİ OLMASIDIR. ÜÇ ADET SOPAYA SABİTLENEN DERİ YAYIKİÇİNDE SÜT DÖVÜLÜR. DERİ OLMASININ İSE ÖNEMLİ BİR ÖZELLİĞİ VARDIR. DERİ YAYIK ÇALKALANIRKEN İÇİ TERLER. İÇİ TERLEYEN YAYIK İSE SÜTÜ SOĞUK TUTAR. BÖYLECE SÜTÜN YAĞI ISINARAK SÜTE KARIŞMAZ.

-TIKIR NEDİR ? : TIKIR TAMAMEN AHŞAPTAN YAPILMIŞ EĞRİLTİLEREK YASSILAŞTIRILMIŞ TAHTALARIN BİRBİRİNE TUTTURULMASIYLA MEYDANA GETİRİLİR. YAPIMINDA AHŞAP MALZEME VE ARAÇ-GEREÇLERİ KULLANILIR. SÜT VE BENZERİ GIDALARIN TAŞIMINDA KULLANILIR. İŞLER TIKIRINDA İFADESİ İLE SÖZEL BAĞLAMDA DEYİMLEŞEN TIKIR İŞLERİN YOLUNDA OLDUĞUNUN BİR GÖSTERGESİ HALİNE GELMİŞTİR. HER DEYİMİN BİR HİKÂYESİ OLDUĞU GİBİ BUNUN DA HİKÂYESİ VARDIR: YAYLAYA ÇIKAN KÖYLÜYE TIKIR İÇİNDE SÜT VEYA NEVALESİ GETİRİLİRSE KÖYDE İŞLERİN YOLUNDA GÜZEL OLDUĞU ANLAŞILIR.

-YAYIK TULUĞUNEDİR ? :

 ÖZELLİKLE KEÇİ YADA KOYUN DERİSİNDEN YAPILIR.YAYIK TULUĞU ÇAM AĞACININ EKKİ TABİR EDİLEN KIRMIZI RENKLİ ÖLÜ KABUĞUNU UN YADA İNCE BULGUR BOYUTUNDA ÖĞÜTÜLERE YAYIK TULUGUNUN DIŞ KISMI BU EKKİYE BATIRILIP, EKKİ KOKUSUNUN DERİYE SİNMESİ SAĞLANIR Kİ ÇİĞ DERİ KOKUSUNUN GELMESİ ÖNLENİR. AYRAN VE YAĞIN KOKUSUNUN GÜZELLİĞİ BUNDANDIR.

 KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-SU TULUĞU NEDİR ? : GENELLİKLE KEÇİ /DAVAR DERİSİNİN İŞLENEREK AYAK KISIMLARININ BAĞLANMASI SURETİ İME ELDE EDİLEN SU TAŞIMA ARACIDIR.ÇÖLLLERDE  CAN SİMİDDİR.
 

DERİ KÖRÜK NEDİR ? :

DEMİR VE KALAY  İŞİ İLE UĞRAŞAN USTALARIN ATEŞİ KÖRÜKLEMEDE KULLANDIĞI DERİDEN YAPILMA,ATEŞE HAVA ÜFLEME ALETİ.DEMİRCİNİN CAN SİMİDİ. BU OLMADAN ATEŞ HARLANMAZ. KÖRÜKLENECEKKİ ATEŞ YÜKSEK ISIDA YANACAK VE  ÇABUK YANACAK VE KÜLLENMEYECEK.  “YANGINA KÖRÜKLE GİTMEK” DEYİMİ BURDAN KALMIŞTIRKAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

7-TAŞ MALZEMELER NELERMİŞ ? :

-BİLEY TAŞI NEDİR ? :

BIÇAK,SATIR ,BALTA,TAHRA ,KAMA,KILIÇ VE BENZERİ ALETLERİ BİLEYLEMEDE KULLANILAN VE ELLE ÇALIŞAN TAŞ ALET.BURDA BİLEYLENEN ALETLER  BİLEME ESNASINDA SUYU KAÇMASIN /YANMASIN DİYE SIK SIKSUYA BATIRILIR.  BİLEME İŞİ BİTİNCE SÜTTE KAYNATILMIŞ ÖZEL BİLEY TAŞINA  ALETİN HER İKİ AGZI YAĞ İLE SÜRTÜLEREK ÇAPAKLAR ALINIR, AĞIZ İYİCE AÇILIR.,KESKİNLEŞTİRİLİR. KAGIT  BIÇAGIN AĞZINI KÖRELTİR.BİLEYCİLER BAZENDE SIRTLARINA BİLEY MAKİNASINI ALIR KÖY KÖY GEZERLERMİŞ. BİLEY TAŞI AYAKLA ÇEVRİLEN BİR SİSTEME BAĞLI OLUP BASILARAK TAŞIN DÖNMESİ SAĞLANIRMIŞ. KURBAN BAYRAMI YAKLAŞTIKÇA EVLERDE BIÇAK VE SATIRLAR BİLEYLENİRMİŞ. HARMAN YAKLAŞINCADA ORAK,TIRPAN VE GALIÇLARIN AGZI BİLEYLENİRMİŞ. TIRPANCILARIN BELİNDE  SIK SIK TIRPANIN AGZINI AÇMAKTA KULLLANDIKLARI BİLEY TAŞI BULUNURMUŞ.SON BAHAR  YAKLAŞTIKÇADA  ODUN KESMEK İÇİN BALTALARIN AGZI  AÇILIRMIŞ.KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

-LÜNGÜR/DURAK NEDİR ? :

YÖREYE HAS BİR MUTFAK ALETİ OLUP,YÖRESEL TABİRLE “KEFEK TAŞIN” İÇİ OYULARAK ELDE EDİLEN VE YOĞURT SÜZDÜRMEDE KULLANILAN ÇUKUR TAŞ KAP.YOĞUR BUNUN İÇİNDE BEKLETİLEREK SUYU SÜZÜLÜR VE BU YOĞURTLA TARHANA YAPILIRMIŞ VEYA YENİRMİŞ. SÜZME YOGURT  DİĞER YOĞURDA GÖRE BOZULMADAN DAHA UZUN  SÜRE DAYANIRMIŞ.

9-ESKİ BAKIR KAPLARIN  KALAYLANMASI /KALAYCILIK NASILMIŞ ? :

BAKIR KAPLAR KALAYLANMADAN KULLANILMAZ. KULLANILIRSA OLUŞAN YEŞİL KÜF TABAKASI İÇİNDE BULUNAN ZEHİRLE ,YİYECEKLERİ VE DOLAYISYLA İNSAN VEYA HAYVANLARI BAKIR  ZEHİRLENMESİ SONUCU ÖLÜME GÖTÜRÜR. KAPLARIN KALAYLARI ESKİDİKÇE KALAYLANMASI GEREKİRMİŞ.KALAY İŞİNİDE KÖYLERE GELEN VE KALAYCI DİYE BİLİNEN İNSANLAR VEYA İLÇEDE/KAZADA BU İŞİ SABİT DÜKANLARDA YAPAN  USTALAR YAPARMIŞ.KALAY İŞİ:KALAYLANACAK KAPLARIN İLK ÖNCE YAMUK YUMUKLARI AGAÇ ÇEKİÇLE DÜZLTİLİP SONRA, OCAKLARDA ISITILIP ,ÜZERİNE NIŞADIR VE KALAY   DÖKÜLEREK, ERİYEN KALAYIN BEZLE KAP YÜZÜNE BOYA GİBİ SÜRÜLMESİ SURETİYLE YAPILIRMIŞ.GEÇMİŞ DÖNEMLERDE KÖYLERDE KALAYI GECİKEN KAPLARDAN ZEHİRLENEREK ÖLEN İNSANLAR OLURMUŞ. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

10-ESKİ KÖMÜRLÜ,ELBİSE ÜTÜSÜ :

BATI TARZI PANTOLON GÖMLEK VE BENZER GİYSİLER YAYGINLAŞTIKÇA BUNLARIN ÜTÜLENMESİ İÇİNDE İÇİNE YANMIŞ,KÖZ HALİNDE ATEŞ KONAN AĞIR VE RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE KOLLU OLAN  ÜTÜLERLE ELBİSLERİN KIRIŞIKLIKLARI ÜTÜLENİRMİŞ. HERKESDE OLMAYAN BU ALET  ANCAK  ZENGİN,ŞEHİR GÖRMÜŞ VEYA ŞEHRE GİDİP GELEN EŞRAFTAN KİMSELERİN EVİNDE OLURMUŞ.RESİMDE BU TÜR ÜTÜLERİ GÖRÜYORSUNUZ.KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

11-TANDIR  :

                       

                     YER TANDIRI                                      OCAK TANDIR                                                                         YER TANDIRI

   

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

TANDIR, YERE ÇUKUR KAZILARAK YAPILAN BİR TÜR FIRIN ŞEKLİNDE TANIMLANABİLİR. YERE KAZILARAK YAPILAN TANDIRLARIN DERİNLİĞİ DAHA ZİYADE 130-150 CM OLUR. ÇAPLARIYSA 50-65 CM ARASINDA DEĞİŞİR. SIKI ÇAMUR, SAMAN VE KEÇİ TÜYÜ İLE HAZIRLANAN KARIŞIMLA YAPILAN TANDIRLAR, GÜNEŞTE KURUTULUR. DAHA SONRA YERE KAZILAN ÇUKURA YERLEŞTİRİLİR. TANDIRDA MANGAL KÖMÜRÜ, ODUN GİBİ YAKACAKLAR KULLANILIR.TANDIR EKMEĞİ, GÖMME TANDIR DENİLEN TANDIRLARDA YAPILIR. GÖMME TANDIR, PİŞMİŞ TOPRAKTAN YAPILMIŞ, TABANI GENİŞ VE DÜZ, AĞZI DAR YARIM KONİ BİÇİMİNDE BÜYÜK BİR KÜPE BENZER. EVLERDE BAHÇE YA DA SEKİLERE GÖMÜLÜR. ALTINDA HAVA ALMASI İÇİN “KULLE /KÜFLE” DENİLEN BİR DELİK BULUNUR.ATEŞ TANDIRIN TABAN KISMINDA YAKILARAK DUVARLARI ISINIR. HAMUR TANDIRIN DUVARINDA DÜŞMEDEN KALABİLİYOR İSE TANDIR TAVINDA DEMEKTİR. BAZI YÖRELERDE OCAK ŞEKLİNDE DERİNCE VE BÜYÜK TAŞLARLA YAPILMIŞ, İÇİ VE DIŞI ÇAMURLA SIVANMIŞ, KULLELİ YAPMA TANDIRLAR KULLANILIR. YAPMA TANDIRLARIN ÜZERİNE SAC KAPATILARAK EKMEKLER SAC ÜZERİNDE PİŞİRİLİR. TANDIR EKMEĞİNE, MAYALI HAMURDAN İSTENİLEN BÜYÜKLÜKTE ALINARAK ELLE 2-3 CM İNCELTİLEREK YA YUVARLAK YA DA ORTASI DELİK HALKA ŞEKLİ VERİLEBİLİR. BAZI YÖRELERDE YUFKA GİBİ 1-2 MM KALINLIKTA AÇILDIĞIDA OLUR. HAMURUN TANDIRA GELECEK KISMI HAFİF ISLATILIR VE KIZGIN FIRINA YAPIŞTIRILIR.PİŞEN EKMEKLER “EĞİŞ /ANİŞ” DENİLEN ALETLE TANDIRDAN ALINIRLAR. TANDIR EKMEKLERİNİN PİŞMİŞ KALINLIĞI 4- 5 CM, ÇAPI İSE 15-20 CM HALKA YA DA DAİRE ŞEKLİNDE OLMAKTADIR. YUFKA GİBİ AÇILANLARIN

KALINLIĞI 2-3 MM’DİR. GENELLİKLE YUFKA, BAZLAMA, ÇÖREK ,LAVAŞ, ÇÖREK  VE ÇÖLMEK YEMEĞİ TANDIRDA YAPILIR..OCAKLIK, ATEŞ YAKILAN YER, MUTFAK VE BACADIR. OCAKLIK ESKİ EVLERİMİZDE ISINMA, YEMEK PİŞİRME, EKMEK PİŞİRME VE HER TÜRLÜ ISITILMA VE ISINMA İŞLEMİNİN YAPILDIĞI YERLER OLUP, EVİN GENELLİKLE GÜNEYE BAKAN VE EN BÜYÜK ODASINDA OLUR. BU ODALAR, GÜNLÜK OTURMA ODASI MUTFAK VE YEMEK ODASI OLARAK GÜNLÜK HAYATIN EN ÇOK GEÇTİĞİ YERLERDİR. SOĞUK KIŞ GECELERİNDE AİLE BİREYLERİNİN ÜŞÜMEMEK İÇİN AYNI ZAMANDA YATTIKLARI YERDİR.

12-SAÇ AYAĞI :

DEMİRDEN YAPILAN SAÇAYAĞININ 3 AYAĞI VARDIR. ÜZERİNE KONAN DEVASA KAZANLARI RAHATLIKLA, TAŞIYABİLİR. ÜZERİNE TENCERE, KAZAN VB. KONAN SACAYAĞINA ÜÇAYAK DA DENİR.BUNLAR ATEŞ ÜZERİNE KONULARAK  ATŞE KONACAK TENCERE,TAVA,LEGEN VE KAZANLARIN; ATEŞİN ALTAN HAVA ALARAK YANMASI VE ÜZERİNDEKİ ŞEYİ BİŞİRMESİNİ SAĞLAR. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

13-GAZ OCAGI :

CUMHURİYETİN ORTALARINA DOĞRU YAYGINLAŞAN BİR YEMEK PİŞİRME OCAGIDIR. BU GÜNKÜ TÜPLERİN /AYGAZLARIN/ OCAKLARIN ATASIDIR. DIŞI BAKIRDAN OLUP GAZ YAGI İLE ÇALIŞIR. GAZ YAGI İÇİNE KONULUR . KAPAGI SIKICA KAPATILIR. POMPASI İLE İÇİNE İYİCE HAVA POMPALANIR. SONRA BAŞINDAN YAKILIR. ATEŞİN KUVVETİ DÜŞTÜKÇE POMPALANARAK KUVVETLENDİRLİR. BİR DÖNEM MODERNİZMİN SİMGESİYDİ. KADINLARI OCAKLARDAN KURTARMIŞTI. AMA ODA FAZLA DAYANAMADI,YERİNİ TÜPLÜ OCAKLARA ,DOĞALGAZA BIRAKTI. KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

14-LPG-AYGAZ-TÜPLÜ OCAKLARI :

ZAMAN İLERLEDİKÇE EVLERDE KULLANILAN YEMEK PİŞİRME OCAKLARIDA MODERNLEŞMEYE VE KOLAYLAŞMAYA BAŞLAMIŞTIR. BUNUN EN SON ÖRNEGİ TÜPLÜ OCAKLARDIR.  TANDIR VE GAZ OCAGINDAN SONRA SIRAYI TÜPLÜ OCAKLAR ALMIŞTIR. TÜRKİYEDE  LPG GAZINI DAGITAN FİRMANIN ADI GAZIN ADI OLMUŞTUR. AYGAZ DENDİĞİ  ZAMAN TÜPLÜ OCAK  ANLAŞILMAKTADIR. BU OCAKLARLA KADINLARIMIZ ARTIK DUMANSIZ İSSİZ VE KISA ZAMANDA YEMEK VE DİĞER İŞLERİNİ YAPMAKTADIRLAR. ANCAK İLK DÖNEMLERDE  KADINLARIMIZA YABANCI OLAN BU YAKIT TÜRÜ  SONU ÖLÜM VE YARALANMALARLA BİTEN OLAYLARADA SEBEBİYET VERMİŞTİR. YANLIŞ KULLANIMDAN KAYNAKLANAN PATLAMALAR,YANGINLAR VEYA BİLEREK İNTİHAR ETMELER BUNLARA ÖRNEK GÖSTERİLEBİLİR.GÜNÜMÜZDE İSE BU YAKIT TÜRÜNÜN YERİNİ DOĞAL GAZ ALMIŞTIR.OCAKLARDA DAHA MODERN BİR GÖRÜNÜME KAVUŞMUŞTUR. DOĞALGAZDAN SONRADA MİKRO DALHA FIRINLAR VE OCAKLAR ÇIKMIŞTIR.YİYECEKLER  MÜMKÜN OLAN EN KISA ZAMANDA HAZIRLANARAK KULLANIMASUNULABİLMEKTEDİR. AMA SADECE BİR FARKLA, ESKİ TATLAR DAMAKLARINDA OLANLARA  HİÇ BİR  ZEVK VERMEDEN SADECE YEMİŞOLMAK İÇİN YENİLEN YEMEK TADLARI İLE.

J-TUVALET-HELA-ABDESTHANE- WC- NASILMIŞ ? NERDE OLURMUŞ ? : HELALAR  EVLERİN DIŞINDA  AVLUDA OLURMUŞ. KOKU YAPTIGI VEYA GÜNAH OLACAGI   GEREKÇELERİ İLE EVLERİN DIŞINA YAPILIRMIŞ. GENELDE TAŞTAN  YAPILIRMIŞ VE ÜZERLERİ AÇIK OLURMUŞ. TEK KATLI YERLERDE YERDEN 1 VEYA 1.5 M YÜKSEKLİKTEN SONRA ZEMİNE  BİR DELİK KONULARAK DUVARLAR ÖRÜLÜRMÜŞ. TAHTADAN VEYA BEZDEN KAPI TAKILIRMIŞ.TUVALETLERE SOBA,OCAK VE TANDIR KÜLLERİ DÖKÜLEREK BAHARDA BUNLAR TARLALARA  TAŞINIP GÜBRE OLARAK YARARLANILIRMIŞ. TUVALETLERDE TAHARETLENMEK IBRIKLA GÖTÜRÜLEN SUYLA YAPILIRMIŞ.SÜREKLİ AKAN SU OLMAZMIŞ.

K-OTURMA ODALARINDAKİ RAFLAR NASILMIŞ? NE KONURMUŞ ? : OTURMA ODALARINDAKİ RAFLAR TAHTADAN VE DUVARA OYULARAK YAPILIRMIŞ. ÜZERLERİ DE OYMA NAKIŞLA SÜSLENİRMİŞ.SONRALARI BUNLAR RENKLİ YAGLI BOYA İLE BOYANMAYA BAŞLANMIŞTIR.BUNLAR KİLİTLİ,CAMLI VEYA CAMSIZ, KAPAKLI VEYA KAPAKSIZ OLAMAK ÜZERE İKİ ÇEŞİTMİŞ. SADE RAF ŞEKLİNDE OLANLARDA KİTAPLAR VE BENZERİ ŞEYLER KONURMUŞ. KİLİTLİ KAPAKLI OLANLARA KAHVE,ÇAY,ŞEKER, GAZ YAGI, EVRAKLAR,TABANCA,FİŞEK VB. DEGERLİ ŞEYLER KONURMUŞ.

 AÇIKLAMA 2 :  DEVAMI GELECEK GÜNLERDE VERİLECEKTİR. BELGE VE BİLĞİ EKLEMEK İSTENLER YAZAR SEDAT KAPTANLA İRTİBATA GEÇEBİLİRLER.

L-EL YERİNDEKİ / MUTFAKTAKİ , TANDIRDAKİ RAFLAR NASILMIŞ ? NE KONURMUŞ ? : BUNLARDA ODALARDAKİ RAFLAR GİBİ İKİ ÇEŞİT OLUP İÇİNE KONAN MALZEMELER FARKLIDIR. RAFLARDA MUTFAK EŞYALARI, SÜT, YOGURT VE BENZERİ YİYECEKLER  BULUNURMUŞ.

M-EL YERİNDEKİ/MUTFAKTAKİ TAKALAR NASILMIŞ ? NE KONURMUŞ  ? : TAKALARDA, DUVARDAKİ OYUKLARDAN OLUŞURMUŞ. BUNLAR DUVAR ÖRÜLÜRKEN BIRAKILAN BOŞLUKLAR  VEYA  DUVAR  ÖRÜLÜRKEN KONAN BOŞ TESTİLERDEN YAPILIRMIŞ. İÇLERİNE YUMURTA, KAPI KİLİDİ,ÇIRA,KAV,KİBRİT VB.ŞEYLER KONURMUŞ.

2-AHIRLAR VE AGILLAR: HEMEN EVİN ARKASINA YADA ALTINA YAPILIRMIŞ.BUNDAN AMAÇ KIŞIN EV AHIRIN SICAKLIGINDAN ISINSIN,HAYVANLARDA EVİN SICAKLIĞINDAN ISINSIN,HAYVANLAR SAHİBİNİN GÖZÜNÜN ÖNÜNDE OLSUN .BASİT BİR MİMARİ İLE YAPILIRMIŞ.PENCERELERİ DAHA KÜÇÜK OLURMUŞ.İÇİNDE HAYVANLARIN YEM YİYECEKLERİ” HATILLAR” VEYA “MUSURLAR “ OLURMUŞ. YAVRULAR İÇİNSE DAHA  KÜÇÜK MUSURLAR OLURMUŞ.HAYVALARI BAĞLAMAK İÇİNSE SAĞLAM AGAÇLARDAN DİREKLER OLURMUŞ.AHIRLARIN ALTLARINA  ZEMİN SULU DEĞİLSE BİRŞEY DÖŞENMEZMİŞ. SULU İSE TAŞ DÖŞENİRMİŞ. HAYVANLAR ÜŞÜMESİN DİYE TAŞIN ÜZERİNE SAMAN SAÇILIRMIŞ.DAVAR AGILLARINDA İSE ZEMİN DAHA KURU OLDUĞU İÇİN KIŞ BOYU  PİSLİKLERİ ALINMAZMIŞ.ÜST ÜSTE BİRKEN GÜBREYE “KERME “DENİRMİŞ. KERME  YAZIN KALDIRILIP  KURUTULUP KIŞIN OCAKTA YAKILIRMIŞ.

3-KÜMES / PİNNİK :

TAVULAR İSE YA AHIRDA MUHAFAZA EDİLİRMİŞ,YADA “PİNNİK” DENEN YERLER YAPILIRMIŞ. SABAHLARI DUVARA YAPILAN  DELİK TAŞTAN TAVUKLAR DIŞARI ÇIKARMIŞ.GECE BU DELİĞİN TAŞININ KAPATILMASI GEREKİRMİŞ . YOKSA TİLKİ GELİR HEPSİNİ YERMİŞ.TAVUKLARIN YUMURTLADIĞI YERE  BİR TANE “HOL /FOL” DENEN YUMURTA  BIRAKILIRMIŞ. YUMURTALARI EVİN ELİ EN UZ,SAKAR OLAMAYAN BİR KİŞİSİ TOPLARMIŞ.YUMURTA AYNI ZAMANDA BİRİKTİRİLİP PAZARDA SATILIRMIŞ. VEYA ÇOCUKLAR BAKKALA GÖTÜRÜP ŞEKERLE VEYA LEBLEBİYLE VEYA BİSKÜVİ İLE DEĞİŞTİRİRLERMİŞ. BEYAZ HOROZ KESİLMEZMİŞ. MELEK  VE UĞUR SAYILIRMIŞ. TAVUKLARA BUĞDAY EV DÖKÜNTÜLERİ VERİLİRMİŞ.  ÇOGUNLUKLA KÜLLÜKLERDE EŞİNEREK KARINLARINI DOYURURLARMIŞ. KIŞIN SOGUK HAVALARDA TAVUKLAR YUMURTADAN KESİLRMİŞ.

4-KÖPEK KULÜBELERİ : KÖPEKLERE ÖZEL YERLER PEK YAPILMAZMIŞ. YERE ÇAKILAN BİR DEMİRE YADA BİR DİREGE TAŞA ZİNCİRİNDEN BAĞLANIRMIŞ.ÇOBAN KÖPEKLERİNİN BOYNUNDA KURTLA DÖĞÜŞÜRKEN KURDUN KÖPEGİN BOYNUNA ZARAR VERMEMESİ İÇİN “TOK” DENEN ÇENGELLİ DEMİRDEN BOYUNLUK OLURMUŞ. KÖPEKLERE DAYANIKLI VE YAVUZ OLSUN DİYE YAL İÇİRİRLERMİŞ.AYRICA KÖPEK YAVRULARININ KULAKLARI KESİLİP KENDİNE YEDİRİLEREK YAVUZ/ KAVGACI OLACAGINA İNANILIRMIŞ.KEDİ VEYA KÖPEĞİ BİLEREK ÖLDÜRMEK ÇOK GÜNAK KABUL EDİLİRMİŞ. “BU HAYVANLARIN HER TÜYÜNE BİR MİNARE YAPSAN ALLAH SENİ AFFETMEZ” DENİRMİŞ.

5-İN EV : İN EV,YUKARIDA KAZILMASINI ANLATTIĞIM  YERİN EV AMAÇLI  KULLANILANIDIR. BU EVLERE YUKARDAN BİR HAVALANDIRMA BACASI AÇILIRMIŞ. KIŞIN BUNUN ÜZERİ BİR SEPETLE VEYA BENZERİ ŞEYLE KAPATILARAK KAR GİRMESİ ÖNLENİRMİŞ. BURASI YAZIN AÇILIRMIŞ. GECELERİ KÖSTÜ,KİRPİ VB. HAYVANLARIN BU DELİKTEN AŞAGIYA DÜŞTÜĞÜ OLURMUŞ. YAZIN SERİN ,KIŞIN SICAK OLURMUŞ. TABANINA  FREZDEN YAPILAN HASIR  SERİLEREK RUTUBETTEN KORUNULURMUŞ.DUVARLARINADA BU HASIRLARDAN  ÇEKİLDİĞİ OLURMUŞ.MADDİ İMKANLAR ARTTIKÇA İNSANLAR TAŞ  EVLERE ,SONRADA  MODERN EVLERE GEÇMİŞLERDİR. İN KAZILMASI; GÜÇLÜ KUVVETLİ BU İŞİ BİLEN KİŞİLERCE YAPILIRMIŞ. YAMAÇ BİR YERDE KAZMA/ KÜLÜK DENEN ALETLE ÖNCE BİR KAPI AÇILIR,ARDINDAN İÇERİ ODA  ŞEKLİNDE ,TAVANI KEMERLİ OLARAK KAZILARAK GİDİLİRMİŞ.GENİŞLİK,DERİNLİK VE ODA SAYISI İHTİYACA GÖRE BELİRLENİRMİŞ.BURALAR EV OLARAK, SAMANLIK OLARAK, AHIR OLARAK,SON ZAMANLARDADA SOĞUK HAVA DEPOSU  OLARAK KULLANILIRMIŞ. İLK ÇAGLARDA İNSANLARIN TOPLUCA YAŞADIĞI YER ALTI DİYE TABİR EDİLEN ŞEHİRLERİN KAZILDIĞIDA OLMUŞ. ÇIKAN, KİRS TABİR EDİLEN TOPRAK YA İNİN ÖNÜNE DÖKÜLÜR YADA  ÇUKUR BİR YERE DÖKÜLÜRMÜŞ. 

6-EVLİK : EVLİK BAĞLARDA BAĞ BEKÇİLERİNİN BAGI BEKLERKEN İÇİNDE KALDIĞI BEKÇİ EVİDİR-BAĞ EVİDİR. TAŞTAN  VE ÜSTÜ KAPALIDIR.DÖRT BİR TARAFINDA  DIŞARIYI GÖZETLEMEK İÇİN PENCERE OLUR.GÜNDÜZ BEKÇİLER BURDA KALIR.

7-HAVLU,HAYAT,BAHÇE VE KAPILARI :

  

RESİMLERDE ÇEŞİTLİ BAHÇE /HAVLU/HAYAT KAPILARI GÖRÜLMEKTEDİR.RESİMLER İNTERNETTEN ALINMIŞTIR.

HAVLU –HAYAT  YADA BU GÜNKÜ ADI İLE BAHÇELER ETRAFI YÜKSEK DUVARLARLA ÇEVRİLİRMİŞ. İÇERİSİ DIŞARIDAN GÖRÜLMESİN DİYE. BÜYÜK BİR CÜMLE KAPISI DENEN İKİ KANATLI AHŞAP KAPISI OLURMUŞ. AVLU İÇİNDE İSE ; KULLANILAN TARIM ALETLERİ,TUVALET,YAKACAGIN BİR KISMI VE KÖŞEDE KÜÇÜK BİR BAHÇE,SU KUYUSU,KÜMES,KÖPEK KULÜBESİ, KAĞNI VB. MALZEMELER BULUNURMUŞ.

8-EVLERDE,BAHÇELERDE YETİŞTİRİLEN ÇİCEK TÜRLERİ/SÜS ÇİÇEKLERİ NELERMİŞ ? : BÖLGEDE BAHÇEDE ÇİCEK YETİŞTİRME KÜLTÜRÜ  PEK GÖRÜLMEZ. SADECE YABANİ GÜLLER ONLARDA KENDİLİĞİNDE KİLİLERDE BİTERMİŞ.DOĞAL OLANLARIN DIŞINDA  İNSAN EMEĞİ İLE  BAHÇELERDE YEŞTİRİLEN ÇİÇEKLER YOKTUR.ODALARDA KÜPELİ,YAPRAGI GÜZEL, BEGONYA, NARDANE GİBİ ÇİCEKLER TENEKE KUTULARDA YETİŞTİRİLİRMİŞ.ÇİÇEKLERE NAZAR DEĞDİĞİNE İNANILIP,NAZAR BONCUKLARI TAKILIRMIŞ.

7-KÖY YOLUNUN TARİHÇESİ /GÜNÜMÜZDE ULAŞIM NASILDIR  :

ÇOK ÇOK ESKİDEN  HALEN BİNGEÇ BÖLGESİNDE VE YAYLAMIZDA BULUNAN KAGNI İZLERİNDEN ANLADIĞIMIZ KADARIYLA BURALARDAN TARİHİ İPEK YOLU GEÇERMİŞ.YİNE ESKİDEN KÖYÜMÜZÜN İÇİNDEN ESKİ ADANA-KAYSERİ YAYA VE HAYVAN  YOLU GEÇERMİŞ.KÖYÜMÜZÜN TOMARZA’YA UZAKLIĞI 7 KM.  OLUP YOLU 2002 YILINDA ASFALTLANMIŞTIR. KÖYDEN KAYSERİ’YE 2  AYRI ULAŞIM YOLU MEVCUT OLUP , BİRİ TOMARZA ÜZERİNDEN 55 KM .  DİĞERİ KOÇÇAGIZ,KEPEZ ÜZERİNDEN GİDEN KÖY YOLU İSE 30 KM   DİR. YOĞUN KAR YAĞIŞI OLDUĞU DÖNEMLERDE 30 KM.’LİK 2. YOL ZAMAN ZAMAN KAPANMAKTADIR.KÖYLE TOMARZA ARASINDAKİ YOLDA ZAMAN ZAMAN KAR NEDENİYEL KAPANMA YAŞANMAKTADIR. KÖYDEN  SARIMEMEDLİ VE TRAVŞIN’A   TOPRAK YOL  MEVCUT OLUP YAZIN ULAŞIMA İMKAN VERİR . DİĞER BİR  AYRINTIDA BÖLGEDE BULUNAN DİGER KÖYLERDE OLDUGU GİBİ BİZİM KÖYDEDE MUHTELİF YERLERDE YER ALTI MAGRALARI BULUNDUGU BU MAĞRALARIN  BİRBİRİNE BAĞLANTILI OLDUĞU SÖYLENMEKTEDİR.ANCAK BURALAR MÜZE MÜDÜRLÜĞÜNCE TESCİL EDİLMEMİŞ ,İNCELENMEMİŞ, KAYIT ALTINA ALINMAMIŞTIR. BURALAR ARKEOLOJİK İNCELEME VE TESBİT BEKLEMEKTEDİR.

ESKİDEN ADANAYA- KAYSERİYE- DEVELİYE- TOMARZAYA NEYLE, HANGİ YOLDAN GİDİLİP GELİNİRMİŞ ?:

ADANAYA / ÖTE YÜZE / YAYA OLARAK VEYA HAYVANLA ŞIHBARAK BÖKE ÜZERİNDEN GİDİLİRMİŞ. ONDAN YÜZLERCE YIL ÖNCEDE KÖYÜN YAYLASINDAN /  DAGINDAN GEÇEN İPEK YOLU İLE PINARBAŞI ÜZERİNDEN ADANA TARAFINA GİDİLİRMİŞ.KAYSERİYE KEPEZ ÜZERİNDEN,EŞEK,AT İLE VEYA YAYA OLARAK,DEVELİ VE TOMARZAYADA KÖY YOLLARINDAN YİNE AYNI ULAŞIM ARAÇLARI KULLANILARAK GİDİLİRMİŞ.GECELERİ KÖYLERDEKİ ODALARDA VEYA VARSA YOL ÜZERİNDEKİ HANLARDA YATILIRMIŞ.GECELERİ YOLCULUK GÜVENLİ OLMADIĞINDAN VARILAN İLK KONAKTA,MENZİLDE VEYA KÖY ODASINDA KALINIRMIŞ.

KAYNAK: RESİMLER İNTERNETTEN ANKARA ÇAMLIDERE BAYINDIR KÖYÜ  ABDULLAH ÖZCANIN ALBÜMÜNDEN GÖRSELLERDEN ALINMIŞTIR.12.09.2011

8-KÖYÜMÜZDE  MADENLER  :  

 KÖYÜMÜZ MADEN BAKIMINDAN ÇEŞİTLİLİK ARZ ETMEZ.ANCAK  ERCİYES YANARDAGI ETEKLERİNDE OLMASI NEDENİ İLE DİĞER KÖYLER ĞİBİ BİZİM KÖYÜMÜZDE “BİMİS MADENİ”  VE SERT DUVAR TAŞI MADENİ BAKIMINDAN ZENGİNDİR. BİMİS MADENİ BİLİNDİĞİ GİBİ BİRİKET İMALATINDA KOT TAŞLAMACILIGINDA KULLANILMAKTADIR.AYRICA MADENİN BULUNDUGU BÖLGELERDE  İN TABİR EDİLEN ELLE KAZILAN  MAĞARALARDA SOGUK HAVA DEPOSU OLARAK KULLANILMAKTADIR.BÖLGEDE ARAŞTIRMA  YAPILIRSA DAHA DEĞİŞİK MADEN TÜRLERİNİNDE  TESBİT EDİLEBİLECEĞİNİ TAHMİN EDİYORUM.

9-KÖYDEKİ KAMU MALLARI / KÖYÜN ORTAK MALLARI /TAŞINMAZ GAYRİ MENKULLERİ :

KÖYÜMÜZDE 1 ADET CAMİ -1 ADET İLKOKUL -1 ADET  SETEN -4 ADET KÖY ÇEŞMESİ-4 ADET ÇEŞMEDEN ÖNCE KULLANILAN İÇME  SUYU  KUYUSU- 2 ADET SOKU TAŞI-  1 ADET MEZARLIK (OLDUKÇA ESKİ ) 1 ADET YAYL/DAĞ - YAMAÇ DİYE TABİR EDİLEN KÖYLÜNÜN  KARIŞIK  MEYVE BAGI -ORTAK KAVAKLIK VE SÖGÜTLÜK VE MERA  MEVCUTTUR.

-KÖY ORTAK MALLARI  NELERDİR  :

1-SU KUYULARI : BÖLGE SULAK BİR ARAZİ OLMADIGI İÇİN HALK İÇME SUYU İHTİYACINI MEVCUT PINARLARDAN . YOKJSA KIŞIN DEPOLADIGI KAR VE YAGMUR SULARINDAN KARŞILAR. İŞTE BU SULARIN DEPO EDİLGİĞİ SUNİİ /ELLE  YAPILAN BU  TESİSLERE O GÜNKÜ ADI İLE SARİÇ /SARNIÇ VEYA KUYU DENMEKTEDİR. KUYULARIN KÖYÜMÜZÜN GEÇMİŞİNDE ÖNEMLİ YERİ VARDIR. KÖY İÇİNDE, …………..VE  MEVKİİLERİNDE SU KUYULARI VARDI.HEPSİNİN ÇEVRESİNDE YABANİ HAYVANLARIN GİRİŞİNİ ENGELLEMEK İÇİN TAŞTAN BİLEZİK BİÇİMİNDE KORUMALARI VARDI. ÜZERİNDEKİ ZİNCİR İZLERİ ZAMANIN ÜZERİNDE GÖSTERDİĞİ AŞINMALARIN BELGESİ GİBİDİR. AY IŞIĞI OLDUĞU GECELERDE ÜZERİNE EĞİLDİĞİNİZDE GÖKTEKİ AYIN YANSIMASINI KUYUNUN İÇİNDE GÖRÜR GİBİ OLURSUNUZ. KUYULARDAN SU ELLE İP BAĞLANMIŞ VEYA ZİNCİR BAĞLANMIŞ KOVA VEYA LASTİK ZEMBİLLE ÇEKLİRDİ. SU KOVASINI KUYUNUN AĞZINDAN İÇERİYE SALLADIĞINIZDA ZİNCİRLERİ/İPİ AŞAĞILARA GÖNDERİRKEN ZİNCİR/İP KUYUNUN BAŞINDAKİ TAŞ BİLEZİĞE DEĞERDİ. BU SIRADA KOVA SU İLE DOLAR ÇEKME İŞİ BAŞLARDI. KOVA SUDAN ÇIKINCAYA KADAR KOLAYCA KENDİ BAŞINA ÇEKİLİR,SONRA ZORLANA ZORLANA ÇEKİLİRDİ.SONRA SU BAKIR KAPLARA KONULARAK KULLANILACAK YERE GÖTÜRÜLÜRDÜ. HAYVANLAR SULANACAĞI ZAMAN :SU YUKARI ÇEKİLİNCE TAŞ BİLEZİĞN ÖNÜNDEKİ YALAĞA DÖKÜLÜRDÜ.YALAĞIN DELİĞİ BEZLE TIKANIRDI HAYVANLAR BURDAN SU İÇERDİ.İNSANLARDA KOVADAN VEYA YALAĞIN ZIVANA VEYA ÇEŞMESİNDEN ELİNİ TUTARAK İÇİLİRDİ. ARAZİDEKİ KUYULARIN BAZILARINADA TAŞLARIN ARASINA BASA BASA İNİLİR, ELDEKİ GÜĞÜM VEYA BARDAK DOLDURULDUKTAN SONRA GERİ YUKARIYA ÇIKILIRDI. SON DÖNEMDE BAZILARININ AĞIZLARI KAPATILARAK  BAZILARI TAŞ İLE DOLDURULDU. AMA ÇEŞİTLİ NEDENLERLE ÇOĞU YOK OLUP GİTTİLER.YERDEN KAYNAYARAK ÇIKAN SU KAYNAKLARINA PINAR DENİR. BU PINARLARDAN  KÖYÜMÜZDE…………………………..BAZI DEĞERLER GEREKSİNİM KALMADIĞINDAN YOK OLURKEN, BAZILARINI BİZ İNSANLARIN BİLİNÇSİZLİĞİ YOK ETMEKTE YA DA KULLANILAMAZ DURUMA GELMESİNE NEDEN OLMAKTADIR.NE ACI BİR DURUM.

2-SETEN/SATEN  :                             

KÖY MEYDANINDA SERT /ÇİNGİ TAŞTAN OLUR. BU İNSAN VE HAYVAN  GÜCÜ İLE ÇALŞTIRILAN BİR NEVİ DEĞİRMENDİR. YUVARLAK GENİŞ BİR HAVUZ BETONDAN YADA TAŞTAN OYULMUŞTUR.ORTASINDA BİR DEMİR DİREK VE BU DİREGİN ETRAFINDA  DÖNEN SERT TAŞTAN KESİLMİŞ YUVARLAK  BİR İKİNCİ TAŞ  BULUNUR. BURADA DÖGME DENİLEN YİYECEK HAZIRLANIR. YANINDA BULUNAN KUYUDAN ÇEKİLEN SU  YİNE YANINDA BULUNAN TAŞ HAVUTA DOLDURULARAK BUGDAY YIKANIR. VE SONRA SETENE KONUR. SETENİN OKUNUN YA İNSANLAR YADA GÖZLERİ BAGLANMIŞ AT YADA EŞEKLER ÇEVİRİR.DAİRE OLARAK OLDUGUNUZ YERDE DÖNERSİNİZ. BİR KİŞDE ELİNDEKİ TAHTA KÜREKLE ÇİĞNENEN YERİ KARŞTIRIR. BU İŞ DÖĞME OLANA KADAR DEVAM EDER.RESİMDE KÖYÜMÜZÜN SETENİ GÖRÜLMEKTEDİR.

 

3-KÖY ÇEŞMELERİ :KÖYDE İLK ÖNCE ÇEŞME YOKMUŞ.SU İHTİYACI MEZARIN BULUNDUĞU YERDEKİ KUYULARDAN SAGLANIRMIŞ. BU KUYULAR YAZDAN BAKIMI YAPILARAK HAZIRLANIRMIŞ. MUHTARIN EN ÖNEMLİ GÖREVLERİNDEN BİRİ KÖY SARİÇLERİNİ VE YAYLA SARİÇLERİNİ  HAZIRLAMAKMIŞ. KUYULARIN DİK İNEN KISMINDAN SONRA YERE PARALEL GİDEN İÇİ  BETONLA ŞAPLANMIŞ GALERİLERİ VARMIŞ. KIŞIN KAR SUYU BURALARA DOLDURULURMUŞ. BAZI KUYULARDA KENDİNDEN SU KAYNARMIŞ BUNLAR KAR İLE DOLDURULMAZMIŞ. EVLERİN SU İHTİYACI EVİN GELİNİ VE KIZLARI TARAFINDAN ,ELDE  TAŞIMA SURETİ İLE ,DEVECİ DENEN BÜYÜK GÜGÜMLER İLE UFAK GÜGÜMLER VE AŞIRMA DENEN-HEPSİDE BAKIRDAN OLAN- KAPLARLA EVE GETİRİLEREK KARŞILANIRMIŞ.DAHA SONRALARI HER MAHALLEYE BİR KÖY ÇEŞMESİ YAPILMIŞ. DEVLET TARAFINDAN. VE SUYUDA ERCİYESTEN KANALLARLA GETİRİLMİŞ. KÖY ÇEŞMELERİNİN YERİNİ SONRA EV ŞEBEKELERİ ALDI .

  

AMA KÖY ÇEŞMELERİNİN NOSTALJİSİ BAŞKA İDİ. ÖNÜ SÜREKLİ ÇAMUR OLUR. ÇOCUKLAR BU ÇAMURDA OYNARDI. KIŞIN  AKAN SU BUZ TUTAR ÇOCUKLAR BURDA KAYARDI. MUSLUGU SÜREKLİ BOZULUR YADA ÇOCUKLAR KIRARDA .MUHTARLAR İLLALLAH DERDİ..GENELDE TEK KURNA OLURDU. GELİNLER KIZLAR SIRA İLE SU DOLDURURDU. ÇEŞME BAŞLARIDA KUYU BAŞI GİBİ KADINLARIN DIŞARI ÇIKABİLDİKLERİ TEK YERDİ. BURDA HERŞEY KONUŞULURDU. HABER MERKEZİNİN DAGITIM ÜNİTESİ GİBİ ÇALIŞIRDI.ARA SIRADA KAVGALAR OLURDU. KIZLAR OĞLANLARI BURA GÖRÜRDÜ.OĞLANLARDA KIZLARI. GÜĞÜMLERİ SALINA SALINA TAŞIRLARDI. ELLERİNİ GÜGÜMLER KESERDİ.KOLLAR OMUZLAR AGRIRDI. BİRDE ÖNÜNDE HAVTI OLAN ÇEŞMELERDE  HAYVANLAR SULANIRDI.BU ÇEŞMELERİN SUYU ÖMRE BEDELDİ AMA  HEPSİ HAYAL OLDU GİTTİ. RESİMLERDE KÖYÜMÜZ  İÇİNDEKİ ÇEŞMELER  VE DEVREKTEKİ ÇEŞME GÖRÜLMEKTEDİR.

4-SOKU TAŞI  :                                   

YARMA GENDİME VEYA DÖĞMEK İÇİN   YAPILAN İÇİ OYUK RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ŞEKİLDE OLAN  TAŞTIR. İÇİNE KONAN YARMALIK BUGDAYIN ( HAFİF ISLATILMIŞ KABUĞU SOYULSUN DİYE) BÜYÜK SAPLI    ( 60-70 CM.LİK YUVARLAK BİR TAKOZA SAĞLAM BİR SAP TAKILIR. ONUNLA DİBEK İÇİNDEKİ BUĞDAY VURULUR).  AĞAÇ TOKMAKLARLA  İKİ KİŞİNİN SIRA İLE  TAŞIN İÇİNDEKİ BUĞDAY ÜZERİNE RİTMİK HAREKETLERLE VURMASI  İŞİNİN YAPILDIĞI TAŞTIR.SERT ÇİNGİ DENEN TAŞTAN YAPILIR.KÖYDE BİR KAÇTANE OLUR YADA MAHALLALERDE BİRER TANE OLURMUŞ.RESİMDE ÇEŞME ÖNÜNDEKİ SOKU TAŞI GÖRÜLMEKTE..

5-YUNAK : YUNAK KELİMEDENDE ANLAŞILACAGI GİBİ ÇAMAŞIR YIKANAN YER DEMEKTİR.YANİ KÖY HALKININ ORTAKLAŞA OLARAK KULLNADIĞI BİR ÇAMAŞIR TIKAMA YERİDİR.

6-YAMAÇTAKİ BAĞLAR: KÖYÜMÜZDE YAMAÇ DİYE İSİMLENDİRİLEN MEVKİİDE ARARZİ HAZİNE ARAZİSİ OLUP KÖY İMAMI ŞAKİR HOCA ZAMANINDA  ÖLÇÜLÜP DAGITILMAK SURETİYLE MUHTARLIK HER AİLEYE ORDAN BİR MİKTAR BAĞ YERİ VERMİŞ. AİLELER ALDIKLARI BU BAĞ YERLERİNİN ETRAFINI ÇEVİREREK HER AİLE KENDİ BAĞINI OLUŞTURMUŞ/ YETİŞTİRMİŞ. BU BAĞLARDA KAYISI ARMUT VB. MEYVELER YETİŞTİRİLMEKTEYMİŞ.   BU BAĞLAR İÇİN BAĞ BEKÇİSİ TUTULURMUŞ. BU BAĞLAR 1800 LÜ YILLARIN ORTALARI İLE 19OO LÜ YILLARIN ORTALARI HATTA 1980-90 LARA KADAR BAKILMIŞ VE KULLANILMIŞTIR. 2011’Lİ YILLARDA İSE KÖY MEYDANA GELEN GÖÇ NEDENİ İLE “BAKARSAN BAĞ,BAKMAZZSAN DAĞ OLUR” ATA SÖZÜ GEREĞİNCE  BAĞLAR DAĞ OLMUŞ DURUMDADIR. BİRDE KÖYDE BULUNAN GAYRİ AHLAKİ KİŞİ VE SÜLALELER KÖYÜN BU TÜR VARLIKLARINI TAHRİP EDEREK HAYATLARINI SÜRDÜRMEYİ KENDİLERİNE YAŞAM BİÇİMİ SEÇMİŞLERDİR. SATIRLARI OKUYAN OKUYUCULARIM KİM VE KİMLERDEN BAHSETTİĞİMİ ANLAMIŞTIR SANIRIM.BAĞLARDA SULU ,BUYÜK ,SARI ,KEHRİBAR GİBİ “BAL ARMUDU” DENEN ARMUT YETİŞTİRİLİRDİ.ISIRDIĞIN ZAMAN SUYU YANAKLARINDAN AKAN TADI İLE DİLİNİN ZEVKTEN DÖRT KÖŞE OLDUĞU  ARMUTLAR.  EN KÜÇÜK HÜCRELERİNE KADAR HİSSETTİĞİN  TAT.MAALESEF YO K ŞİMDİ.MODERNLİK ADINA EL BİRLİĞİ İLE YOK ETTİK VE EDİYOR TÜM O TATLARI.BİRDE YABANİ ARMUT DENEN VE TARLALAR DA YETİŞEN ARMUT  OLURDU  BU ARMUT GEÇ YETİŞİR VE BUNDAN  ARMUT TURŞUSU KURARLARDI.BU TURŞUNUNDA SUYUNU İÇMEK AYRI BİR DAMAK  ZEVKİYDİ. AYRICA KIŞ ARMUDU DENEN SERT VE KIŞA DOĞRU YETİŞEN ARMUT OLURDU.

(RESİMLERDE YAMAÇTAKİ BAĞLARIN BU GÜNKÜ HALİ GÖRÜLMEKTE.)

7-KÖY MEZARLIĞI :RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ŞEKLİ İLE KÖYÜMÜZÜN MEZARLIĞI OLDUKÇA ESKİDİR. KÖYÜMÜZÜN MARDIN KÖYÜ ÇIKIŞINDA SAĞDA YOLUN ÜST KISMINDA BÜYÜK MEZARLIK,KARŞISINDA SOLDA  YOLUN ALT KISMINDA İSE AHÇILARIN MEZARLIĞI DİYE ANILAN KÜÇÜK MEZARLIK VARDIR.MEZARLIK KÖYÜN ÇIKIŞINDAN İTİBAREN DOLDURULMAYA BAŞLAMIŞ,MARDIN KÖYÜ İSTKAMETİNE DOĞRU DEFİN  İŞLEMİ DEVAMETMEKTEDİR. MEZARLIKTA ESKİ  TAŞ İŞLEMELİ MEZARLAR MEVCUTTUR. MEZARLIĞIMIZDA GÜNEYDOĞU DA ŞEHİT OLAN  J.ERİ. RAMAZAN ……… İSİMLİ  BİR ŞEHİDİN MEZARI VARDIR.MEZARLIKTA AİLE MEZARLIĞI KAVRAMI YOKTUR. HERKESE SIRA ÜZERİNE DEFNEDİLİR. AMA GENELDE AKRABALARIN YAN YANA GÖMÜLMESİ ESAS ALINIR.  EKONOMİK DURUMU İYİ OLAN,ÖLÜSÜNE,ATASINA SAHİP ÇIKAN,SAYGI DUYANLAR  MEZARLARI YAPTIRMAKTADIR. BUNUN YANINDA BAŞ TAŞI OLMAYAN  KAYBOLMUŞ MEZARLARDA MEVCUTTUR. SON 30 YILDA MEZARLAR ESKİ SİYAH TAŞ YERİNE MOZAİK SIVADAN YAPILMAYA BAŞLANMIŞTIR. DAHA SONRAKİ YAKIN DÖNEMDE İSE MERMER MEZAR İLE YÖREYE HAS SARI VE KAHVERENGİ  TAŞDAN MEZAR YAPIMI YAYGINLAŞMIŞTIR.MEZARLIĞIN ETRAFI DUVAR İLE ÇEVRİLİ OLUP İÇİNDE AGAÇ YOK DENECEK KADAR AZDIR. MEZAR ZEMİNİNİN  KİRS DENEN TOPRAKTAN OLMASI,SUYUN OLMAMASI, MEZAR BAŞINA AGAÇ DİKME VE YETİŞTİRME GELENEGİNİ OLUMSUZ ETKİLEMEKTEDİR.MEZARLIĞIMIZDA ÇEŞME YOKTUR.EYLÜL-2011

10-KÖYÜN TARİHİ  ESERLERİ,BULUNDUKLARI YERLER VE TARİHÇELERİ  :

1-SIĞIRLIĞIN KAYALIKLAR:

(ODALAR-MEZARLAR-YER ALTI ŞEHRİ GİRİŞLERİ GİBİ)2-BİNGEÇ:TARİHİBİNGEÇ ŞEHRİ-TOPRAK ALTINDA KALMIŞ-TOPRAK ÜZERİNDE BİR ŞEY YOK.3-ÜÇTAŞLAR :3 TANE LAHİT KAYA MEZARI VAR.4-KÖY İÇİNDE CAHCALARIN EVİN ÜSTÜNDEKİ MAĞARA: KÖYDEN GİRİNCE TRAVŞINDAN ÇIKILIRMIŞ.5-ESENİN İNİ:   MEMİŞLERİN BÜYÜK ODANIN ARKASINDADIR. 6-İNÖNÜNDEKİ MAĞRALAR :KABAK TEPENİN ÜSTÜNDE.7-MEŞE ÖNÜNDE PELİTLİKTEKİ MAĞRA 8-KUMUNDERENİN ALTINDAKİ MAĞARA9-SAKAANIN BAŞINDAKİ PINAR VE MAĞARA.10-KİRKÖRÜNDEKİ ÜÇ KUYULAR.11-YEL GULAĞI MAĞARASI:MARDINA YAKIN BİR YERDEKİ MAĞRA.İÇİNDEN SU SESİ GİBİ    BİR     SES GELİYORMUŞ.12-İMİŞİN OĞLUNUN BİNGEÇTEKİ TARLASINDA BAKIR YATAKLARI VARMIŞ.BURDA OT BİTMEZMİŞ. MÜHENDİSLERGELMİŞ,TEYİT ETMİŞLER.BÜYÜK BİR REZERV VARMIŞ.13-KAĞITSEKİSİNDE İZZET’İN BAĞINDA ESKİ BİR YERLEŞİM YERİNE AİT TEMELLER VARMIŞ.EKİM-2010

 

  

11-KÖYÜMÜZDE   TİCARET    :

        TİCARETTE NE ALINIR NE SATILIRMIŞ?TİCARETTE  ALIM SATIM MADDESİ ÇOK ÇEŞİTLİ DEĞİLDİR.  HALKIN ALIM GÜCÜ, ÇOK AMA ÇOK DÜŞÜKMÜŞ.HALK VERGİLER,SAVAŞLAR VE KURAKLIKTAN ÇOK ÇEKMİŞ. ( İÇ ANADOLUDAKİ 3-5 VİLAYETİN YILLIK VERGİSİ ÜSKÜDARDA TOPLANIP ARABİSTANA MEKKE VE MEDİNEDEKİ  ARAPLARA DAGITILMAK ÜZERE ( BUNLAR ALLAHIN DOSTLARI , PEYGEMBERİMİZİN KOMŞULARI ,BUNLARIN GÖNLÜNÜ HOŞ TUTALIM, ALLAHTA BİZDEN RAZI OLUR DÜŞÜNCESİ İLE ) SÜRRE ALAYLARI /DEVE KERVANLARI/  DENEN HEDİYE/YARDIM KERVANLARI OLUŞTURULUP ÜÇ AYLARIN BAŞLARINDA BAYRAMLARDA ORALARA GÖNDERİLİRMİŞ. ORADAKİ ARAPLAR İÇ ANADOLUDAN GARİBAN TÜRKÜN BOGAZINDAN, ÇOLUGUNUN ÇOCUGUNUN RIZKINDAN KESİP GÖNDERDİKLERİ İLE ÇALIŞMADAN YAN GELİP YATARAK, TÜRKÜN SIRTINDAN,TÜRKÜN ÇOLUK ÇOCUGUNUN SIRTINDAN GEÇİNİRMİŞ.  “MEDİNE FUKARASI”   TABİRİDE BURDAN KALMAYMIŞ. YANİ ADAMIN ADI FUKARA AMA HER ŞEYİ VAR. YÜZLERCE YIL TÜRKÜN EKMEGİ İLE  BAKIP SEMİRTİĞİMİZ ÇOĞALTTIĞIMIZ BU İNSANLAR I. DÜNYA SAVAŞINDA   İNĞİLİZLE BİRLİK OLUP BİZİ ARKADAN İLK VURANLAR OLDULAR. ALLAH TÜRKE KILIÇ ÇEKENİN SONUNU HAYIR GETİRMEDİ, GETİRMEYECEKTE İNŞALLAH.) PAZARDAN  ÇEŞİTLİ HAYVANLAR YAĞ, ŞEKER, GAZ, BEZ ,SABUN, TUZ, NAL, MIH / ÇİVİ / GADAK, ÇARIK, KİNİN (SITMA İLACI ) CİCİM, HASIR, KİLİM, HALI, HALI YASTIK, KAV ÇOK NADİRENDE ALTIN TAKILAR VEYA GÜMÜŞ TAKILAR, TÜTÜN, SİĞARA KAGIDI, ÇIRA, HEZEN DENEN KALIN AGAÇLAR (EV DAMLARI İÇİN), HAYVAN KOŞUM MALZEMELERİ, KAĞNI MALZEMELERİ, TAHTA YEMEK  KAŞIGI, ORAK, TIRPAN, BİLEY TAŞI, BULABİLİRSE TÜFEK VE TABANCA VEYA BUNLARA FİŞEK, KILIÇ, KAMA, HANÇER, BIÇAK, KAHVE, FİNCAN, KAHVE DİBEĞİ,  KAĞNILARLA /ÇETENLE SAMAN ALINIRMIŞ. (UZUN GEÇEN KIŞLARDA HAYVAN YEMLERİ YETMEZMİŞ,). PAZARDA  İSE KOYUN, KUZU , KEÇİ, GİDİK, İNEK, BUZAĞI ,ÖKÜZ, AT, EŞŞEK GİBİ HAYVANLAR SATILIRMIŞ. HAYVANLARDAN ELDE EDİLEN YÜN SATILIRMIŞ. YAG, SÜT, YOĞURT, PEYNİR, ÇÖKELEK, LOR, KESMİK  O ZAMANLAR  PEK FAZLA PAZARLARDA ALICI BULMAZMIŞ. ÇÜNKÜ HERKES BU MADDELERİ KENDİ ÜRETMEKTEYMİŞ. O ZAMANIN İHTİYAÇLARI ÇOK ÇEŞİTLİLİK GÖSTERMEZMİŞ. HERKES İHTİYAÇLARININ HEMEN HEMEN TAMAMINA YAKININI KENDİ ÜRETİRMİŞ. ÇÜNKÜ TOPLUMUN ALIM GÜCÜ YOKMUŞ. FAKİRLİK DİZ BOYUYMUŞ. VE BU HALLERİ İLE DE DEVLET  YİNEDE VERGİ ALIP ARABİSTANA GÖNDERİRMİŞ. PİYASADA MALZEMEDE YOKMUŞ. DEVLETE AİT FABRİKALAR YOKMUŞ. FABRİKALAR DOKUMA VE DEMİRCİLİK ÜZERİNE ÜRETİM YAPAN EL TEZGAHLARIYMIŞ. BUNLARDA SAVAŞLAR NEDENİYLE ÇALIŞTIRACAK ADAM KALMAMASI SONUCU KAPANIRMIŞ. VEYA ÇOGUNLUGUNUN GAYRİ MÜSLÜMLERİN ELİNDE OLMASI NEDENİYLE FİYATLARI ÇOK PAHALIYMIŞ. GAYRİ MÜSLÜMLER VE ZENGİNLER BEDEL ÖDEYEREK ASKERE GİTMEDİKLERİ İÇİN TİCARET ONLARI ELİNDEYMİŞ. TÜRK İNSANI  SAVAŞ ARACI VE VERGİ KAYNAGI OLARAK GÖRÜLÜRMÜŞ. TÜRKÜN NUFÜSÜ SÜREKLİ AZALIRKEN GAYRİ MÜSLÜMLERİN NUFÜSÜ VE ZENGİNLİKLERİ SÜREKLİ ARTARMIŞ. VATANIN ASLİ SAHİPLERİNİN KADERİ YOKLUK ,HASTALIK, CAHİLLİK  OLMUŞ. YERİ GELMİŞKEN KURTULUŞ SAVAŞININ HEMEN SONRASINDA ATATÜRKLE BİR VATANADAŞ ARASINDA ADANADA GEÇEN BİR OLAYI KISADAN NAKLEDEYİM. ATATÜRK YURT GEZİLERİ KAPSAMINDA ADANAYA GELMİŞ. KARŞILANMIŞ. KONUŞMUŞ . SONRA HALKIN İÇİNE İNMİŞ ONLARLA SOHBET EDİYOR. ÇEVRESİNE BAKINMIŞ “BU KONAK KİMİN” DEMİŞ. CEVAP “RUM BİLMEM KİM EFENDİNİN”. “ŞU EV KİMİN ERMENİ BİLMEM KİMİN” . BU SORU VE  CEVAP BÖYLE BİR KAÇ SEFER DEVAM ETMİŞ. ATATÜRK ŞAŞIRMIŞ VE SOHBET ETTİĞİ KİŞİYE SORMUŞ.  “PEKİ  TÜRKLERE AİT BİR ŞEY YOKMU ? SİZ BİR ŞEY YAPAMADINIZ MI? SİZ NERDEYDİNİZ BUNLAR BUNLARI YAPARKEN? VATANDAŞIN CEVABI TÜM TARİHİ VE DEVLETİN TÜRKE BAKIŞINI VE TÜRKE YAPTIĞI UYGULAMALARI  KESİN NET VE KISA BİR CÜMLE İLE ANLATAN BİR CEVAP OLMUŞ. “PAŞAM O ZAMANLAR DEDEMİZ KIRIMDAYDI,KAFKASLARDAYDI, BABAMIZ YEMENDEYDİ, FİLİSTİNDEYDİ, ,BİZLERSE GALİÇYADAYDIK,SÜVEŞTEYDİK HEP SAVAŞIYORDUK .BUNLAR İSE  ASKERE ALINMIYORLARDI VE BURDA TİCARET YAPIP ÇOĞALIYORLARDI.” BU SÖZ ÜZERİNE SÖYLENECEK  SÖZÜ OLANLAR LÜTFEN  MANTIKLI OLAN BİR TEK CÜMLE SÖYLESİNLER.

12- KÖYÜMÜZDE SANAAYİİ   : 

 KÖYÜMÜZDE SANAYİİ HAMMADESİ OLABİLECEK SADECE BİRİKET YAPIMINDA KULLANILAN BİMİS TABİR EDİLEN TOPRAK VE YAPI İŞİNDE KULLANILAN TAŞ VARDIR. SANAYİİ TESİSİ OLARAKTA GEÇMİŞTE VE GÜNÜMÜZDE BİR TESİS YOKTUR.

13-KÖYÜMÜZDE EL  SANATLARI  :

         

   KİLİM DESENİ                   KİLİM DESENİ                        SECCADE                                    KİLİM DESENİ                      HALI YASTIK

       

HALI YASTIK                                   HEYBE                                                     HEYBE                                                              HEYBE

        

      HALI TEZGAHI                              HALI TEZGAHI                    DEVEYE HEYBE YÜKLEME                    ÇOBAN SIRTINDAKİ HEYBE

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

EL SANATLARI TÜRÜNDE KAVAL, DÜDÜK, SABAN, KİRMAN, SOKU, YAYIK, FİŞŞEK, DIMBI, BIÇAK, ÇIKRIK GİBİ  BASİT ALETLERİ YAPAN USTALAR DA VARMIŞ. BU USTALAR DA YAPTIKLARI EŞYALARI YAĞ ,ÇÖKELEK,PEYNİR,BULGUR, BUĞDAY İLE DEĞİŞ TOKUŞ /TRAMPA EDERLERMİŞ.KÖY KADINI YAZIN OLDUĞU GİBİ KIŞINDA HİÇ BOŞ DURMAZMIŞ.EVİNİN  ÖRTÜLERİNİ ,KİLİMİNİ ,HALISINI, ÇUVALINI, HEYBESİNİ, TORBASINI, ÇANTASINI, ÇORABINI,FANİLASINI VELHASILI YAZLIK VE KIŞLIK GİYİM ,KUŞAM VE EVİNİN İHTİYAÇLARINI ÖRER VEYA DOKURMUŞ.YAŞLI KADINLAR YÜN EĞİRİLER, ÇORAP,DOLAK /KUŞAK,UÇKUR (O DÖNEMDE LASTİK OLMADIĞI İÇİN DONLAR UÇKUR İPİ İLE BELE TUTTURULRMUŞ.) ,TERKİBAĞ,ÖNLÜK BAĞI,BUZAGI BAĞI GİBİ KOLAY OLAN  ÖRĞÜLERİ ÖRERMİŞ. GENÇ KADIN VE KIZLAR İSE  NİSBETEN DAHA ZOR OLAN HALI, KİLİM, SECCADE, HEYBE, ÇANTA, ÇUVAL,YASTIK, GİBİ TEZGAHTA DOKUNANLARI YAPARLARMIŞ. BU DOKUMALAR HAZIRLANAN ÖZEL TEZGAHLARDA YAPILIRMIŞ.EL ÖRGÜLERİ İSE; ÇORAP ŞEKLİNDE OLANLAR BEŞ ŞİŞ İLE KAZAK, TERLİK,DOLAK ŞEKLİNDE OLANLAR İSE İKİ ŞİŞLE ÖRÜLÜRMÜŞ.BAZILARIDA DANTEL GİBİ TEK ŞİŞLE ÖRÜLÜRMÜŞ. BUNLARDAN KADINLARIN KULLANACAKLARI RENKLİ İPLER VE ÇEŞİTLİ DESENLERLE ÖRÜLÜRKEN , ERKEKLERİNKİ DAHA SADE VE AĞIR RENLERDEN DESENSİZ OLURMUŞ. ÖRME İŞİNİ KADINLAR YAPARMIŞ. ERKEKLERİN YAPMASI AYIP SAYILIRMIŞ. ANCAK ZAMAN ZAMAN ERKEKLERDEN DE BU İŞİ YAPANLAR OLURMUŞ. BU ERKEKLERE “GEÇİM EHLİ “ DENİRMİŞ.

A-HALI CİNSLERİ NELERMİŞ ?:BÖLGEDE HALI DOKUMA İŞİ SONRALARI YAYGINLAŞMIŞTIR. ÖNCELERİ CİCİM VE HASIR DOKUNURMUŞ. SONRALARI KABA , BÜNYAN HALISI DENEN HALI DOKUNMAYA BAŞLAMIŞTIR. BU YÖREDE DOKUNAN HALILAR, TÜRK HALI SANATININ ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜNÜ OLUŞTURUR. HALILAR BÜNYAN VE YAHYALI HALILARI OLARAK İKİ BÖLÜMDE KARŞIMIZA ÇIKMAKTADIR. BU HALILAR, İNCELİKLERİ YANINDA GELENEKSEL MOTİFLERİN SÜRDÜRÜLMESİ AÇISINDAN DA HALI DOKUMA SANATININ GELİŞİMİNİ BELGELEYEN ESERLERDİR. BÜNYAN HALISININ ÇÖZGÜSÜ PAMUK OLUP, DOKUSU YÜN VE FLOŞTUR. YAYGIN OLARAK DOĞAL RENKLER, BEYAZ, SİYAH, GRİ, MOR RENKLER KULLANILIR. ZEMİNLER KIRMIZI, MAVİ VE LACİVERT TONLARINDADIR. MİNDER, YASTIK, TABAN, SEDİR HALILARI OLARAK BOYLARINA GÖRE SINIFLANDIRILIR. YAHYALI HALILARINI BÜNYAN HALILARINDAN AYIRAN EN ÖNEMLİ ÖZELLİK HEM ÇÖZGÜSÜNÜN HEM DE DOKUMA İPİNİN YÜN OLMASIDIR.  GEOMETRİK MOTİFLER VE ÇİÇEK MOTİFLERİNİN KULLANILMASI, İPLERİN TAMAMEN KÖK BOYA İLE RENKLENDİRİLMESİ DE YAHYALI HALILARININ AYI BİR ÖZELLİĞİDİR. YAHYALI HALILARI DESEN ÖZELLİKLERİNE GÖRE, KEMERLİ, GÖBEKLİ, MİHRAPLI, DABAZLI VE İÇGÖBEK OLARAK SINIFLANDIRILIR. BORDÜRLER 3 VEYA 4 OLABİLİR. GEOMETRİK MOTİFLERİN KULLANILDIĞI YAHYALI HALILARINA AİT DESENLERİN 16.YY. BAŞLARINA KADAR DAYANDIĞI ANLAŞILMAKTADIR. KULLANILDIKÇA DEĞERLERİ ARTAN KAYSERİ HALILARI ÇOK YAYGIN OLARAK DOKUNMAKTADIR. HALILARDA TÜRK DÜĞÜMÜ VE İRAN DÜĞÜMÜ DİYE İKİ AYRI DÜĞÜM ÇEŞİDİ VARMIŞ.

                 

      

 HALI DOKUYAN KADIN VE ÇOCUKLARI                               HALI DOKUYAN KADIN                                 HALI TEZĞAHI

KAYNAK:RESİMLERİN BAZILARI  İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

B-KİLİM CİNSLERİ NELERMİŞ ?:

KİLİMCİLİK : KÖYLERDE KİLİMİN YANI SIRA ÇUVAL, GELİN HARHARI, SECCADE, TERKİ HEYBESİ, YASTIK, CİCİM GİBİ EŞYALAR DOKUNMAKTADIR. BU DOKUMALARDA KULLANILAN MOTİFLERE VERİLEN BENZETME ADLAR VE BELİRLİ ANLATIMA DAYALI KOMPOZİSYONLAR ADETA KİLİMLERİN DİLİDİR. GELİN PARMAĞI, KIZ FARI, KIZ YANAĞI, TURNA KATRI, SEHER KUŞLU, KİRLİ YANIŞLI, KOÇ BOYNUZU, AMAN KIZ, ELİ BELİNDE, YILDIZ, ZÜLÜF, YARYARE KÜSTÜ, ÇAPRAZ KİLİMLERDE KULLANILAN BAZI MOTİFLERİN ADLARIDIR. DOKUNAN KİLİM VE BENZERİ EŞYALARIN YÜNLERİ YİNE TÜRKMEN KADINLARINCA EĞRİLİR VE KÖK BOYA İLE BOYANIR. BASİT TEZGAHLARDA DOKUNAN TÜRKMEN KİLİMLERİ BENZERSİZ EL SANATI ÜRÜNLERİ ARASINDADIR. KİLİMDE KULLANILAN MOTİFLER; ÇİNİDE, MERMERDE, OYMACILIKTA HATTA TEZHİPTE KULLANILAN MOTİFLERLE BENZERİK GÖSTERİR. KİLİMDE KULLANILAN DOKUMA TEL GEREĞİ OLARAK MOTİFLER, KÖŞELİ GEOMETRİK BİÇİME DÖNÜŞMÜŞTÜR. DİĞER YÖRE KİLİMLERİNE BAKILDIĞINDA DOKUYAN KİŞİLERİN SABIR VE YETENEKLERİNE HAYRAN KALMAMAK MÜMKÜN DEĞİLDİR. YAYGI, PERDE VE ÇUVAL OLMAK ÜZERE DOKUNAN KİLİMLER DAHA SONRA KULLANDIKLARI YERE GÖRE İSİMLENDİRİLİRLER.KAYSERİ YÖRESİNİN ÜNLÜ SARIZ VE YAHYALI KİLİMLERİ KENDİNE HAS ÖZELLİKLERİYLE, ÇUBUKLU, İBİKLİ, PAPATYALI, NALÇALI, SANDIKLI, KIRKBUDAK, KALAYCI, YUSUFLAR, YÖRÜK VE AVŞAR KİLİMLERİ OLARAK ADLANDIRILIRLAR.

C-HALI KİLİM MOTİFLERİ VE ANLAMLARI :

D-HASIR  CİNSLERİ VE  DOKUMA TEKNİKLERİ:

HASIR VE BOYRA ÖRÜCÜLÜĞÜ: BASİT TEZGAHLARDA DOKUNMASI İLE HALI VE KİLİM ALTLARINA SERİLEREK KULLANILIR. BOYRA(KAMIŞ HASIRI) KAMIŞTAN VE TEZGAHLARDA ÖRÜLEREK, AHŞAP EVLERİN TAVAN KISIMLARINDA ÜZERİNE ATILACAK TALAŞ VE TOPRAKLARIN İÇLERİNE SIZMASINI ÖNLEMEK İÇİN KULLANILIRMIŞ.ÇAVDAR FİREZİNDEN YER DÖŞEMESİ OLARAK KULLANILAN HASIRIN DOKUNMASI ŞU ŞEKİLDE OLUR.ÇAVDAR BAŞAKLARI SİLKELENEREK TANELERDEN AYRILIR. ÇAVDAR SAPLARI / FİREZLERİ İÇ SU DOLU HAVIT / HAVUZA BASILIRAK, AYAKLA ÇİĞNENEREK ISLANIR.YUMUŞADIKTAN SONRA  ÇIKARTILIR. İYİCE KURUMADAN NEMLİ VAZİYETTE İKEN BİR SANDELYE BACAĞI KULLANILARAK   İKİ FİREZ BİRLEŞTİRİLEREK İP / ERİŞ HALİNE GETİRİLİR YUMAK YAPILIR. YUMAKLARDAN AÇIK ALANDA KURULAN TEZĞAHLARDA HASIR DOKUNUR. ERİŞLERİN ARASINA İKİ FİREZ KONARAK KİLİM ĞİBİ DOKUNUR. BİTİNCE KESİLİR. EVLERİN TABANLARINDA VE İN EVLERDE DUVARLARDA KULLANILIR.SON DERECE SIHHATLİDİR. ZEMİNDE  HAVALANDIRMA SAĞLADIĞI İÇİN RUTUBET OLMAZMIŞ..

E-EL ÖRGÜCÜLÜĞÜ: İNSANLARIN KOYUN YÜNÜNÜ EN İLKEL BİÇİMDE KULLANDIKLARI ÇALIŞMA ALANI OLAN ÖRGÜCÜLÜK DE YAYGIN EL SANATLARINDAN BİRİDİR. KOYUN YÜNÜNÜ KİRMAN, TARAK, ŞİŞ, İĞ GİBİ BASİT ARAÇLAR KULLANILARAK ÇORAP, ELDİVEN, KAZAK, İÇLİK GİBİ EŞYALAR HALİNE GETİRİLİR. ÖRÜLECEK ERKEK ÇORABI OLDUĞU ZAMAN ÇOĞUNLUKLA DÜZ ÖRGÜ YADA KENDİNDEN MOTİFLİ ÖRGÜ ÇEŞİTLERİ KULLANILIR. ÇORAPLAR DİZ YÜKSEKLİĞİNDE ÖRÜLÜR. KADIN ÇORAPLARI İSE NAKIŞLI OLUR. RENK RENK MOTİFLER VE NAKIŞLAR ZENGİN VE GÜZELDİR. ÇORAPLAR BEŞ ŞİŞLE ÖRÜLÜR.

F- DOKUMA TÜRLERİ   : MEKİK DOKUMALAR: KUMAŞ DOKUMA, KOLAN, ÇARPANA DOKUMA , KİRKİTLİ DOKUMALAR:  KİRKİTLİ DÜZ DOKUMALAR; KİLİM, CİCİM, ZİLİ (SİLİ), SUMAK -KİRKİTLİ HAVLI DOKUMALAR; HALI MEKİKSİZ DOKUMALAR: PALAZ, KOLAN, ÇARPANA, DOKUSUZ DOKULAR (KEÇE)

ALAÇUVAL:EV EŞYALARININ  KORUNMASI VE TAŞINMASINDA KULLANILAN ALA ÇUVAL, GENÇ KIZLARIN ÇEYİZ EŞYASI ARASINDA BAŞ SIRALARDA GELİRMİŞ.ÇOK ZENGİN BİR RENK VE MOTİF HAZİNESİ HALİNDEKİ ALA ÇUVALLARIN GEREK MOTİF GEREKSE RENK UYUMU YÖNÜNDEN, TÜRK KADINININ İÇ DÜNYASINA AÇILAN PENCEREDİR DİYEBİLİRİZ.KİLİM TEKNİĞİ İLE DOKUNUR, ENİ 70 CM. BOYU 200 CM. DİR. BU MESAFENİN 100 CM.Sİ YANIŞLI KALAN KISMI YANIŞSIZ DOKUNMUŞTUR. ALAÇUVALLARIN İÇİNE GİYECEK EŞYALARI KONUR. BİR NEVİ, GENÇ KIZLARIN CEHİZ SANDIĞIDIR. IKİ KENARINA DİKİLEN "KOLON" LAR DEVE SIRTINA YÜKLENMESİNDE KOLAYLIK SAĞLAR. AYNI KOLANIN UZANTILARIYLA DA ÇUVALIN AĞZI BAĞLANIR.ALAÇUVALLARIN ÜZERİNDEKİ YANIŞLARDAN /NAKIŞ /MOTİFLERDEN SADECE İSİM OLARAK BAHSETMEKLE YETİNELİM: "BONCUKLU", "TAZI KUYRUĞU", "EĞRİCE", "KOCA YANIŞ", "SARI YANIŞ", "SIĞIR SİDİĞİ", "KİLİM AYAĞI", "KÖPEN YANIŞI", "AKLI YANIŞ", "MAYA GÖZÜ", VE "ASLAN AĞZI".

KIL ÇUVAL  :ALA ÇUVALLAR GENELLİKLE GİYECEKLERİN KORUNMA VE SAKLANMASINDA KULLANILIRKEN KIL ÇUVALLARI TAHIL, YİYECEK KAPLARI GİBİ EŞYANIN TAŞINMASI VE KONULMASINDA KULLANILIRMIŞ.ATKILIĞI VE ÇÖZGÜLÜĞÜ KILDAN OLUŞUR. ÜZERİNE ESASEN (YANIŞ) KONULMAZ. ÇÖZGÜLÜĞE BELLİ TİN'LERLE KONULACAK RENK ÇOĞUNLUKLA BEYAZ OLUR VE DİKİNE BANTLAR HALİNDE UZANIR. AYNI ŞEKİLDE ARGAÇ'TA DA RENKLİ İP KULLANILIRSA YATIK BANT HALİNDE UZANIR.

 EĞER YANIŞ KULLANILACAKSA BASİT OLDUĞU İÇİN BITIRAK, SİNEK, MENEĞ, ŞAKKA YANIŞLARI TECİH EDİLİRMİŞ.

HARAR ÇUVAL :     KIL ÇUVALLARIN DAHA BÜYÜK TİPLERİ DE DOKUNURMUŞ. BU TÜR ÇUVALLAR DA SAMAN TAŞIMADA KULLANILIRMIŞ. ADINA DA "HARAR" DENİLİR.

UN ÇUVALI : UN ÇUVALLARININ KIL ÇUVALLARIN AKSİNE ATKILIĞI VE ÇÖZGÜLÜĞÜ YÜN VEYA PAMUKMUŞ.İÇİNE YİYECEK MADDELERİ KONULAN BU ÇUVALLAR, DEVE VEYA EŞEĞE YÜKLENEREK TAŞIMADA DA KULLANILIRMIŞ. BU ÖZELLİĞİ DOLAYISIYLA SAĞLAM VE GÖSTERİŞLİ ÇUVAL KULLANMAYA ÖZEN GÖSTERİLİRMİŞ. YÜKLEMEDE ÇUVALI KALDIRMAYA YARDIMCI OLMAK VEYA BİR YERDEN BİR YERE TAŞIMAK İÇİN ÇUVAL KENARLARINA KULP ADI VERİLEN KOLAN DİKİLİRMİŞ. KULPLARIN UZANTISI DA ÇUVALIN AĞZININ BAĞLANMASINDA KULLANILIRMIŞ.UN ÇUVALLARININ KENDİNE ÖZGÜ BİR YANIŞ/NAKIŞI  YOKTUR. DİĞER DOKUMA TÜRLERİNDE OLDUĞU GİBİ BELLİ BİR KALIP DAHİLİNDE YANIŞLAR TEKRAR EDİLMEYEBİLİR. ÇOĞUNLUKLA BASİT VE KÜÇÜK EBATLI YANIŞLAR TERCİH EDİLİR. BITIRAK, SİNEK, ŞAKKA, MENEĞ, SIĞIR SİDİĞİ YANIŞLARINI ÇUVAL ÜZERİNE SERPİŞTİRİLMİŞ HALDE HER ZAMAN GÖRMEK MÜMKÜNDÜR.

ÇUL          :      SERGİ İÇİN VEYA EŞYA ÖRTÜSÜ İÇİN HER AİLE BİRDEN FAZLA ÇULA SAHİPTİR.

SOMAT : ÜZERİNDE, LEĞEN İÇİNDE HAMUR YOĞRULUR. SAÇTA PİŞİRİLEN EKMEKLER ARASINA KONARAK KURUMASI ÖNLENİR; KURUMUŞ EKMEKLER ELLE SULANIP ARASINA KONARAK YUMUŞAMASI SAĞLANIR VE NİHAYET YEMEKLER ÜZERİNDE YENİLİR. TÜRKLERİN MİSAFİRİ SEVMELERİ VE EN LEZİZ YEMEKLERİ İLE SOFRA DİZMELERİ GELENEĞİ DİKKATE ALINIRSA SOFRA İÇİN DOKUNAN EŞYAYA DA AYNI İTİNANIN GÖSTERİLMESİ NORMALDİR.SOMAT'IN DÖRT  KENARINI  "PARMAK" ADI VERİLEN KENAR SULARI ÇEVRELER. ORTADA "FARDA" DENİLEN TEK BİR YANIŞ VARDIR. HEMEN ALTINDA HER HANE SAHİBİNİN ÖZEL BİR DE DAMGASI GÖZE ÇARPAR.

SECCADE : SECCADELER, "FARDA" TEKNİĞİ İLE DOKUNUR. YANİ İKİ YÜZÜ DE AYNI GÖRÜNTÜLÜDÜR. GENELLİKLE "FARDA" VE "SAKSAĞAN" YANIŞLARINI KULLANMAK TERCİH EDİLMİŞTİR.

HEYBELER : ÇOBANLARIN İÇİNDE YİYECEK TAŞIMASI, ALIŞ-VERİŞ MERKEZLERİNDEN KARŞILANAN İHTİYAÇLARIN EVE GETİRİLMESİ, YERLEŞİM YERİNE UZAK OLAN PINARLARDAN ALINIP KAPLARA KONULAN SUYUN TAŞINMASI GİBİ PEKÇOK FONKSİYONU OLAN HEYBELER, VAZGEÇİLMEZ BİR DOKUMA TÜRÜDÜR BAZILARININ ORTASI YARIKTIR. YARIK KISMI EŞEK - AT VEYA DEVENİN SEMERİNİN KAŞINA TAKILIR. BAZI HEYBELERİN BİR BAŞKA ÖZELLİĞİ DE HAYVANIN SİLKELENMESİYLE İÇİNDEKİ EŞYALARIN DÖKÜLMEMESİ İÇİN KENDİNDEN KİTLENEBİLEN BİR TERTİBAT KONULMASIDIR.KAYNAK:AŞAGIDAKİ KAYNAKLARDAN DERLENDİĞİ SÖYLENEN BU  YAZININ BİR KISMI İNTERNETTEN ALINMIŞ VE DÜZENLENMİŞTİR.[1]PROF. DR MEHMET ERÖZ, A. G. E., 79[2]ALEV ÇAKMAKOĞLU, "İÇEL ÇULLARI" İÇEL KÜLTÜRÜ, (I), 2, MAYIS 1987, S. 25[3]ALİ TANYILDIZ, ORTA ASYA'DAN GEDİKLİ KÖYÜNE HONAMLI YÖRÜKLERİ, 2. BS., ( ISPARTA 1990 ),.,S., 89

G-TAŞ İŞÇİLİĞİ :YÖREMİZ TAŞLARININ EN BÜYÜK ÖZELLİKLERİ , YUMUŞAK OLMASI VE ZAMAN GEÇTİKÇE SERTLEŞMESİDİR.BU TAŞLARIN İŞLENMESİ KOLAYDIR. BU NEDENLE YÖREMİZDE BULUNAN EVLERDE ANA MALZEME OLARAK TAŞ KULLANILMIŞTIR. TAŞLAR BELİRLENEN YERLERDE BU İŞİ BECEREN KİŞİLERCE KIRILMAK SURETİ İLE HAZIR EDİLİRMİŞ. KIRILAN TAŞLAR KAĞNILARLA EV YAPILACAK YERE TAŞINIRMIŞ. BURDA ÖRÜLECEK YERE GÖRE USTALAR TARAFINDAN TAŞ ÜZERİNDE DÜZELTMELER YAPILARAK DUVARA KONURMUŞ. PENCERE KENARLARI,  KÖŞE TAŞLARI, KEMERLER, KAPI ÜZERLERİ VE KENARLARI YÜZLERİ DÜZLENEREK YA DA İŞLENEREK ÖRÜLÜRMÜŞ. ÖRME İŞLEMİ KURU OLARAK VEYA ÇAMURLA YAPILIRMIŞ. DUVARLAR 70-80 CM. DEN 1-1.5 M KADAR DEĞİŞEN KALINLIKLARDA OLURMUŞ.DUVAR KALINLAŞTIKÇA DIŞ YÜZE İYİ TAŞLAR ARAYA HELİK TABİR EDİLEN ŞEKİLSİZ KÜÇÜK TAŞLAR DOLDURULURMUŞ. EVİN DIŞ YÜZLERİ SIVANMAZMIŞ. İÇ YÜZLERİ İSE EV SAHİPLERİNİN EKONOMİK GÜCÜNE GÖRE ÇAMUR VEYA KUM SIVA İLE SIVANIRMIŞ GENELLİKLE YOLA BAKAN CEPHEDEKİ  PENCERE ÜZERİNE VEYA KAPI ÜZERİNE VEYA KENARINA BİNANIN YAPIM TARİHİ YAZILIP,YANINA AY YILDIZ MOTİF KONURMUŞ.1507 YILINDA 245 KAĞNI YÜKÜ  KÖYÜMÜZÜN TAŞI KAYSERİ KALESİNİN TAMİRİNDE KULLANILMAK ÜZERE  SATIN ALINMIŞTIR. 

H-KUYU /SARİÇ/SARNIÇ İŞÇİLİĞİ /TÜRLERİ VE İŞLEVLERİ:KUYULAR BÖLGENİN SU İHTİYACI,ZAHİRE DEPOSU İHTİYACI,SAMAN DEPOSU İHTİYACI OLARAK KULLANILIR VE  BU AMAÇLARLA  KAZILIRMIŞ. KAZMA İŞİ HER ZEMİNDE YAPILMAZMIŞ. BUNUN İÇİN ZEMİNİN KİRS DENEN TOPRAK TÜRÜNDEN OLMASI GEREKİRMİŞ. KAZMA İŞİ ENAZ 2 KİŞİ İLE YAPILIRMIŞ. BİR KİŞİ KAZACAK. BİR KİŞİ ÇIKAN TOPRAĞI TAŞIYACAK ŞEKİLDE. BELİRLENEN ZEMİNDE  ÇAPI 1.5 M.DEN AZ OLMAMAK KAYDI İLE DİKİNE  10- 15M.  YUVARLAK OLARAK BİR KAZI YAPILIRMIŞ. ÇIKAN TOPRAK  KOVALARLA VEYA LASTİK ZEMBİLLERLE YUKARI ÇEKİLİRMİŞ.SONRA İKTİYACA GÖRE  YATAY OLARAK BİR VEYA BİRDEN FAZLA İÇİNDE BİR KİŞİNİN YÜRÜYEBİLECEGİ GENİŞİLİK VE ÇAPTA GALERİLER /GÖZLER KAZILIRMIŞ. KAZMA İŞLEMİ DEMİR KAZMALARLA YAPILIRMIŞ.SU KUYUSU YAPILACAKSA  YANİ ZEMİNDEN SU KAYNAYAN BİR YERSE KUYUNUN DUVARLARINI VE TABANINI SIVAMAYA GEREK YOKMUŞ.ÇÜNKÜ BURDAN SU GELECEKMİŞ. AMA TAŞIMA SUYU İLE DOLACAK BİR KUYU VEYA SAMAN VEYA ZAHİRE DEPOSU OLARAK KULLANILACAK BİR KUYU İSE BURASI SU ÇIKMA İHTİMALİ OLMAYAN KURU YERLERE KAZILIR VE İHTİYACA VE EKONOMİK DURUMA GÖREDE DUVARLARI VE TABANI SIVANIRMIŞ.KUYULARA KENARLARA  OYULAN BASAMAKLAR VASITASI İLE VEYA SU KUYULARINA( Kİ SU KUYULARININ İÇİ TABANDAN YUKARIYA KADAR TAŞLA ÖRÜLÜR SIVANMAZ-GÖÇMESİN DİYE-) KONAN MERDİVEN TAŞLARI İLE ÇIKILIP İNİLİRMİŞ.ŞEBEKE SULARININ GELMESİ İLE VE MODERN TOPLUMA GEÇİŞLE BİRLİKTE BU KUYULARDA İŞLEVİNİ YAYBETMİŞLER VE  ÇOGUNLUĞUNUN İÇLERİ TAŞLA DOLDURULUP İPTAL EDİLMİŞLERDİR. ARAZİDE BİR KAÇ SU KUYUSU DIŞINDA KÖYDE SU KUYUSU KALMAMIŞTIR.

14-KÖYÜMÜZDE TARIM   :

 

TARLALARIN İŞLENMESİ: KÖYLERDE TARIM VEYA ZİRAAT İŞLERİ TARİH BOYUNCA GELİŞMELER GÖSTEREREK GÜNÜMÜZDEKİ TEKNİK SEVİYESİNE GELMİŞTİR. AMA BU DURUMA GELİNCEYE KADAR ÇOK AŞAMALAR GEÇİRMİŞ,ÇOK SIKINTILI GÜNLER YAŞANMIŞTIR. HZ. ADEM’DEN BERİ YAPILA GELEN TARIMCILIKTA PEK BİR DEĞİŞİKLİK OLMAMIŞTI. YİNE KARASABAN, YİNE ORAKLA BİÇMEK.SONRALARI KARASABANDAN, TRAKTÖRE, ORAKTAN BİÇERDÖVERE, ÖKÜZ KAĞNISINDAN,UÇAKLARA, SAZ-GRAMAFON-RADYO VE TELEVİZYONDAN, BİLGİSAYARA; İN VE TAŞ EVLERDEN-GÖKDELENLERE, İNSAN SESİNDEN, UYDUDAN GELEN SESLERE KADAR.O DEVİRLERDE HER İŞ İNSAN VEYA HAYVAN GÜCÜYLE OLUYORDU. TARLA SABANLA SÜRÜLÜYOR, TOHUM AVUÇLA SAÇILIYOR, EKİN ORAK VEYA TIRPANLA BİÇİLİYORDU. OSMANLILAR DÖNEMİNDE TARLALAR MİRİ ARAZİ İKEN, YANİ PADİŞAHIN MALI İKEN, PEK TARIMA ÖNEM VERİLMEMİŞTİ, ÇÜNKÜ İNSANLAR BU TOPRAKLAR ÜZERİNDE KİRACI DURUMUNDA İDİLER. 1858’DE TOPRAK KÖYLÜLERE DAĞITILDIKTAN SONRADIR Kİ, ELLE TUTULUR BİR TARIMCILIK BAŞLAMIŞTIR. AMA YİNE BU TARIMCILIK PAZARLAMAYA YÖNELİK DEĞİL, KİŞİNİN AİLESİNE YETECEK DÜZEYDE ÜRÜN YETİŞTİRMEK ÜZERE YAPILMAKTAYDI. ŞİMDİ ESKİDEN NASIL TARIM YAPILDIĞINA BİR BAKALIM:

 

TARLALARIN ÖLÇÜMÜ: TARLALAR ÖLÇÜLÜRKEN BUNUN ÖLÇÜSÜ BİR ÇİFT ÖKÜZE GÖRE YAPILIRDI. YANİ BİR ÇİFT ÖKÜZ SENEDE ANCAK 40 DÖNÜM TARLA SÜREBİLİR HERKTE (NADASTA) VEYA TOHUM EKMEDE. İŞTE BUNA KÖYLÜLER BİR ÇİFT ÖKÜZLÜK TARLA DEMEK OLAN “ÇİFTLİK” DİYORLARDI. KİŞİYE NE KADAR TARLAN VAR DENİNCE, YANİ KAÇ ÇİFT ÖKÜZLÜK,KAÇ DÖNÜMLÜK DEMEK OLAN, ÖRNEĞİN “ALTI ÇİFTİM VAR” DENİRDİ. İŞTE ÇİFTLİK DEYİMİ BURADAN KALMIŞTIR VE TARLA DEMEKTİR. GÜNÜMÜZDE BAĞ-BAHÇE İÇİNDEKİ “VİLLA” TİPİ EVLERİN BULUNDUĞU YERLERE “ÇİFTLİK” DİYORLAR Kİ BU ÇOK YANLIŞTIR. BU GİBİ BAHÇE DUVARLARI İÇİNDEKİ MEKANLARIN ETRAFI ESKİDEN AĞAÇTAN YAPILMIŞ AVLU MİSALİ “ÇİTLERLE” ÇEVRİLİ OLDUĞU İÇİN BURALAR ÇİFTLİK DEĞİL “ÇİTLİK”TİR, ÖYLE DENİLMESİ GEREKİR.. HATTA ŞİMDİLERDE BESİ VEYA SÜT HAYVANCILIĞI YAPILAN AHIRLARA DA ÇİFTLİK DİYORLAR Kİ; BU DEYİM DE YANLIŞTIR.ESKİDEN TARLALAR DÖNÜMLERE AYRILMIŞTI. YANİ BİR DÖNÜM (BU HER KIRK ADIMDA ÖKÜZLERİN GERİSİNGERİ DÖNECEĞİ ANLAMINDADIR) TARLA ENİNE VEYA UZUNUNA 40 ADIM OLARAK HESAPLANMIŞTI. BUNUN NEDENİ İSE, 0 SIRALAR SABANLA YAPILAN SÜRME İŞİNDE, BİR ÖKÜZ, ANCAK KIRK ADIM KADAR GİDER VE YORULURDU, ÇÜNKÜ SABANI ÇEKMEK ÇOK ZORDU. SABAN, PULLUKLAR GİBİ TOPRAĞI KESİP DEVİRMEZ, YARAR GİDER, OTLARI VE KEVEN GİBİ KALIN KÖKLÜ BİTKİLERİ KESEMEZ, KOPARIR BU DA ÖKÜZLERİ ÇOK YORARDI. SABANLA SÜRERKEN TARLA BOYDAN BOYA SÜRÜLMEDİĞİ GİBİ, GİDİŞ GELİŞ YÖNÜ DE AYNI YERDEN OLURDU. SABAN DÖNÜM BAŞINA VARINCA, ÇİFT SÜREN KİŞİ SABANI ÇEKİP TOPRAKTAN ÇIKARIR, ELİNDEKİ UZUNCA BİR SOPANIN KALIN TARAFINA TAKILAN VE “ÇEKKEL” DENEN ŞİMDİKİ ISPATULALAR GİBİ DEMİR KAZIYICI İLE SABANIN TOPRAĞINI KAZIR, İNCE UCUNDA ÇİVİDEN YAPILAN “MESHES” (AYAKKABI TAMİRCİLERİNİN BİZLERİ GİBİ AMA KISA) İLE DE ÖKÜZLERİN YÜRÜMESİ İÇİN ARKALARINA, KABA ETLERİNE DÜRTERDİ. SABANDAN KAZINAN TOPRAK, HER DEFASINDA YIĞILDIĞI İÇİN; BURASI YÜKSELİR VE HER DÖNÜM BAŞI AYRI AYRI BİLİNİR, İNSANLAR BUNLARA BAKARAK TARLANIN KAÇ DÖNÜM OLDUĞUNU ANLARLARDI.DAHA SONRALARI PULLUK DENEN DEMİR BİR ARAÇ ÇIKTI, BU SABAN GİBİ TOPRAĞI SADECE YARMIYOR, AYNI ZAMANDA YANA DEVİRİP YASLIYORDU. SONRA SABANDA ÖKÜZÜN BİRİ TARLANIN SÜRÜLMÜŞ TARAFINDAN, SÜRÜLEN YERDE GİDERKEN, BUNDA BİRİ SÜRÜLEN ÇİZGİNİN İÇİNDEN, ÖBÜRÜ İSE SÜRÜLMEMİŞ YERDEN GİDİYORDU. BU DA, SÜRÜLEN YERDEKİ YUMUŞAK TOPRAK İÇİNDE GİDEN ÖKÜZÜN YORULMASINA NEDEN OLMUYORDU. ÖNCELERİ PULLUĞA SADECE ÖKÜZLER KOŞULDUĞU HALDE, SONRALARI ATLARDA KOŞULMAYA BAŞLANDI. BU DURUM HEM ÖKÜZÜN SABANLA SÜRDÜĞÜ EN FAZLA GÜNDE BİR DÖNÜM YERİN, PULLUKLA İKİ DÖNÜME ÇIKMASINA NEDEN OLDU. HEM DE ATLARIN HIZLI GİTMELERİ ÜZERİNE GÜNDE 3-4 DÖNÜM TARLANIN SÜRÜLMESİNİ SAĞLADI. BİR DE HER BİR DÖNÜMDE TEKRAR DÖNÜLMESİNE SON VERİLEREK, TARLALAR BOYDAN BOYA SÜRÜLMEYE BAŞLANDI. AYNI ZAMANDA DA ÇİFTÇİ AT ARABASINA BİNEREK, TARLASINA GİTME İŞİNİ KOLAYLAŞTIRMIŞ OLDU. ÖKÜZLERİN KOŞULDUĞU SIRADA İSE, TARLADA PULLUĞU ÇALACAKLARINDAN KORKULDUĞU İÇİN, HER GÜN EŞEĞİN ÜZERİNE KONUR, ÜZERİNE DE ÇİFTÇİ BİNER VE EVE ÖYLE GELİRDİ.

ÖKÜZLE ÇİFT ŞÖYLE SÜRÜLÜRMÜŞ:İLK BAHARDA HERK YAPILACAĞI ZAMAN, ÖKÜZLER YABANDA YATAR, BİR KİŞİ ERKENDEN KALKAR BU ÖKÜZLERİ OTLATIR, ŞAFAK VAKTİ İSE TARLA SÜRÜLMEYE BAŞLANIR, VARSA YEDEK BİR ÖKÜZ DE ORAYA BAĞLANIR, YORULAN ÖKÜZ DEĞİŞTİRİLİR Kİ BUNA “DEĞŞİRİK ÖKÜZÜ” DENİRMİŞ. GÜNEŞ ŞÖYLE YÜKSELİNCE SÜRÜME ARA VERİLİR, ÇOCUKLARIN GETİRDİĞİ AZIK ÇANTASI AÇILIR, TESTİ GÖLGEYE KONUR, AYRAN VEYA  HOŞAF İLE ÇİFTÇİ EKMEĞİNİ YERMİŞ.SONRA TEKRAR KALKAR ÇİFTİNİ SÜRMEYE KOYULURMUŞ. BU İŞ İKİNDİYE KADAR SÜRERMİŞ.SONRA ÖKÜZLER KOYRULUR , ÇİFTÇİ EVİNE DÖNER, YABANDA YATACAK OLAN KİŞİ DE HAYVANLAR OTLATMAYA BAŞLARMIŞ. EĞER TARLA ATLA SÜRÜLÜYORSA, ÇİFTÇİ SABAH YİNE ERKENDEN KALKAR, ÖNCE ATLARIN TORBALARINA SAMANINI KESİNİ, YEMİNİ KOYAR, ATLARINI ARABAYA KOŞAR, VE TARLAYA GELİR, GÜNEŞ YÜKSELİNCEYE KADAR TARLAYI SÜRER, SONRA AYNEN ÖNCEKİ GİBİ YEMEĞİNİ YERMİŞ.BU ARADA ATLARIN YEM YEMELERİ İÇİN TORBALAR BAŞLARINA TAKILIR, YEMLERİNİ YEYİNCE DE TEKRAR KALKIP TARLAYI SÜRMEYE DEVAM EDER VE İKİNDİYE YAKIN ATLARINI ARABAYA KOŞAR VE EVİN YOLUNU TUTARMIŞ. ATLAR YABANDA OTLATILMAZLARMIŞ. BURADAN HER HALDE ATLARIN ÇİFTE KOŞULMASININ NE KADAR KOLAYLIK SAĞLADIĞI ANLAŞILDI SANIRIM. DAHA ÖNCELERİ “ATIN AYAĞININ DEĞDİĞİ YERDE BEREKET OLMAZ, GÜNAH DİYE ATLAR TARIMDA KULLANMAZLARMIŞ” . 

A-TARLANIN TANIMI:AKRABA VE KOMŞU ARAZİLERİNİ BİRBİRİNDEN AYIRAN AN 7KİLİ/ SINIR GİBİ İSİMLERLE HUDUTLARI BELİRLENMİŞ ,EVLEKLERE AYRILMIŞ EKİME UYGUN ARAZİ PARÇASINA TARLA DENİR.TOPRAKLA BUĞDAYIN BULUŞMASINA BUĞDAY TOHUMUNUN TARLAYA EKİLMESİYLE BAŞLANIR. ÖNCE EKİLECEK ALANIN YANİ TARLANIN EKİME HAZIRLANMASI GEREKMEKTEDİR BU İŞ  BİRÇOK EVREDEN OLUŞMAKTADIR. İLK ÖNCE EKİLECEK TARLANIN NADASLA (NADAS TOPRAĞIN BİR YIL EKİLMEYEREK DİNLENDİRİLMESİ)DİNLENDİRİLMİŞ OLMASINA, HERK EDİLMESİNE ÖZEN GÖSTERİLİR . EKİLMEDEN ÖNCEKİ O YIL EKİME HAZIRLANACAK TARLALARIN BULUNDUĞU BÖLGELER KÖYLÜNÜN ORTAK KARARIYLA GENELLİKLE (KIR TARLALAR )ÖRNEĞİN GÜNEYDEKİ VEYA KUZEYDEKİ, DOĞUDAKİ BATI TARAFINDAKİ TARLALAR HER SENE BİR VEYA İKİ BÖLGE EKİLMEK ÜZERE İKİYE VEYA İHTİYACA GÖRE ÜÇE BÖLÜNÜR. ÇÜNKÜ ARAZİNİN BİR KISMININ MALIN DAVARIN OTLAMASI İÇİN MERA OLARAK AYRILMASI ZORUNLUDUR. YANİ HER HANE TARLAM VAR DİYE ÖZELLİKLE KIR ARAZİDE KENDİ İSTEĞİNE GÖRE BAĞIMSIZ EKİM YAPAMAZ. SULAMA SUYUNUN ULAŞAMADIĞI SUSUZ BÖLGELERDEKİ EKİM ALANLARINA; KIR TARLA DENİR.

EKİME AYRILAN KIR TARLALARIN O YILIN EKİLME ZAMANINDA HERNÜK ETMİŞSE YANİ EYLÜL EKİM AYLARINDA BOL YAĞMUR YAĞMIŞ TOPRAK YUMUŞAMIŞSA TARLALAR SÜRÜLÜP GÜZLÜKLER EKİLİR. HERNÜK ETMEMİŞ İSE TOHUM EKME İŞİ BAHARA KALIR. NADASA BIRAKILAN ARAZİ GENELDE HASATTAN YANİ ÜRÜN ALINIP ARPA VEYA BUĞDAY, FİĞ, TAHIL OTU GİBİ HUBUBAT, BİÇİLİP HARMAN AYINDAN SONRA YAPILAN İLK SÜRÜLMESİNE HERK EKİM ÖNCESİ SÜRÜLMESİNE İSE İKİLEME DENİR. KIR TARLALAR HAVALARIN DURUMUNA GÖRE HERNÜK ZAMANI GÜZDEN EKİLİR. EKİLECEK TOHUMUN ((BUĞDAYIN) CİNSİNİN ÇEŞİTLERİ VARDIR. EKİLECEĞİ ARAZİYE GÖRE BELİRLENEREK TOHUMUN SEÇİMİ YAPILIR ONA GÖRE GÜZLÜK VEYA YAZLIK OLARAK EKİLİR. TOHUMLARIN; GÜZLÜK, HEZERİK, KIRIK, KIRMIZI, MALATYA, MARKESİ, TOPBAŞ, GİVRİGİ, HEZERİK, KARAKILÇIK ŞEKLİNDE ÇEŞİTLERİ VARDIR. BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN KENDİLERİNE HAS ÖZELLİKLERİ VARDIR. HANGİ CİNSTEN İYİ UNLUK  (EKMEKLİK), HANGİ CİNSTEN BULGURLUK, GENDİMELİK, GAVURGALIK OLUR DERSEK EĞER; MARKESİ, TOPBAŞ, HEZERİK CİNSİ BUĞDAYLARIN. UNUNDAN ÇOK GÜZEL BEYAZ EKMEK VE LEBLEBİ GİBİ KAVURGA, DİVRİGİDEN GENDİME, HEZERİK VE KARAKILÇIK CİNSİNDEN ÇOK GÜZEL BULGUR OLUR.ÇİFT SÜRMEK, TOHUM EKMEK, ÇOK ZOR ,UZUN ,YORUCU VE MEŞAKKATLİ BİR SÜREÇTİR. BU İŞLER ESKİ ZAMANLARDA İNSANLARIMIZIN BÜTÜN  ZAMANINI ALIRDI.

 

B-TOHUM EKİLMESİ: ÇİFTÇİLER, YAPTIKLARI HERGİ (NADASI) BAZEN TEKRAR SÜRÜP İKİLERLER, BÖYLECE TOPRAĞIN DAHA YUMUŞAK OLMASINI SAĞLARLARMIŞ. ESKİDEN SABAN ZAMANINDA, GÜZDEN, YANİ EKİM AYINDA TOHUM EKİLMESİ YAPILAMAZDI. ÇÜNKÜ KURU TOPRAĞA SABAN İŞLEMEZ,AYRIK DENEN ÇOK UZUN VE SAĞLAM KÖKÜ OLAN BİTKİ DE TOPRAĞIN İYİ SÜRÜLMESİNİ ENGELLER VE TOPRAĞIN GÜCÜNÜ BU BİTKİ ALACAĞINDAN DA EKİNLER ÇOK CILIZ KALIRMIŞ. SABANLA BU BİTKİ KOPARILAMAZ, SADECE DİBİ GEVŞETİLMİŞ OLURDU VE BİTKİ DAHA DA GÜRLEŞİRDİ. BU NEDENLERDEN DOLAYI EKİNLER BAHARDA EKİLİRMİŞ.ANCAK BU SEFERDE TOPRAĞIN ERİDİĞİ (SÜRÜLECEK KIVAMA GELDİĞİ) SAMAN DA İŞ İŞTEN GEÇMİŞ OLURMUŞ.BU SEFERDE YAĞMURLAR KESİLİRMİŞ. BUNUN İÇİN DE ÇOK YILLAR KITLIK OLUR, EKİNLER YETERİ KADAR BÜYÜYÜP, BAŞAK VEREMEZLERMİŞ. PULLUK VE TRAKTÖR ÇIKINCA,BUNLARLA YAPILAN SÜRÜMLE  AYRIK BİTKİSİNİN KÖKÜ KURUMUŞ VE  ÇİFTÇİ NEFES ALMIŞ.

1-SABANLA VE PULLUKLA TOHUM ŞÖYLE EKİLİR;

ÇİFTÇİ BELİNE BİR ÖNLÜK BAĞLAR VEYA KOLTUĞUNA KÜLEK DENİLEN TAHTADAN SİLİNDİR ŞEKLİNDE KAP ALIR, BUNUN İÇİNE TOHUMLUĞU KOYAR, VE ELİYLE BUNDAN ALIP AVUÇ  AVUŞ TARLAYA SERPER, GÖZ KARARI OLARAK YAPILAN BU EKMEDE, ÇİFTÇİLER ALIŞTIKLARI İÇİN HATA YAPMAZLARDI. TEKRAR SÜRÜLEN BU TOPRAĞIN ÜZERİNE TAPAN DENİLEN UZUNCA  ‘T” ŞEKLİNE GETİRİLMİŞ BİR AĞAÇ TARLADA DOLAŞTIRILIR, GİTTİĞİ YERLERİ DÜZELTEREK, TOHUMUN KAYBOLMASINI SAĞLAR, ÇÜNKÜ YÜZEYDE KALAN TOHUMLAN KUŞLAR TOPLAYIP, YERLER.PULLUKLA EKİLEN TOHUM DA YİNE AYNI USULLER KULLANILIR, FAKAT PULLUK İÇİN TOPRAĞIN ISLAK VEYA KURU OLMASI FARK ETMEZ, HER MEVSİMDE SÜRÜLEBİLİR, BUNUN İÇİN DE TOHUMLAR EKİM AYINDA EKİLMEYE BAŞLANIRDI, BAHARA KADAR KÖKLEŞEN EKİNLER, BAHAR AYLARINDA İYİCE GELİŞMİŞ OLDUĞUNDAN, YAĞMUR AZ DA OLSA İYİ ÜRÜN ALINIYORDU. BU ARADA BUĞDAY, ARPA, ÇAVDAR, YULAF, SON BAHARDA EKİLDİĞİ HALDE, NOHUT, MERCİMEK, ZAREK (KETEN), BURÇAK, FİĞ, GİBİ ÜRÜNLER DE BAHAR AYLARINDA EKİLİYORDU.YİNE BAHAR AYLARINDA HAVALAR ISINMAYA BAŞLAYINCA; BAĞ VE BOSTAN İŞİ DE GÖRÜLMEYE BAŞLAR. KAVUN, KARPUZ, KABAK, AY ÇİÇEĞİ,VB LERİ DE TARLAYA GOZELENIR (BIR ÇUKUR AÇILARAK, TOHUM BIRAKILIR VE ÜZERİNİ YİNE TOPRAKLAR ÖRTÜLÜRDÜ. BUNLAR BİR KAÇ DAL OLUNCA ÇAPALANIR, OTLAN ALINIR, BOĞAZI DOLDURULUR, SIKSA SEYRELTİLİRDİ. YİNE BU AYLARDA KÖYLÜLER ETRAFTA BULUNAN FAZLA OTLARI BİÇERLER, KURUTURLAR VE KIŞA HAYVANLARA YEMLİK HAZIRLARLARDI. AYRICA BU AYLARDA YABAN CACIKLARI”KUZU KULAĞI, MADIMAK, YABAN PANCARI, ÇITLIK, KUŞ CIRNAĞI, SİRKEN, YAĞLICA, YEMLİK, VB.) TOPLANIR, GÜNLÜK TÜKETİLECEKLER, YA PİŞİRİLİR, YA SALATASI YAPILIR, ARTA KALANLAR DA KURUTULUR VE KIŞA YEMEKLİK İÇİN SAKLANIRDI.

KAYNAK:RESİM ÇANKIRI YÖRESİ HARMAN KÜLTÜRÜ SİTESİNDEN ALINMIŞTIR..10.09.2011

 

2-TOHUMUN TARLAYA EKİLMESİ:TARLANIN SÜRÜLÜP EKİLMESİ ÖKÜZ, BEYGİR, EŞEK, KATIR GİBİ KUVVETLİ HAYVANLAR KULLANILARAK VE KARASABAN, KOTAN, PULLUK İLE YAPILIRMIŞ. BAZI FAKİR HANELER TEK ÖKÜZ BESLEDİĞİNDEN ÇARESİZLİKTEN ÖKÜZÜN YANINA EŞEK VEYA İRİ YAPILI KUVVETLİ EŞEK VEYA İNEK BİLE KOŞARLARMIŞ. VEYAHUT TEK ÖKÜZÜ OLAN BİR KOMŞUYLA BİR NEVİ İMECE USULÜ OLAN ÖKÜZÜNÜ ÖDÜNÇ İSTEME YÖNTEMİNE BAŞ VURURLARMIŞ. KÖYDEN UZAK BÜYÜK KIR TARLALARDA  KOMŞUYLA AKRABAYLA ANLAŞARAK İKİ ÇİFT ÜÇ ÇİFT ÖKÜZ KOŞULARAK İŞLERİN ÇABUK BİTMESİ SAĞLANIRMIŞ. KIR TARLALARIN SÜRÜLMESİ VE EKİLMESİ İŞİ HERNÜK ETME YAĞIŞLARIN DURUMUNA GÖRE GENEL OLARAK SON BAHARDA EKİLİRMİŞ. TARLAYA TOHUM SERPİLMEDEN ÖNCE HERK EDİLMİŞ (SÜRÜLMÜŞ) TARLA ÖNCE KARASABANLA EVLEKLERE BÖLÜNÜR, TARLANIN DÖNÜMÜNE, BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE İKİ EVLEK DEN BAŞLAR ON EVLEĞE KADAR ÇIKARMIŞ. HALK DEYİMİYLE BİR ÇİNİKLİK BEŞ TENEKELİK GİBİ TABİRLER KULLANILARAK TARLANIN BÜYÜKLÜĞÜ İFADE EDİLİRMİŞ. ÇİFTÇİ AİLESİNDE BÜYÜK, KÜÇÜK, ERKEK, KADIN, GÖZETİLMEKSİZİN HER KİŞİYE  YAPABİLECEĞİ BİR GÖREV MUTLAKA VERİLİRDİ.  EKİMYAPILACAĞI GÜN  TOHUM EKİLECEK TARLAYA ÇİFTÇİ GİTMEDEN ÖNCEDEN İÇİ TOHUMLUK BUĞDAY DOLU OLAN ÇUVAL İÇİNE TOHUM ÖNLÜĞÜ DE KONULARAK EVDEN BİRİ TARAFINDAN TAŞINARAK  TARLAYA GETİRİLİR.ÇİFTÇİ HAYVANA YÜKLEDİĞİ SABAN, BOYUNDURUK, TAPAN GİBİ ÇİFT KOŞUM TAKIMLARINI TARLAYA GETİRİRKEN EVİN ERKEK ÇOCUĞU DA ÇİFTİ SÜRECEK KİŞİNİN TALİMATINA GÖRE BELİRLENMİŞ VAKİTTE OTLATMAKTA OLDUĞU ÖKÜZLERİ TARLAYA GETİRİR.  İLK ÖNCE GELEN SONRA GELECEKLERİ TARLADA BEKLER HERKES TARLADA TOPLANINCA ÇİFTÇİ ÖKÜZLERİ SABANAKOŞAR .  (ÖKÜZLER ÇİFTE ALIŞINCAYA KADAR EVİN GELİNİ VEYA KIZI ÖKÜZLERİN ÖNÜNDE BİRKAÇ SEFER  GİDER GELİR.). ÇİFTÇİ TARLANIN EVLEKLERİNİ AÇAR SONRA BELİNE TOHUM ÖNLÜĞÜNÜ BAĞLAR, EVLEKLERİ YAPILAN TARLAYA TOHUMU EKMEYE BAŞLAR. BU İŞ TECRÜBE GEREKTİREN MEZİYET YETENEK İSTEYEN BİR İŞLEMDİR. ÇÜNKÜ TOHUM  HER TARLAYA AYNI ÖLÇEKLERDE EKİLMEZ. ÇİFTÇİ EVLEĞİ GÖZ KARARI İKİ EŞİT PARÇAYA AYIRIR BAŞLAR EKMEYE, AVUÇ DOLUSU BUĞDAYI KOLUNU AÇABİLECEĞİ SON NOKTAYA KADAR GERDİKTEN SONRA SOL OMUZ HİZASINI GEÇECEK ŞEKİLDE SAVURUR. ELİNİ ÇOK HASSAS BİÇİMDE AYARLAR Kİ SERPTİĞİ TOHUMLAR BAŞPARMAK İLE İŞARET PARMAĞI U ŞEKLİNE GETİRİR Kİ TOHUMLAR O PARMAKLARA ÇARPARAK NİZAMİ BİÇİMDE DAĞILABİLSİN. EKİM İŞİNİN ÖLÇÜSÜ OLMAMAKLA BERABER ÖKÜZÜN AYAK İZİNE DÜŞEN BUĞDAY TANE SAYISI KISMEN BAZ ALINIR. MİSAL KIR TARLADA İZE DÜŞEN BUĞDAY TANE SAYISI  6 - 8 TANE İSE NORMAL SAYILIR. ÇİFTÇİ EKTİĞİ EVLEĞİ TARLANIN ÖBÜR BAŞINA KADAR BİR BÖLÜMÜNE TOHUM SERPER DÖNÜŞTE ÖBÜR BÖLÜMÜNE SERPEREK EKİM İŞİNE DEVAM EDER BİR EVLEKLİK BÖLÜMÜ EKMİŞ OLUR.ÇİFTÇİ HAVANIN BOZUK OLMASI VEYA BAŞKA BİR İŞE GİTME DURUMUNA GÖRE EKİM YAPAR. BİR EVLEKLİK BÖLÜMÜ EKMİŞ OLAN ÇİFTÇİ; EĞER HAVA BOZUK İSE İŞİ ERTELEYECEKSE, EKTİĞİ EVLEĞİ ÖNCEDEN ÇİFTE KOŞULU OLAN ÖKÜZLER VASITASIYLA SÜRER. KUŞLAR TOHUMU YEMESİN DİYE TOHUMUN TOPRAĞA KARIŞMASINI SAĞLAMAK İÇİN SABANIN DEMİRLİ UCUNU TAPANIN DELİĞİNE TAKAR TAPANIN ÜZERİNE DE ÇOCUĞU BİNDİRİR VE SÜRÜLÜ TARLAYI TAPANLA İYİCE DÜZELTEREK TARLAYI DÜMDÜZ EDER VE O GÜNLÜK İŞİNİ PAYDOS EDER. SÜRÜP EKME İŞİ GÜNLERCE DE DEVAM EDEBİLİR.

BAKLİYATLARIN EKİMİ VE HASADI:

BAKLİYATLAR DENİNCE AKLA, FASULYE, NOHUT, MERCİMEKLER VB. GELİR. KÖYLÜLER BUNLARI DA YETİŞTİRMEK MECBURİYETİNDE İDİLER. BAHAR GELİNCE, NADAS OLAN YERLERE NOHUT, MERCİMEK, FİĞ,ZAREK, BURÇAK GİBİ BAKLİYAT EKİLİRMİŞ. BUNLAR İLK BAHARDA EKİLİR, HAZİRANIN SONUNDAN İTİBAREN DE BİÇİLMEYE BAŞLANIRMIŞ. NOHUT, MERCİMEK GİBİ TARLAYA EKİLENLERİN BİÇİLMESİ O SIRALAR, ORAKLA YAPILIRMIŞ BURÇAK YOLMAK ÇOK ÇETİN BİR İŞ OLUP , KOLAY KOLAY KOPARILAMAZMIŞ.KETEN VE FİĞLERİN YOLUNMASI DA ZORMUŞ  AMA YİNE DE BURÇAĞIN YANINDA DAHA HAFİF  KALIRMIŞ. BUNLAR YAZIN İLK AYLARINDA YOLUNUR, TARLANIN İÇİNDE SAPLARI DIŞA GELECEK ŞEKİLDE YIĞIN YAPILIRMIŞ (KUŞLAR, HAYVANLAR YEMESİN DİYE)SONRA TOPLANIP, HARMANA  GETİRİLİP, TOKMAKLARLA VEYA DÖVENLERLE EZİLEREK, RÜZGARDA SAVRULUR VE SAPINDAN, SAMANINDAN AYRILIR, SAMANI HAYVANLARA VERİLİR VEYA YAKILIR, TANELERİ DE GEREKLİ ŞEKİLLERDE KULLANILIRDI.FASULYE GELİNCE; BU BİTKİ GENELDE SUSUZ YETİŞMEDİĞİ İÇİN, SULU TARIM YAPILAN YERLERE, BAHÇELERE EKİLİR, KUYUDAN VEYA DEREDEN SULANIRMIŞ.SUSUZ OLAN YERLERE EKİLENLER İSE KÜÇÜK KALIR VERİMİ AZ OLURMUŞ. FASULYELER İKİ ÇEŞİTTİR, BİRİ KUM FASULYE DİR Kİ, BUNUN YEŞİLİ KILÇIKLI OLDUĞU İÇİN YENMEZ, KURU FASULYELİK İÇİN EKİLİR, DİĞERİ İSE RENKLİ TANELİ BARBUNYA-AYŞEKADIN FASULYESİDİR, BUNLARIN TAZESİ KILÇIKSIZ OLUR VE YEMEĞİ YAPILIR. FASULYELER İKİ ÜÇ DALLI OLUNCA ÇAPA YAPILIR, SONRA EĞER SIRIK FASULYE İSE SOPALAR DİKİLİR Kİ, ONA SARILIP, BÜYÜSÜN DİYE, DEGİLSE OLDUĞU GİBİ BIRAKILIR, VE ÖNCELERİ YEŞİLİ TAZE FASULYE OLARAK TÜKETİLİR, FAZLASI DOĞRANIP, AZ GÜNEŞLİ YERLERDE KURUTULUR. EĞER KURU FASULYE YAPILACAKSA, TANELER KURUYUNCA TOPLANIR, YUKARIDA ANLATILDIĞI ŞEKİLDE HARMAN YERLERİNE YIĞILIR VE TOKMAK VEYA DÖVENLERLE EZİLİP, SAVRULUR, VE TANE FASULYELER ELDE EDİLİRDİ.

KAYNAK :RESİM  ANKARA ÇAMLIDER BAYINDIR KÖYÜ KÖYÜ ABDULLAH ÖZCANIN ALBÜMÜNDEN  İNTERNET GÖRSELLERİNDEN  ALINDI.120.08.2011

SEBZE YETİŞTİRİLMESİ:

HERKESİN KENDİ AİLESİNE YETECEK KADAR BOSTANI  OLURDU. BUNUN İÇİN BOSTAN EKİLECEK YERLERE HAYVAN GÜBRELERİ TAŞINIR, TOPRAKLA KATILIRMIŞ . DOMATES, SOĞAN, SARIMSAK,    KABAK , SALATALIK BÖYLE YETİŞTİRİLİRMİŞ. KAVUN KARPUZ  DA  SULU YERLERE PEK EKİLMEZ, YA NADAS BIRAKILAN TARLALARA PULLUKLARLA CIZIYA (ÇİZGİ AÇILARAK YAPILAN ÇUKURLARA) EKİLİP, ÜZERİ KAPATILIR, YA DA TOHUMLAN SAÇILARAK, TEKRAR SÜRÜLÜRMÜŞ. AMA EN ÇOK CIZIYA EKİLİRMİŞ. BU SEBZELER İHTİYAÇ HALİNDE TÜKETİLDİĞİ GİBİ, (KARPUZ DIŞINDAKİLER) DOĞRANIP, KURUTULARAK, KURUSU DA KIŞA SAKLANIR VE O ZAMAN TÜKETİLİRMİŞ. ÇÜNKÜ O GÜNLERDE NE KONSERVE BİLİNİRMİŞ, NE DE BUZDOLABI VARMIŞ. KIŞLIK ÜRÜNLER BÖYLE KURUTULARAK SAKLANIRMIŞ.

 C-KÖYÜMÜZDE SULU TARIM NASIL  VE NEREDE YAPILIRMIŞ?KÖYÜMÜZDE SULU TARIM YOKTUR. SULAMA YAPACAK GÖL ,GÖLET,DERE IRMAK VB. YOKTUR. SADECE PEZZİK BAHÇELERİNDE YETİŞTİRİLEN PEZZİKLER KUYU SUYU İLE SULANARAK YETİŞTİRİLİRMİŞ.BÖLGEDE KARASAL İKLİM HÜKÜM SÜRDÜĞÜNDEN SUSUZ TARIM YAPILMAKTADIR.TARLALAR GENELDE BİR  YIL EKİLİP BİR YIL BOŞ(NADAS/VELEN) BIRAKILIR.SON YILLARDA TARIMIN GELİŞMESİYLE BİRLİKTE GÜBRE DEVREYE GİRDİĞİNDEN NADASA BIRAKMA İŞLEMİ TERKEDİLMİŞTİR.BUĞDAY KIŞI KAR ALTINDA BÜYÜYEREK GEÇİRİR.TARIMDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNÜN BİR KISMI KENDİ TÜKETİMİ İÇİN AYRILIR,FAZLASI İSE SATMAK VE EKONOMİK KAZANÇ ELDE ETMEK İÇİNDİR.

D-TARIM ALETLERİ VE TARIMDA KULLANILAN HAYVANLARA TAKILAN ALETLER :

1-DÖVEN :TOHUMLU BİTKİLERİN SAPLARINI SAMAN HALİNE GETİRİP, TOHUMLARINDAN AYIRMAYA YARAR. BAZI BÖLGELERDE “DÖGEN” DENİR. DÖVEN GENELDE ÇAM AGACINDAN OLUR. ALTI ÇAKMAK TAŞI DÖŞELİ 130-140 CM ENİNDE, 170-200 CM BOYUNDA, 3-4 CM KALINLIĞINDA BİRBİRİNE GEÇMELİ İKİ TAHTADAN YAPILIR. ÖN TARAFI SAP DENEN EKİNLERİN TOPLANMAMASI İÇİN HAFİF YUKARI DOĞRU KIVRIKTIR. TAHTANIN ALTINA AÇILAN KANALLARA BELLİ DÜZENDE ÇAKILAN ÇAKMAKTAŞLARI EKİNLERİN ÜZERİNDE DÖNE DÖNE SAPLARI EZEREK TANELERİ DÖKER VE SAPLARI DA KIYARAK SAMAN HALİNE GETİRİR.DÖVEN AT,EŞEK VEYA ÖKÜZ TARAFINDA ÇEKİLİR . HAYVANLARIN KOŞULDUĞU YERE “DÖVEN KAŞI” VEYA “HARMAN” DENİR. ÖKÜZLER, BİR BOYUNDURUKLA, ATLAR İSE FALAKA DENİLEN ALETLE DÖVENE KOŞULUR.DÖVENİN ÜZERİNE BİR KİŞİ BİNER. YA OTURUR YA AYAKTA DURUR. YÜRÜME  HIZINDA,SAPIN ÜZERİNDE SÜREKLİ DÖNER.HENÜZ SABAH GÜNEŞİ YÜKSELMEDEN  EVVEL YIGINLAR BOZULARAK,DÜZ BİR YERE 7-8 M ÇAPINDA DAİRE ŞEKLİNDE SERİLEN (BUĞDAY, ARPA, ÇAVDAR, YULAF, MERCİMEK, NOHUT, FASULYE VS.) TAHILGİLLER CİNSİNE GÖRE 2-3 GÜN, HEM SÜRÜP HEM KARIŞTIRMAK SURETİYLE DÖVEN ALTINDA EZİLİR DÖVENİN ALTINDA BULUNAN KESKİN ÇAKMAK TAŞLARI  SAPLARI KESER SAMAN YAPAR.TANELERİ KABUKLARINDAN AYIRIR.DÖVENİN ARKASINDAN BİR KİŞİDE ELİNDE BULUNAN DİRGEN YADA YABA İLE SAPI SÜREKLİ KARIŞTIR Kİ SAPLARIN HEPSİ SAMAN OLSUN ARADA SAMAN OLMAYAN KALMASIN DİYE.SAPIN TAMAMEN SAMAN OLDUGU ANLAŞILINCA,DÖVENLER KENARA ALINIR.HARMANIN ÜSTÜNDEKİ KABA SAMAN YIGINLARI DİRGENLE AYRILIR.GERİYE KALAN İNCE SAMANLI BUĞDAY TEPELEME YIGILARAK TOPLANIR.RÜZGAR ÇIKINCA BİR KAÇ KİŞİ SAVURMA İŞLEMİNİ YAPAR. SAVURMA RÜZGARA DOĞRU SAMANI HAVAYA ATARAK,SAMANLA TANEYİ AYRIMA İŞİDİR. BUNA TINAZ DENİR.TANE İÇİNDEKİ İNCE SAMAN AYRILANA KADAR SAVURMA YAPILIR.TINAZ SAATLER SÜREN ZAHMETLİ BİR İŞTİR.HERŞEY RÜZGARA BAĞLIDIR. UYGUN RÜZGAR ESMEZSE ESENE KADAR BEKLENİR. BU İŞLEMİN SONUNDA KABA AYRIMA İŞİ BİTER.BUNDAN SONRA KALBURLARA DOLDURULAN İNCE SAMANLI BUĞDAY TEKRAR SAVRULUR.KALANLAR ARTIK TEMİZ BUĞDAY TANESİDİR.BU SIRADA GELEN ÖŞÜRCÜLERE,ÖŞÜR /VERGİ VERİLİR.KALANLAR ELEKLE ELENEREK ÇUVALLARA KONUR.AĞZI SIKICA BAĞLANARAK EVE GÖTÜRÜLÜR.BU İŞLER GÜN DOĞMADAN BAŞLAR,GECE GEÇ SAATLERE KADAR SÜRER.KAYNAK: REHBER ANSİKLOPEDİSİ

  

             DÖVEN                                                                          DÖVEN                                                                          DÖVEN

 

ÖKÜZLE HARMAN SÜREN DÖVEN               ATLA HARMAN SÜREN DÜVEN                    ÖKÜZLE HARMAN SÜREN DÖVEN

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

2-KAĞNI :KAĞNI;İKİ TEKERLEKLİ, TEKERLEKLERİ DİNGİLE BAĞLI ÇİFT ÖKÜZLE ÇEKİLEN EKSERİYA YÜK TAŞIMADA KULLANILAN ARABADIR. KAĞNI SÖZÜNE, ORHUN YAZITLARINDA RASTLANMAKTADIR. BU BAKIMDAN KAĞNININ, TÜRKLER TARAFINDAN KULLANILMASI ÇOK ESKİDİR. UYGURCADA BOYUNDURUK KAYIŞI TABİRİ GEÇMEKTEDİR. ANADOLU’DA YÜZYILLARDIR KULLANILAN KAĞNI, ÖZELLİKLE İSTİKLAL HARBİNİN SEMBOLÜ HALİNE GELMİŞTİ.

   

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

YOLSUZ, İZSİZ, ÇAMURLU YERLERDE, CEPHEDE, MALZEME VE İNSAN TAŞIMADA KAĞNIDAN ÇOK İSTİFADE EDİLMİŞTİ. AĞIR YÜK ALTINDA TEKERLEKLERDEN ÇIKAN GICIRTILAR İNİLTİLERE BENZETİLEREK ZAMAN ZAMAN EDEBİYATA KONU OLMUŞTUR.KAĞNILAR TEKER, KAĞNI EVİ VE BOYUNDURUK OLARAK ÜÇ PARÇADAN MEYDANA GELİR. TEKERLEKLER AY BİÇİMİ İKİ TAHTA İLE BUNLARIN ARASINDA BİR GÖBEKTEN İBARETTİR. TEKERLEKLERİ TUTAN AGAÇ SERT MAZI  YADA DAHA SERT BİR  AGAÇTAN YAPILIR DAYANIKLI OLSUN DİYE. TEKERİN ÇEVRESİNE 1 CM. KALINLIĞINDA 2-3 CM. GENİŞLİĞİNDE DEMİR ÇEMBER KIZDIRILARAK GEÇİRİLİR. BÖYLECE TAHTA TEKERLEĞİN KISA ZAMANDA PARÇALANIP ELDEN ÇIKMASI ÖNLENMİŞ OLURDU.  AGAÇ AGAÇA SÜRTÜĞÜ İÇİN SIK SIK YANIKYAĞ VE SONRALARI GRES TAĞ İLE  SÜREKLİ YAGLANIR Kİ YANMASIN, AŞINMASIN DİYE.TEKERLEKLERİ BİRLEŞTİREN DİNGİL ÜZERİNE OKLAR, BU OKLARIN ÜZERİNE DE KAĞNI EVİ TABİR EDİLEN KISIM OTURTULURDU. BOYUNDURUK İSE HAYVANA KAYIŞLARLA BAĞLANAN KISIMDIR.HAYVANLARIN BOYNU ZİVLE DENEN  PARMAK KALINLIĞINDAKİ DAL ÇUBUKLAR VE İPLERLE ÜVENDİREK  DENEN YERE BAĞLANIR.KAĞNIYI İDARE EDEN KİMSE AYAKTA VEYA OTURARAK ELİNDEKİ İKİ METRE BOYUNDAKİ MESES VEYA ÜVENDERE ADI VERİLEN UCU NODULLU (SİVRİ DEMİR) DEĞNEKLE ÖKÜZLERİ YÖNLENDİRİR. .(FREN OLARAK,KAĞNIYA ZİNCİRLE  YADA İPLE BAĞLI,TEKERLEK GENİŞLİĞİNDE,TEKERLEĞİN İÇİNE GİREBİLECEĞİ KADAR DEMİRDEN BİR ALET OLUR.KAĞNI KONROL DIŞINA ÇIKMAYA BAŞLARSA,YOKUŞAŞAGI HIZLANMAYA BAŞLARSA ,HEMEN TEKERE BU FREN SİSTEMİ ATLIR. O TEKER DÖNMEZ SÜRTÜNEREK GİDER. HIZ DÜŞMÜŞ,KAĞNI KONTROL ALTINA ALINMIŞ OLUR.ZAMAN ZAMAN BUDA KAR ETMEZ KAGNI DEVRİLEBİLİR, ÜERİNDEKİ KİŞİ KAĞNININ ALTINDA KALIP YARALANABİLİR ,ÖLEBİLİR.ZAMAN ZAMANDA ÖKÜZLER PARLAR .YANİ BİRDEN KONTROLSÜZ BİR ŞEKİLDE KOŞMAYA BAŞLAR VEYA BÖÖEELEK TUTMASI DENEN   OLAY OLUR.ÖKÜZLER YİNE KONTROL DIŞINA ÇIKARLAR. İŞTE O ZAMAN ŞANS,MAHARET VE BİRAZDA DUA ETMEK GEREKİR.)HARMAN ,BAĞ BAHÇE ,PAZAR İŞLERİNDE BÜYÜK HEZEN DENEN AĞAÇLARI GETİRMEDE-İNŞAAT TAŞI ,TOPRAĞI TAŞIMADA   KISACASI NAKLEDİLECEK  HER İŞTE KULLANILIR. KAĞNI AT ,EŞEK VEYA ÖKÜZÜN GÜCÜNE GÖRE VE YÜKÜN AĞIRLIĞINA GÖRE HIZ YAPAR. BAHAR GELİNCE KAĞNI KURULUR. BİR TEST SÜRÜŞÜ YAPILIR. BABA YADA DEDE ÇOCUKLARI BU TEST SÜRÜŞÜNDE KAĞNIYA BİNDİRİR.ÇOCUKLAR İÇİN ÇOK NEŞELİ OLUR KAĞNIYA BİNMEK.(ÖKÜZ; İĞDİŞ  EDİLMİŞ ERKEK HAYVANDIR.GÜCÜ GİTMESİN DİYE HAYVANLARIN HÜSYELERİ /TAŞAKLARI BURULUR/KIRILIR.ARPA YEDİRİLEREK GÜÇLÜ OLMASI SAĞLANIR.)HARMAN /IRGATLIK BİTTİKTEN SONRA KAĞNI BOZULUR,KURU BİR YERDE MUHAFAZA EDİLİR.KAYNAK:REHBER ANSİKLOPEDİSİ.

    KAĞNI ARABASI İLE SAP GETİRME                    KAGNI İLE SAP GETİRME                                     KAGNI VE ÇOCUKLAR

                         MAKET KAĞNI                                                             KAĞNI                                                                  KAĞNI

 

        BUĞDAY BAŞAKLARI                                       SAPLARIN KAĞNIYA YÜKLENMESİ

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

BAZEN BU KAĞNIYA DOLUŞUR TARLAYA ÇİFTE, TIRPANA , HARMANA GİDERDİK. ÇOĞU ZAMANDA HARMANA BİÇİLMİŞ VEYA YOLUNMUŞ EKİN TAŞIRDIK. YOL BOYUNCA ÇOCUK BAĞRIŞMALARI VE KAĞNI SESİNDEN OLUŞAN BİR KORO BİZLERE EŞLİK EDERDİ. HİÇ DUYMAMIŞ OLANLARA BU MÜZİKLİ İNİLTİ SESİNİ ANLATMAK SANIRIM OLANAKSIZ. ÖZELLİKLE SABAH ERKEN SAATLERDE YADA AKŞAM GEÇ VAKİTLERDE DAHA İYİ DUYULAN BU SES BENİ HALEN ETKİLEMEKTEDİR. TEKERLEKLER DÖNDÜKÇE İKİ AHŞABIN BİRBİRİNE SÜRTÜNMESİ SONUCU OLUŞAN BU GICIRTILI SESİN DAHA İYİ ÇIKMASI İÇİN KAYMAK, YOĞURT VEYA SABUNUN ERİTİLMESİYLE OLUŞAN ÖZEL SIVI SABUNLUK DEDİĞİMİZ ÖKÜZ BOYNUZU KABININ İÇİNE UCU ÇAPUTLU DEĞNEK BİÇİMİNDE GEREÇLE SÜRÜLÜR.BU HEM SES ÇIKARMASI HEMDE SÜRTÜNMEDEN DOLAYI YANIP KIRILMAMASI İÇİNDİR. HATTA BAZI YÖRELERDE KAĞNISI İYİ ÖTMEYENİN HORLANDIĞI BİLE SÖYLENİR. KÖYÜN YAŞLILARI İSE DAHA KAĞNI GÖRÜLMEDEN UZAKLARDAN GELEN SESİNDEN KİMİN KAĞNISI OLDUĞUNU HEMEN SÖYLEYİVERİRLER. KAĞNININ EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ İKİ ÖKÜZ TARAFINDAN ÇEKİLMESİ VE TAMAMEN AHŞAPTAN YAPILMASIDIR. AZININ İKİ UCUNA TAKILAN TÜMÜ TAHTA OLAN BU TEKERLER ÇAMUR TUTMAMASI İÇİN GENELDE ÇAM AĞACINDAN YAPILIP, AŞINMAMASI İÇİNDE ETRAFINA 2 CM ENİNDE DEMİR ÇEMBER GEÇİRİLİR. ÖKÜZLER ARASINDAN GEÇEN UZUN BİR ÜÇGEN ŞEKLİNDEKİ “OK” ANA YAPIYI OLUŞTURUR. BU OKUN UCUNA BOYUNDURUK BİNDİRİLİR. UZUN BİR TAHTADAN OLUŞAN BOYUNDURUĞUN İKİ TARAFINDAKİ ÜSTÜ ÇAM, ALTI MEŞEDEN YAPILMIŞ BÖLÜMLERİ “ZELVE” LERLE BİRBİRİNE KAYIŞLA DA ÖKÜZLERİN BOYNUNA BAĞLANIR. KAĞNININ ÜÇGEN ŞEKLİNDEKİ OKLARININ HER BİR PARÇASINA KRAVAT, UÇTAKİ MEŞEDEN YAPILMIŞ BOYUNDURUKLA KAYIŞI TUTAN YUVARLAK AĞAÇLARA GEVELE, ÖKÜZ VEYA MANDA DERİSİNDEN YAPILMIŞ KAYIŞ, KRAVATLARIN ALTINDA YİNE ÇAMDAN YAPILMIŞ BUYLULAR, ONUN ALTINDA DA İKİ TEKERİ BİRBİRİNE BAĞLAYAN MEŞEDEN YAPILMIŞ EYSEN VE EYSENİ İKİ TARAFINDAN KAVRAYAN AZILARDA MEŞEDEN OLURDU. NORMAL ZAMANLARDA İKİ TARAFINA AĞAÇTAN YAPILMIŞ KANATLAR SOKULURDU. EKİN GETİRME ZAMANI MEŞEDEN YAPILMIŞ DELECE VURULURDU. EKİN TAŞIMAK İÇİN DAĞLARDAKİ TARLALARA AKŞAMDAN GİDİLİP ORADA YATILARAK ŞAFAKLA BİRLİKTE EKİN SARILIP YOLLARA DÜŞÜLÜRDÜ. DOĞRUDAN ÇİFTÇİLİKLE UĞRAŞMAYAN KOMŞULARIN EKİNLERİ VEYA GÜZEL ÇİÇEKLİ SONRADA GÜZEL SAMANI OLAN EFEKLERİ HER SABAH BİR KOMŞUNUN OLMAK ÜZERE TOPTAN KAĞNICILAR TOPLANARAK GETİRİLİRDİ.

3-KARA SABAN:BİR ÇİFT ÖKÜZÜN KOŞULDUĞU BİRÇİFT SÜRME / TARLA SÜRME  ARACIDIR. KOTAN /KÖTEN  KARASABANDAN DAHA BÜYÜKTÜR İKİ ÇİFT ÖKÜZ KOŞULARAK KULLANILIR. PULLUK; GENELDE BEYGİR, KATIR KOŞULARAK KULLANILIR. GÜNÜMDE TRAKTÖRÜN GİREMEDİĞİ YERLERDE HALA KULLANILMAKTADIR.

       

                                KARASABAN                                                      KARA SABAN VE ÖKÜZLE ÇİFT SÜREN BİR KÖYLÜ

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

KARA SABAN, KOTAN/ KÖTE, PULLUK GİBİ GEREÇLERİN YAPIMI PARÇALARI VE KULLANIMASI :

1-  SABAN VE KOTANIN PARÇALARI:KOTAN SABANA ORANLA DAHA BÜYÜKTÜR. OKU DAHA UZUNDUR EYENGİ DAHA BÜYÜK VE HACİMLİDİR. İKİ ADET BOYUNDURUK KULLANILIR, İKİ ÇİFT ÖKÜZ VEYA BİR ÇİFT MANDA KOŞULARAK TARLA SÜRÜLÜR.

A-OK: YAKLAŞIK 15X15 EBATLARINDA TAKRİBİ 3M. UZUNLUĞUNDA SAĞLAM VE HAFİF AĞAÇTAN SEÇİLİR. BOYUNDURUĞA BAĞLANACAK TARAFINA UCUNA YAKIN YERDE DÖRT DELİK AÇILIR. BU DELİKLERE KORZOVUL DELİĞİ DENİR. HALKA VASITASIYLA SABANI BOYUNDURUĞA SABİTLER VE DELİK ARALIKLARI SABANIN TOPRAĞIN DAHA DERİN VEYA DAHA SIĞDAN SÜRÜLMESİNİ AYARLAR.

B-EYENK: ÇOK SERT AĞAÇTAN KAYISI AĞACI, KİRAZ AĞACI, MEŞE GİBİ AĞAÇLAR SEÇİLEREK YAPILIR. DAYANIKLI AĞAÇ SEÇİLMESİNİN NEDENİ TOPRAKLA TEMASI SIRASINDA AŞINMAMASI İÇİNDİR. BU CİNS AĞAÇLARIN KAYGANLIK ÖZELLİĞİ VARDIR. SABANIN KILIÇ VE TUTAK DELİKLERİ VASITASIYLA OKLA BİRLEŞEN ARKA KISMINDAN TUĞLA SABİTLEŞTİRİLEREK, SABAN DEMİRİNİN TAKILIP TOPRAĞA SAPLANAN ÇOK ÖNEMLİ BİR PARÇASIDIR.

C-TUTAK: SAĞLAM SERT AĞAÇLARIN BUDAKSIZ YERİNDEN SEÇİLİR. SABANIN OKLA EYENKİN BİRLEŞTİĞİ YERDE BİR DELİĞE SOKULARAK KILICIN HEMEN ARKASINDA YER ALIR. GÖREVİ SABANA KUMANDA ETMEK TOPRAĞIN İÇİNDE KÖK VEYA TAŞA TAKILAN SABANI GERİ ÇIKARMAKTIR. BİR NEVİ DİREKSİYON İŞLEVİ GÖRÜR.

D-KILIÇ: SABANIN OKUYLA EYENGİNİ BİRBİRİNE BAĞLAYAN PARÇASIDIR. AĞAÇ VEYAHUT DEMİR OLAN ÇEŞİTLERİ VARDIR. AĞAÇ OLAN KILIÇ OK İLE EYENĞE BİR DELİK AÇILARAK BİR DELİKTE KILICIN OKUN ÜZERİNE GELECEK UCUNA AÇILARAK TOPRAĞA GELEN UCU KALINCA TUTULARAK ÇAKILIR. OKUN ÜZERİNDEKİ DELİĞE DE BIZDIK DENEN YUVARLAK SERT AĞAÇTAN YAPILMIŞ PARÇA ÇAKILARAK İKİ ANA PARÇA BİRLEŞTİRİLMİŞ OLUR. DEMİR KILIÇ CIVATA ŞEKLİNDE DİŞLİ VE SOMUNLUDUR.

E-BIZDIK: KILIÇ DELİĞİNE TAKILARAK OK İLE EYENGİN SABİTLEŞMESİNDE KULLANILAN AĞAÇTAN YAPILMIŞ BİR PARÇADIR.

F-TUĞ: SABANIN OKLA EYENĞİNİN ARKA UÇ NOKTASINI DA OYULMUŞ KERTİĞE GEÇİRİLEREK SABİTLEŞTİRİP SAĞLAMLAŞTIRAN DEMİRDEN YAPILMIŞ OVAL BİÇİMDE BİR ÇEMBERDİR.

G-SABAN DEMİRİ: EYENGİN UCUNA TAKILAN TOPRAĞA GİRECEK KISMI SİVRİ. EYENĞE TAKILACAK YERİ ÖZEL OLARAK YUVA YAPILIR. ÇEŞİTLİ AĞIRLIK VE EBATTA OLANLARI VARDIR. TOPRAĞA SAPLANARAK TARLANIN SÜRÜLMESİNİ SAĞLAYAN BİR GEREÇTİR.    
                                                                                    

2-BOYUNDURUK VE PARÇALARI:

A-BOYUNDURUK:

 10X10.EBATLARINDA YAKLAŞIK3METRE UZUNLUĞUNDA HAFİF OLMA ÖZELLİĞİNE HAİZ AĞAÇLARDAN YAPILIR. ORTASINDA VE UÇLARA YAKIN İKİ BAŞINA KORZÖVÜL VE SAMILARIN GEÇMESİ İÇİN DÖRDER DELİK AÇILARAK YAPILIR.

B-SAMILAR: (ZELVE) YAKLAŞIK 60 CM BOYUNDA ÜSTEN YARIYA KADAR KALIN YARIDAN AŞAĞISI İNCE SERT VE DAYANIKLI YAŞ AĞAÇLARDAN SEÇİLİP ISITILARAK İNCE UÇLARINA YAKIN YERLERİNDEN İPİN KAYIP ÇIKMAMASI İÇİN ÇENTİKLENEREK BİR UCU YERE BİR UCU DUVARA YARIM AY BİÇİMİNDE  SIKIŞTIRILARAK YAPILIR.

C-SAMI BAĞI: KEÇİ KILINDAN ÖRÜLEREK YAPILAN BİR İP ÇEŞİDİDİR.

D-HALKA: YAŞ KİRAZ VEYAHUT DİŞBUDAK AĞACINDAN ISITILIP YUVARLAK HALE GETİRİLEREK YAPILIR. KAYIŞA VE SABANIN OKUNA KORZÖVÜLLE SABİTLENEREK BOYUNDURUKLA SABANI BİRLEŞTİRİR).

E-KAYIŞ: MANDA VE ÖKÜZ DERİSİNDEN ELDE EDİLİR. HAYVANIN DERİSİ (GÖN) EN UZUN UCU BAZ ALINARAK YAKLAŞIK 30 CM GENİŞLİĞİNDE PARÇALAR HALİNDE KESİLEREK GÖN DENEN PARÇALAR AYRANLA UN KARIŞIMI İLE YAPILMIŞ SEPİ DENEN GÖN;  BU KARIŞIMIN İÇİNDE 10 GÜN BEKLETİLEREK SEPİLENİR YANİ TÜYLERİ KAZINIR İÇİNE KUYRUK YAĞI KONULARAK UZUNLAMASINA RULO YAPILIP TAVANA BAĞLANARAK ALT UCUNA AĞIRLIK BAĞLANIP, İKİ İLE BEŞ AY GİBİ UZUN BİR SÜRE GÜNEŞTE BIRAKILARAK İÇİNDEKİ YAĞIN ERİYEREK DERİNİN KATLARININ BİRBİRİNE YAPIŞIP DERİNİN YUMUŞAMASI SAĞLANARAK YAPILIR. HALKA İLE SABANIN OKUNU BOYUNDURUĞA BİRLEŞTİREN PARÇADIR.

F-KORZOVUL: DAYANIKLI SERT AĞAÇTAN ÜSTEN AŞAĞI İNCELTİLEREK YAPILIR BOYUNDURUKLA SABANI BİRLEŞTİRİR.

3- TAPAN: YAKLAŞIK 20X35 CM EBATLARINDA YAKLAŞIK 3 M. UZUNLUĞUNDA ORTASINDA SABAN DEMİRİNİN GİRECEĞİ BÜYÜKLÜKTE BİR DELİK BULUNUR. EKİLMİŞ TARLAYI DÜZELTMEYE VE TOHUMU TOPRAĞA KARIŞTIRMAYA YARAR.

4- MASSA/MESES (ÜVENDİRE): 2 METRELİK HAFİF AĞAÇ ÇEŞİDİNDEN SEÇİLEREK BİR UCUNA BAŞI KOPARILMIŞ, İNCE BİR ÇİVİ ÇAKILARAK BİR UCUNA DA HARNÖVÜÇ DENİLEN BİR TARAFI YASSI ARKASI YUVA BİÇİMİNDE YAPILMIŞ DEMİR GEREÇ TAKILARAK YAPILIR. ÖKÜZLERİ KONTROL ETMEK VE SABANIN EYENĞİNE YAPIŞAN TOPRAĞI KAZIMAKTA KULLANILIR. 

5-AT ARABASI: KOŞUMCULUĞA PARALEL OLARAK GELİŞMİŞ EL SANATIDIR. ŞEHİRDEKİ ÇEŞİTLİ ATÖLYELERDEN SON DERECE SAĞLAM VE ÖZENLE BOYANARAK, MANZARA RESİMLERİYLE SÜSLÜ ARABALARI YAPILMAKTADIR. ÇEVRE İLLERDE SATIŞI YAPILAN AT ARABALARI, YAYLI TATAR ARABASI, FAYTON OLMAK ÜZERE ÇEŞİTLİ BİÇİMLERDE ÜRETİLMEKTEDİR. YAYLI ARABALAR GENELLİKLE TEK ATLI OLARAK YAPILMAKTA VE TEKERLEKLERİNE LASTİK KAPLANMAKTADIR. ARABANIN ÖNÜNDE VE ARKASINDA SARSINTIYI ÖNLEMEK AMACIYLA YAYLAR BULUNMAKTADIR. YAYLI ARABANIN ÜZERİNE YAPAN KİŞİNİN ADININ YAZILMASI GELENEKTİR. TATAR ARABASI ÇİFT ATLI OLARAK YAPILIR. KASA DİNGİL ÜZERİNE OTURUR VE TEKERLEKLERİ DEMİRLE KAPLIDIR. BU YÜZDEN ÇOK SARSICIDIRLAR. FAYTONLAR İSE GEÇMİŞ ZAMANLARIN LÜKS TAŞIT ARAÇLARI OLDUĞUNDAN, ALABİLDİĞİNE SÜSLÜ, İNCE, ZARİF VE HAFİFTİRLER. ÇİFT ATLIDIR. ÜZERİNE KÖRÜKLÜ BİR KAPLAMA İLE DİLENDİĞİNDE AÇILABİLECEK BİR ŞEKİLDE YAPILIR. BOYADAN BAŞKA PİRİNÇ ÇAKMA DÜĞMELERLE DE SÜSLEME ZENGİNLEŞTİRİLİR.

            

           AT ARABASI                                   AT ARABASI                                             AT ARABASI                                    AT ARABASI

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

AT ARABASI  RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE İKİ YADA DÖRT TEKERLİ OLAN  ATLAR TARAFINDAN ÇEKİLEN ÇOK DEĞİŞİK MODELLERİ OLAN  AHŞAP VE DEMİR  MALZEMEDEN YAPILAN ZAMANININ  NAKİL ARACIDIR.YÜK VE  YOLCU TAŞIMADA KULLANILIR. 1, 2 YADA  4 ATIN ÇEKTİĞİ MODELLERİ MEVCUTTUR.KULLANIM AMACINA GÖRE HAYVAN SAYISI  VEYA MODEL DEĞİŞİR.NADİREN BU ARABALARA  ÖKÜZLERDE KOŞULURMUŞ.AT ARABASI HERKES DE DEĞİL MADDİ DURUMU İYİ OLANLARDA BULUNURMUŞ.

6-ORAK :

       

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

EKİN BİÇMEDE KULLANILIR. YARIM ÇEMBER BİÇİMİNDE YASSI,ENSİZ VE KESKİN METAL BİR BIÇAK VE  BUNABAĞLI BİR SAPTAN OLUŞUR.ORJİNAL YAZILIŞI “ORGAK” ESKİ TÜRKÇEDE “ORMAK” FİİLİNDEN TÜREMİŞTİR Kİ,AĞAÇ BUDAMAK,OT BİÇMEK ANLAMLARINA GELİR. ÖZELLİKLE ENGEBELİ TIRPANIN GİREMEDİĞİ TARALARDA KULLANILIR. SIK SIK AĞZI BİLEYİ YAŞI  İLE AÇILARAK İYİ KESMESİ ,KÖRELMEMESİ SAĞLANIR. KULLANICISININ MAHARETLİ OLMASI GEREKİR AKSİ HALDE ELVEYA AYAK KESİLEBİLR.

7-TIRPAN:

                                                           

               

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE UZUN BİR AHŞAP SAP VE KAVİSLİ BİR METAL BÖLMDEN OLUŞUR. EKİN VE BENZERLERİNİ BİÇMEDE KULLANILIR. KULLANICISININ USTA OLMASI GEREKİR. YOKSA CİDDİ MANADA YARALANMALARA BAZEN ÖLÜMLERE YOL AÇABİLİR. AĞZI SIK SIK BİLENİR.

                                           

8-GALIÇ:

EKİN BİÇMEDE KULLANILAN ORAKTAN DAHA GENİŞ BİÇME ALETİ.SAPLARIN TOPLANMASINDA KUCAGA DAHA FAZLA DESTE ALMADA VE  DESTE TAŞIMADA KULLANILIRMIŞ.

9-ELLEK / ELCEK :

        

 RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ  ŞEKİLDE TAHTADAN / AHŞAPTAN YAPILAN,ORAK BİÇENLERİN DİĞER ELİNE GİYDİĞİ BİR KORUNMA ALETİ,BİR NEVİ ELDİVEN. ORAK TUTULAN ELİN AKSİ ELE GİYİLİR Kİ  DİĞER EL DESTEYİ TOPLARKEN ORAK TARAFINDAN KESİLMESİN ,DAHA GENİŞ TUTSUN DAHA FAZLA İŞ YAPSIN DİYE.

10-YABA :RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜGİBİ AHŞAPTAN OLUP HARMANDA SAMAN VE  TANELERİ SAVURMA İŞİNDE KULLANILIR. 4- VEYA 5 PARMAKLI OLABİLİR.

                     

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

11-ANADUT:

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

ÜÇ PARMAK OLUP HARMANDA SAPLARI TAŞIMAKTA KULLANILIR. ÜÇ PARMAGIN V YAPILMIŞ HALİNE BENZER. AHŞAP VEYA METALDEN OLABİLİR.

12-DİRGEN :

       

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

METALDEN BEŞ VEYA DAHA FAZLA PARMAKLI OLUR. SAPI AHŞAPTANDIR. SAP TAŞIMA VEYA YÜKLEME VEYA KARIŞTIRMADA KULLANILIR.

13- GÖZER: HAYVAN BAĞIRSAGINDAN YAPILIR. BUĞDAYI ELEMEK İÇİN KULLANILIR.

KAYNAK:RESİMLER İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

14- ELEK:

İNCE TELDEN SIK GÖZLÜ OLARAK YAPILIR. BOY BOY. GÖZ GÖZ DELİKLERİ OLUR.UN,BULĞUR VB. UFAK TANELİ ŞEYLERİ ELEMEKTE KULLANILIR.İŞİBİTİNDE ELYERİNDE YADA TANDIRLIKTA YADA KİLERDE VEYA MUTFAKTA DUVARA UYGUN BİR YERE ASILIR.KAYNAK:RESİM İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR

15-TIRMIK :

AHŞAPTAN VEYA SON ZAMANLARDA DEMİRDEN YAPILANLARI OLMUŞ. TARLA BİÇİLDİKTEN SONRA SAP KALMASIN DİYE TARLA TIRMIKLA TEKRAR  TEKRAR TARANARAK SAPLAR TOPLANIRMIŞ.TARIMDAKİ EN TEHLİKELİ ALETLERDEN BİRİDİR. YERDE TERS BIRAKILIRSA AYAGINIZLABASTIĞIN ANDA TUZAK GİBİ SAPI KAFANIZA VURUR.

KAYNAK:RESİM İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

 16-EL HIZARI :

BU AĞAÇ BİÇMEYE YARAYAN ALETİN ADI HIZAR.BUNUNLA ESKİDEN TAHTA BİÇİLİR, KALIN VE UZUN AĞAÇLAR KESİLİRMİŞ.BU  ALETTE İKİ KİŞİNİN AYNI ANDA KARŞILIKLI OLARAK İLERİ GERİ HAREKETLER  YAPARAK ÇALIŞMASI LAZIMMIŞ.KESME İŞİ O ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİRMİŞ.

KAYNAK:HIZAR RESMİ İNTERNET GÖRSELLERİNDEN ALINMIŞTIR.

                                 “ANILARI YAZMAK, ONU ÖLÜMÜN ELİNDEN ALMAKTIR”

15-KÖYÜMÜZDE TARIM İŞLERİNİN YAPILIŞI   :

ZİRAAT BANKASI KURULDUKTAN SONRA ;ZİRAATİN GELİŞTİRİLMESİ  AMACI İLE BANKA ARAZİ VE EMLAK SAHİBİ ÇİFTÇİLERE BU MALLARININ İPOTEK EDEREK KREDİ VERİRMİŞ.ANCAK ÇİFTÇİLER ALDIKLARI BU KREDİLERİ USULÜNE UYGUN KULLANAMAZ DİĞER İHTİYAÇLARINDA KULLANIR,BORÇ TAKSİTLERİNİDE ZAMANINDA ÖDEYEMEZ İCRALIK OLURLARMIŞ.1910’LU YILLARDA ERCİYES GAZETESİNDE TARLALARI DEVELİDE  İCRA YOLUYLA SATIŞA ÇIKARTILMIŞ KÖY  KÖY SATIŞ İLANLAR VARDIR. KAYNAK: ERCİYES GAZETESİ.

5-PIRÇAK / BIRÇAK YOLMAK:

BAKLAGİLLERDEN; TANELERİ HAYVAN YEMİ OLARAK KULLANILAN BİR BİTKİDİR. TANELERİ MERCİMEĞE BENZER.FAYDASI: LAPASI; EZİK, ÇÜRÜK TEDAVİSİNDE; TANELERİ İSE, İSİLİK VE MAYASILDA KULLANILIR.ELLE YOLUNUR.  DÖVENLE DÖVÜLÜR VEYA PATOSTA ÇEKİLİR. ÇOK ZOR YOLUNDUĞU İÇİN ADIAN TÜRKÜLER YAKILMIŞTIR.

6-BUĞDAY-ARPA-SAMAN KUYULAMA/SAKLAMA/DEPOLAMA  İŞİ :GÜZÜN HASAT SONU BUĞDAY,ARPA,ÇAVDAR,BURÇAK,SAMAN GİBİ ÜRÜNLER YERE KAZILAN KUYULARA / İNLERE DOLDURULARAK KIŞ BOYUNCA DIŞ ETKENLERDEN (YAĞMURDAN, KARDAN,NEMDEN VB.) KORUNUR. ARA ARA ÇIKARTILARAK HAYVANLARA YEDİRİLİR.

7-KÖYÜMÜZDE TARIM ÜRÜNLERİNİN CİNSLERİ:TARIM ÜRÜNLERİ ŞUNLARDIR;IZGIN,BUĞDAY-ARPA-ÇAVDAR-YULAF-Fİİ-YONCA-MERCİMEK-NOHUT FASULYE- AYÇEKİRDEĞİ  ( ŞEMŞİAMER)-KABAK ÇEKİRDEĞİ-PATATES-SOĞAN-SARIMSAK-KAVUN-KARPUZ-DOMATESDİR.

8-KÖYÜMÜZDE BAĞCILIK    :

BAĞ,ETRAFI DUVARLARLA ÇEVRİLİP KORUMA ALTINA ALINAN İÇİNDE ÜZÜM,KAYISI ,ARMUT,ELMA YETİŞTİRİLEN TARLA DEMEKTİR.BU BAĞLARIN MEVSİMİNE GÖREDE YAPILAMASI GEREKEN İŞLERİ VARDIR. EGER BU İŞLER YAPILMASSA BAĞLAR DAĞ OLUR.

A-ÜZÜM BAĞLARI :

   

                                                                                                                                                                       

BÖLĞEDE SUSUZ BAĞCILIK YAPILIR. HERKESİN KENDİ BAĞI MEVCUTTUR. İHTİYACINDAN FAZLA ÜZÜMÜ PEKMEZ YAPARAK VEYA KURUTARAK SATAR VEYA KIŞIN TÜKETİR. YETİŞTİRİLEN ÜZÜM ÇEŞİTLERİ İSE;…………………….

HALK ARASINDADA BAĞ İLE İLĞİLİ”BAKARSAN BAĞ OLUR,BAKMASSAN DAĞ OLUR”-“BABA OĞULA BİR BAĞ BAĞIŞLAMIŞ,OĞUL BABAYA BİR SALKIM,ÇINGIL ÜZÜMÜ BAĞIŞLAMAMIŞ” DİYE ATA SÖZLERİ VARDIR.

B-KAYISI,ELMA VE ARMUT BAĞLARI:

MEYVE AĞACI OLARAK KAYISI,ARMUT VE SON ZAMANLARDA ELMA BAĞLARI KURULMAYA BAŞLANMIŞTIR.HERKESİN KENDİ KAYISI BAĞI ,ARMUT BAGI , ELMA BAĞI OLUR. ÜZÜM BAĞI İÇİN YAPILAN İŞLEMLER BU BAĞLAR İÇİNDE YAPILIR.KURU KAYISI MEŞURDUR. HOŞAF KAYISIDAN YAPILAN BİR SOĞUK  İÇECEK/KOMPOSTODUR.

C-BAĞ BELLEMEK :BAĞLAR; BEL KÜREGİ İLE VAYA KAZMA İLE BELLENİR VEYA ATLA SÜRÜLÜRMÜŞ. AYNI TARLANIN BAHÇENİN SÜRÜLMESİ GİBİ.BAĞDA YENİ YETİŞEN FİLİZLERDE  BUDAMA YAPILIR.EGER BUDAMA YAPILMAZSA FİLİZLER BÜYÜR, ASMA KÜTÜĞÜNÜN BÜTÜN GÜCÜNÜ KENDİNDE TOPLARLAR.BU DURUMDA ASIL KÜTÜK BİR SÜRE SONRA KURUR,YOK OLUR. ONUN İÇİN BUDAMAK GEREKİR. BAGIN ETRAFINDAKİ DUVARLARDAN YIKILANLAR VARSA ONLAR ONARILIR. ÜZÜM ÇUBUKLARININ /KÜTÜKLERİNİN DİPLERİ AÇILIR,GÜBRE KONUR.YENİ ÇUBUKLAR DİKİLİR. BAĞLAR SUSUZDUR.

 D-BAĞ BOZUMU : 

BAĞ BOZUMU SON BAHARDA  KAYISI ARMUT ELMA VE ÜZÜMLERİN YETMESİ ZAMANINDA YAPILIR. KESİLEN ÜZÜMLER KAMIŞ SEPETLERE KONUR ,EZİLMEDEN  EŞEK SIRTINDA VEYA KAĞNILARLA BAĞDAN EVE TAŞINIR.KAYSILAR VE DİĞERLERİ AYNI ŞEKİLDE EVLERE TAŞINIR. BAĞ BOZUMU YAZI YABAN İŞİNİN SONUNA GELİNDİĞİNİ GÖSTERİR. BUNDAN SONRA BAĞLARDAN TOPLANANLARLA NE  YAPILACAKSA EVDE ONLARIN YAPIMINA BAŞLANIR. KAĞNILARA ŞİRANELER YÜKLENİR . ÖKÜZLER KOŞULUR. HER BAĞIN SINIRINDA BİR KAĞNI ÜZERİNDE ŞİRANELER. KOMŞU KÖYLERDEN VE KÖYÜMÜZÜN GENÇ KIZLARI GELİNLERİ O GÜN IÇİN RENGA RENK ANADOLU MOTİFLERİNİ ÜZERİNDE TAŞIYAN GIREPTİŞEN PAZEN ELBİSELER, BAŞLARINDA PULLU BONCUKLU RENK RENK YAZMALAR, HERKESİN ELİNDE KALBUR, GOZER, VEYA SEPETLER BAĞIN IÇİNDE YEŞİLLE O RENKLİ GİYSİLER APAYRI BİR HAVA VERİRDİ BAĞLARA. ÖYLE ŞU ANKİ GİBİ, RAST GELE BAĞBOZUMU YOKTU KÖYLÜ BİR KARAR ALIRDI. TARİH BELİRLENİRDİ. VE ONA GÖRE BAĞLAR BOZULURDU BİR HAFTA ON GÜN DEVAM EDERDİ BU BAĞ BOZUMLARI. KAĞNILAR GICILAYARAK KÖYE YUKARI DİZİLİR KİMİ TEK BAĞLARDAN KİMİSİ MEZARLIK TARAFINDAN KİMİSİ KÖRKÜ TARAFINDAN HELEKİ EN ESKİ BAĞLAR HARMAN YERİNDEKİ BAĞLARDI KEHRİBAR GİBİ SALKIM SALKIM ÜZÜMLER Kİ HER BİR KUNDAK1,5- 2 KİLO GELİR .

E-PEKMEZ YAPIMI :

F-PEKMEZ TOPRAGI NEREDEN GELİRMİŞ:EŞEK SIRTINDA HEYBELERDE…BÖLGESİNDEN PEKMEZ TOPRAĞI GETİRİLİRMİŞ.

G-PEKMEZ NASIL YAPILIRMIŞ:BU TOPRAK DAHA ÖNCEKİ BÖLÜMLERDE ANLATILDIĞI ŞEKİLDE PEKMEZİN İÇİNE KATILIRMIŞ.ELDE EDİLEN PEKMEZLER:ÇALMA PEKMEZ,DURU PEKMEZ,SÜPÜRGE PEKMEZİ, KABAKLI PEKMEZ VB.ŞEKLİNDE İSİMLER ALIRMIŞ.PEKMEZLERİN İÇİNE AYVA ELMA BAL KABAĞI ATLIRMIŞ BUNLARLA DAHA DEĞİŞİK TATLAR ELDE EDİLİRMİŞ.PEKMEZ YAPMAK AYNI ZAMANDA DA ÇOK ZAHMETLİ OLAN BİR İŞMİŞ.BAĞDAN GELEN ÜZÜMLER TAŞ HAVUZLARDA ÇİĞNENEREK ŞIRASI ÇIKARTILIRMIŞ.ŞIRALAR PEKMEZ LEĞENLERİNE DOLDURULARAK ÜZERLERİNE PEKMEZ TOPRAĞI KONARAK ATEŞTE BÖRTLENDİRLİRMİŞ. SONRA ŞIRA SOĞUMAYA BIRAKILRMIŞ.DİNLENEN ŞIRA KAZANA KONULARAK UZUNCA BİR SÜRE KAYNATILRMIŞ.AZ KAYNARSA DURU,ÇOK KAYNARSA DURU PEKMEZ OLURMUŞ.SONRA KÜPLERE KONULARAK  KİLERE KALDIRILIRMIŞ.KIŞIN SOĞUKHAVALARDA  SOGUK YADA SICAKOLARAK SULANDIRILIP İÇİLEBİLİR. YOĞURTLA VE KARLA YENİLEBİLİR. KAN YAPAR VE INSANIN İÇİNİ ISITIR ,SICAK TUTARMIŞ.PEKMEZ YAPMA İŞİNİ KADIN ERKEK ORTAKLAŞA YAPARMIŞ. KÖYE GELİNCE KÜRELER YAKILIR. ÜZÜMLER ÇİĞNENİR ŞIRALAR AKAR HER BİR ŞİRANEDEN. GECE GEÇ VAKİTLER HER KÜREDEN MİS GİBİ PEKMEZ KOKULARI YAYILIR ETRAFA.GECELERİ KÜRE BAŞLARINDA PEKMEZLER KAYNARKEN BAHÇELERDEN BÜL BÜL SESLERİ YAYILIR NAME NAME HER BİR KUŞUN AYRI BİR MELODİSİ DUYULUR BAHÇELERDEN. SABAH OLUR HER BİRİ 40-50 KİLOLUK KÜPLERE DOLDURULUR. EKŞİSİ TATLISI KARA PEKMEZİ ERİKLİSİ. BAĞ BOZUMU BİTER PEKMEZLER EVLERE YERLEŞTİRİLİR .BAĞ BAHÇE IŞLERİ BİTER ARTIK HER EVDE BİR ÇALMA PEKMEZ ÇARPMALARININ SESİ DUYULUR DEĞİŞİK RİTİMLERLE AĞ PEKMEZ DEDİĞİMİZ Kİ; BU PEKMEZLER BIÇAKLA KESEREK YENİRDİ TADI DOĞALLIĞI BİR BAŞKA OLURDU. ŞİMDİ ISE BAŞTA ÖMER HOCA OLMAK ÜZERE KORUKKEN HERKESTEN EVVEL GELİR BAŞLAR BAĞ BOZMAYA ONU GÖREN DİĞER KOMŞU DERKEN IŞ ÇIĞIRINDAN ÇIKMIŞ ESKİYİ UNUTTUK MALAMAT OLDUK DENEN ŞİİRDE OLDUĞU GİBİ ESKİLER UNUTULDU...

H-BAĞ BIÇAKLARI :

BAĞ ÜZÜMLERİ RESİMDE GÖRÜLDÜĞÜ ŞEKİLDE OLAN ,AĞZI İNCE TESTERE  GİBİ ,TESTERE DİŞLİ OLAN BIÇAKLARLA KESİLİR VEYA BUDANIRMIŞ. HER EVDE VE HER ERKEĞİN BİR BAĞ BIÇAĞI MUTLAKA OLURMUŞ.

I-KAYISI VE ARMUT KURUTMAK :

KAYISI VE ARMUT SON DÖNEMLERDE DE ELMA SON BAHARDA BAĞ BOZUMUNDA KÜFELERER DOLDURULARAK HAYVAN SIRTINDA EVLERE GETİRİLİRMİŞ. .KURUTULACAKLAR:ÇÜRÜKLERİNDEN KURTLULARINDAN AYRILARAK KAYISILAR ÇEKİRDEKLİ VEYA İKİYE YARILIP ÇEKİRDEĞİ ALINARAK,ELMA VE ARMUT LAR DİLİMLENEREK TEMİZLENİRMİŞ. AYRILARAK DULDA TOZ TOPRAK ALMAYAN ,KUŞ VE ÇOLUK ÇOCUĞUN ULAŞAMAYACAĞI YERLERDE   BEZLER ÜZERİNE SERİLEREK KURUTULMAYA BIRAKILRMIŞ. KURUDUKTAN SONRA BEZ TORBALARA KONARAK TAVANLARA ASILIRMIŞ.KIŞIN TÜKETİLECEGİ ZAMAN ASILI DURDUĞU YERDEN BİR MİKTAR ALINARAK KULLANILIRMIŞ.

TARIM TAKVİMİ:KAYISI NE ZAMAN NE EKİLİR DİKİLİRMİŞ:

MART AYI İLE BİRLİKTE  ZİRAAT İŞLERİ BAŞLARMIŞ.BU AYDA EKİM,DİKİM VE BAKIMİŞLERİ YAPILIRMIŞ. O YILLARDA YAYINLANAN ERCİYES GAZETESİNDENALINAN AŞAGIDAKİ YAZIDA ZİRAAT /TARIM TAKVİMİ İLE İLĞİLİ BAKIN NELER YAZIYOR.

“ZİRAAT TAKVİMİ :MART ; ZİRAAT İŞLERİ İÇİN EN EHEMMİYETLİ AYDIR. ÇÜNKÜ BU AYDA EKİNLER CANLANMAYA ,  YEŞERMEYE BAŞLAR. BU AYDA SU YÜRÜR. NEBATATI BİRDEN BİRE DON VE KIRAĞI VURUR. SERT POYRAZ RÜZGARLARI EKİNLERİ , AĞAÇLARIN YENİ AÇILMAYA BAŞLAYAN GÖZLERİNİ YAKAR KAVURUR. SONBAHARDAN BERİ TARLALARA TAŞINMAYA BAŞLANMIŞ OLAN GÜBRE NAKLİYATINA BU AY NİHAYETİNE KADAR DEVAM OLUP YAZLIK EKİLECEK HUBUBAT TOHUMLARI KALBURLANIR , EKİLMİŞ TARLALARDA YABANİ OTLAR TEMİZLENİR GAYET KUVVETLİ OLARAK YETİŞMİŞ VE KÖKLERDEN TOPRAĞI KABARIP KÖKLERİ AÇIKTA KALMIŞ OLAN EKİNLER ÜZERİNDEN HAFİF BİR MERDANE GEÇİRİLİR. İLERİDE YATMAYA MEYİL GÖSTERMİŞ OLAN EKİNLERİN AZGINLIĞIN VE ZİYADE BOYLANMALARINA MANİ  OLMAK VE HAFİF OLAN EKİNLERİ KARDAŞLANDIRMAK İÇİN TARLAYA KOYUN SÜRÜLERİ SALIP UÇLARI YEDİRİLİR.YAZLIK BUĞDAY, ARPA YULAF VE SAİR HUBUBAT TARLALARI, SOĞUK YERLERDE KIŞTAN EVVEL  GÜZELCE SÜRÜLMÜŞ OLACAĞINDAN BU AYDA BİRER KERE DAHA SÜRÜLÜR VE EKİLİR.HAVUÇ, BAKLA, YONCA, BURÇAK, NOHUT, MERCİMEK, TÜTÜN, ŞALGAM, KOLZA, LAHANA, TURP EKİLMESİNE DEVAM OLUR.PATATES, YER ELMASI DİKİLİR. HAVALAR ELVERİŞLİ İSE TOHUMLUK İÇİN GEÇEN SENEDEN SAKLANMIŞ OLAN PANCAR KIŞLIK TURP, LAHANA, HAVUÇ KÖKLERİNİN TARLAYA DİKİLMESİNE NİHAYET VERİLİR.HAVALAR SICAK GİDERSE BU AYIN SONLARINDA MISIR, BUĞDAY, DARI, KAVUN, KARPUZ, HIYAR, FASULYE, KETEN, KENDİR EKİLİR.BAĞLAR BUDANMAYA BAŞLANIR. DUT AĞACI FİDANLARININ DİKİLMESİNE BU AYDA NİHAYET VERİLİR. DUT BAHÇESİNİN BELLENMESİNE VEYA SÜRÜLMESİNE BAŞLANIR. YENİDEN DUT FİDANI YETİŞTİRMEK İÇİN TOHUMLAR  İÇİNE KUM İLE KARIŞTIRILARAK EVVELCE HAZIRLANMIŞ OLAN YASTIKLARA EKİLİR. AŞILANACAK ÇAĞA GELMİŞ FİDANLARA BU AYDA YAPRAK VEYA BORU VE YARMA AŞISI VURULUR.AŞI KALEMİNİ UZAK BİR MAHALLE GÖNDERMEK LAZIM GELİRSE KALEMİN TEPESİNİ BAL MUMUYLA KAPATTIKTAN  VE AŞAĞI Kİ UÇLARINI BALÇIKLA SIVADIKTAN SONRA ETRAFINI ISLAK BİR BEZ VEYA NEMLİ YOSUNLA SARMALI VEYAHUT PATATESE BATIRMALIDIR. KERESTE VE ODUNLUK AĞAÇLARIN KESİMİNE HİTAM VERİLİR. EVVELCE YETİŞTİRİLMİŞ OLAN FİDANLAR ORMAN OLACAK MAHALLE NAKLEDİLEREK DİKİLİR. KAVAK, SÖĞÜT ÇELİKLERİ DİKİLİR. MEYVELİ AĞAÇLARDAN KAYISI, ŞEFTALİ, ERİK, ELMA, ARMUT, KİRAZ, BADEM VESAİRENİN BUDAMALARINA BAŞLANIR VE KALEM AŞILARI YAPILIR. SEBZELERDEN MARUL, ISPANAK, FASULYE, BEZELYE, BAKLA, TERE, MAYDANOZ, TURP,LAHANA,SEMİZ OTU, SOĞAN, PIRASA TOHUMLARININ EKİLMESİNE, SOĞAN ARPACIĞI ERKEN YETİŞEN PATATES YUMRUSUNUN DİKİLMESİNE DEVAM OLUNUR. ÇİÇEK BAHÇELERİNİN BELLENMESİ BİTİRİLİR. TAHTALARA TAKSİM OLUNUR, YOLLAR AÇILIR , KUM DÖKÜLÜR. HAZIRLANMIŞ OLAN ÇÜRÜK GÜBRELER BAHÇENİN TAKSİM EDİLEN EVLEKLERİNE GÖMÜLÜR. ŞEBBOY,GÜNDÜZ SAFA, GECE SAFA TOHUMLARI, ZAMBAK, SÜMBÜL, TESPİH ÇİÇEĞİ SOĞANLARI, KARANFİLLER, ÇUKA ÇİÇEKLERİ , PAPATYALAR , NERGİSLER VE SAİR ÇİÇEK TOHUMLARI EKİLİR.”

KAYNAK:KAYSERİNİN  1910 ‘LU YILLARDA YAYINLANAN  İLK  GAZETESİ OLAN” ERCİYES “GAZETESİNDEN ALINMADIR. BU ESER KAYSERİ BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI NO:62’DİR.SAYFA-204

İ-PATETES EKİMİ KESERLENMESİ VE HASADI :

ANA VATANI AMERİKA OLAN PATETES ANADOLUYA 200 YIL ÖNCELERİ GELMİŞTİR VE OGÜNDEN BU GÜNEDE ANADOLU HALKINCA SEVİLMİŞTİR. PATETES TEK TEK ELLE DİKİLİR.  PATATES TOPRAK YÜZEYİNE ÇIKINCA ETRAFI YABANİ OTLARDAN TEMİZLENİR ÇEVRESİ GEVŞETİLİR VE  BOĞAZI DOLDURULUR. SUSUZ YETİŞİR. MEVSİMİ GELİNCE TEFEKLERİ KURUR . OCAKLARI TEKTEK SÖKÜLEREK ENİKLEYEN /YAVRULAYAN PATETESLER  TOPLANIR. BUNUN DÜŞMANI KÖTEBEKTİR. BUNUN İÇİN KAPANLAR KURULUR. KIŞIN SERİN BİR YERDE MUHAFA  EDİLEREK ÇEŞİTLİ YEMEKLERİ YAPILIR. MANTI İÇİNDE VE SOBADA KÖZLEMESİ BÖLGE İNSANIN VAZGEÇİLMEZ DAMAK TADIDIR.

J-SOĞAN ,SARIMSAK EKİMİ,KESERLENMESİ VE HASADI: SOĞAN VE SARIMSAKTA  TARLALARA EKİLİR. SUSUZ YETİŞİR. SARIMSAK TEK TEK ELLE DİŞ DİŞ EDİLMİŞ SARIMSAK TANELERİNDEN  DİKİLİR. SOĞAN BAZEN TOHUMU SAÇILARAK BAZENDE KISKASI ELLE TEK TEK  DİKİLİR. BİR MİKTAR BÜYÜYÜNCE OTU DÖVÜLÜR .DİBİ GEVŞETİLİR/KESERLENİR. SONBAHARDADA TOPLANIR. SARMISAKLAR SAPLARI İLE TOPLANIR. SAPLARI SAÇ ÖRĞÜSÜ YAPILARAK EVLERDE MUHAFAZA EDİLİR. SOĞANLARIN SAPLARI EZİLEREK YADA KESİLEREK EVE TAŞINIR. NEMLİ OLMAYAN YERLERDE MUHAFAZA EDİLEREK KIŞIN KULLANILIR.İLK ÖNCELERİ HER AİLE KENDİ İHTİYACI KADAR EKİMYAPARKEN BU GÜN SATIŞA YÖNELİK BÜYÜK MİKTARLARDA EKİM YAPILMAKTADIR.

1-HARMAN / IRGATLIK :

GENEL OLARAK YÖREDE EKİN BİÇMEDE, BAĞDA, İNŞAAT İŞİNDE,  KUYU KAZMADA, İN KAZMADA ÇALIŞAN KİŞİLERE  “IRGAT” DENİRMİŞ. IRGATLIKTA BU İŞİN YAPILDIĞI ZAMAN DİLİMİNİ ANLATAN BİR KELİMEDİR. IRGAT YA AİLENİN KENDİ BİREYLERİNDEN, YA DA ÜCRETLE TUTULMUŞ İŞÇİLERDEN VEYA ÖDÜNCE GELEN EŞ DOST AKRABADAN OLURMUŞ. ORUÇ/ RAMAZAN AYI HARMANA DENK GELİRSE İŞ  DAHA DA ZORLAŞIRMIŞ. BAZI KİŞİLER, ORUCUNU DAHA SONRAKİ AYLARA KAZA BİLE EDERLERMİŞ. YARDIMCISI/ NÜFUSU AZ OLAN AİLELERİN İŞİ DAHA UZUN SÜRERMİŞ. HARMAN ZAMANI HASTALANMAK VEYA ÖLÜM, İŞLERİ ÇOK AKSATIRMIŞ. HARMAN ZAMANI KIZ VERİLMEZMİŞ Kİ İŞ GÜCÜ AZALMASIN DİYE. KÖY İLKOKULLARI ŞEHİRE GÖRE 1 AY EVVELİNDEN KAPANIRMIŞ. ÇÜNKÜ O GÜNLERDE ELİ İŞ TUTACAK EN KÜÇÜKTE OLSA İNSANA İHTİYAÇ VARDIR. BU İHTİYAÇTAN DOLAYI ÇOK ÇOCUK ÇOK NÜFUS GÜÇ DEMEKTİR, İŞİN ERKEN BİTMESİ DEMEKTİR.HER SABAH GÜNEŞ YÜKSELİNCE VEYA ÖĞLENE DOĞRU EVLERDEN TARLAYA VEYA HARMANA AZIK GETİRİLİRMİŞ. AZZIK, BİR EŞEĞİN SIRTINA ATILAN HEYBENİN BİR GÖZÜNE TESTİ İLE SU ( IRGAT SUYU TARLAYA TOPRAK TESTİ VEYA CERELERDE VEYA ÇAM BARDAKLARDA TAŞINIRMIŞ.  SARI SICAK DİYE TABİR EDİLEN AĞUSTOS SICAĞI ALTINDA TOZDA, TOPRAKTA ÇALIŞAN IRGAT İÇİN SU EN ÖNEMLİ SERİNLEME İÇECEĞİYMİŞ. BUNUN İÇİN HARMAN ZAMANI PAZARDAN YENİ TESTİ ALINIRMIŞ. ÇÜNKÜ YENİ TESTİ GÖZENEKLERİNDEN DIŞINA SU VERECEĞİ 

İÇİN SUYU BUZ GİBİ YAPARMIŞ. ŞÖYLE BİR DEYİM VARMIŞ.“ACER TESTİNİN SUYU SOĞUK OLUR” DİYE. BU İŞLERDE ÇALIŞAN KİŞİ SUSAYINCA YERE ÇÖMELİR/ AYAKTA SU İÇİLMEZ GÜNAHTIR/ ELİNE TESTİYİ ALIP, BAŞINA KALDIRIR VE “ARABİSTAN ÇÖLÜNDE KALMIŞ GİBİ” KARNI DOYANA KADAR KANA KANA İÇERMİŞ. BARDAKSIZ OLARAK. SICAK, TOZ, TOPRAK ÇALIŞANIN İÇİNİ O KADAR YAKARMIŞ Kİ; SUYUN TASLA GETİRİLMESİNİ BEKLEYECEK ZAMANA BİLE KATLANAMAZMIŞ. BU ÇALIŞMA SIRASINDA İNSANLARDAN OLUK GİBİ TER AKARMIŞ.)ÖBÜR GÖZÜNE İSE YEMEKLER VE EKMEĞİN KONMASIYLA OLUŞAN YİYECEKTİR. IRGATLIKTA AYRAN ÇOK TÜKETİLİRMİŞ. AYRANLAR KÜÇÜK ÜZLÜK DENEN TOPRAK KAPLARDA TAŞINIRMIŞ VEYA YOĞURT OLARAK GÖTÜRÜLÜR, TARLADA AYRAN YAPILIRMIŞ. AZZIĞIN/ AZIK, EĞER BİR TARAFI AĞIR GELİRDE, HEYBENİN DÜŞMESİ İHTİMALİ VARSA BU DEFA ÖBÜR TARAFA ONU DENGELEYECEK ŞEKİLDE TAŞ KONURMUŞ. BİR ÇOCUK EŞEĞE BİNDİRİLİR, ELİNE BİR SOPA VERİLİR VE TARLAYA, HARMANA, BAĞA GÖNDERİLİRMİŞ. BAZEN ÇOCUKLAR O KADAR KÜÇÜK OLURMUŞ Kİ, EĞER EŞEKTEN İNSELER TEKRAR BİNEMEZLERMİŞ. ÇÜNKÜ DAHA BÜYÜKLER İŞ BAŞINDA ÇALIŞIRLARMIŞ. ( IRGATLIK BOYUNCA GELİN KOCAYA, KOCA GELİNE, ÇOCUK ANNEYE HASRET KALIRMIŞ. ANASINI EMEN ÇOCUKLAR ANA SIRTINDA YA TARLAYA GÖTÜRÜLÜR, YA ANASININ SIRTINDA YA DA BİR AĞAÇ ALTINDA DURURMUŞ. ÇOCUĞUN AĞZINA VARSA LOKUM, TÜLBENTİN İÇİNE KONARAK VERİLİRMİŞ. ÇOCUK ONU EMEREK DURURMUŞ. VEYA GELİN ARADA BİR GELİR ÇOCUĞU EMZİRİR GİDERMİŞ. ÇOCUĞUN ALTI AKŞAMDAN AKŞAMA YA DA AKŞAMDAN SABAHA DEĞİŞİRMİŞ. TABİ O ZAMANLAR HAZIR BEZDE YOKMUŞ.) VEYA ÇOCUK EVDE BAKACAK, EMANET EDİLECEK BİRİ VARSA ONA BIRAKILIRMIŞ. ÇOCUKTA AKŞAMA KADAR ANA BEKLER DURURMUŞ. HAMİLE GELİNLER DOĞUM GÜNÜNE KADAR TARLADA, ÇİFTE ÇALIŞIR VEYA TARLADA HARMANDA DOĞURURMUŞ. DOĞUM YAPAN GELİN ÇOCUĞU SARAR VE ÇALIŞMAYA DEVAM EDERMİŞ. BİR O KADINLARA /GELİNLERE BAK, BİRDE BU GÜNÜN ÇIT KIRILDIM, KRAKER, BİSKEVÜT KADINLARINA, GELİNLERİNE. ERKEKLERİNDE KADINLARDAN PEK FARKI YOKMUŞ. ERKEKLERİN SAÇI SAKALI BİRBİRİNE GİRERMİŞ. HEM TRAŞ OLACAK ZAMAN YOK, HEM DE GÜNEŞ, TOZ, TOPRAK SURATI YAKACAĞI İÇİN TRAŞ OLMAZLARMIŞ. ÇÜNKÜ ÇOCUK BAKMA, LOĞUSA YATMAK, TRAŞ OLMAK GİBİ İŞLERE AYRILACAK ZAMAN YOKMUŞ. GARA GIŞ GELDİ Mİ, GARIN YİYECEK İSTEDİ Mİ ÇOCUKTA DİNLEMEZ, LOHUSADA DİNLEMEZ, TRAŞDA DİNLEMEZ, YORGUNLUKTA DİNLEMEZMİŞ. HERKES HARMANDAN GELECEK KAZANCA UMUDUNU BAĞLARMIŞ. HARMANDAN GELECEK KAZANÇLA, KARINLAR DOYACAK, BORÇ ÖDENECEK, YENİ ŞEYLER ALINACAK, KIŞLIK DİĞER YİYECEKLER ALINACAK, DÜĞÜN PARASI, BAŞLIK PARASI DENKLEŞTİRİLECEK, SEVENLER KAVUŞACAK VS.VS. BUNLAR HEP O HARMANDAKİ HASATA VE AKITILAN TERE, VERİLEN EMEĞE BAKARMIŞ. ANCAK BİRDE BEKLENEN HASAT GELMESSE İŞTE O ZAMAN ÇİTÇİ YANDI DEMEKMİŞ. UMUTLAR GELECEK SENEYE ERTELENEREK ZAR ZOR BORÇ ALINARAK KIŞ GEÇİRİLMEYE ÇALIŞILIRMIŞ.

1.AÇIKLAMA: KİTABIN DEVAMINDA 500 SAYFA DAHA MEVCUT OLMAKLA BİRLİKTE BU SİTEDEN ANCAK BU KADARLIK BÖLÜMÜ YAYINLAYABİLDİK. DİĞER SAYFALAR İÇİNDE TEKRAR BU SAYFADAN BAGIMSIZ BÖLÜMLER AÇILMASI GEREKİYORMUŞ.  BU SORUNDAN DOLAYI DİĞER SAYFALARI AYRI BÖLÜMLERDE YAYINLAYACAGIZ. ÖZÜR DİLERİZ. SAYGILARIMLA. SEDAT KAPTAN 02.11.2011



2. AÇIKLAMA : KİTABIN GERİ KALAN BÖLÜMÜ BU ADRESTEN DEVAM ETMEKTEDİR. http://kaptan-memslersoyagac2.blogspot.com/